การรับรู้และตีความเศรษฐกิจพอเพียงในมโนทัศน์ของชาวอีสาน

Perception and Interpretation of Sufficiency Economy

Name: ปราโมทย์ ศิลปศาสตร์

keyword: เศรษฐกิจพอเพียง

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการรับรู้และตีความปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ในมโนทัศน์ของชาวอีสาน 2) ศึกษาการนำผลการรับรู้และตีความปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปปฏิบัติ ในการดำรงชีวิตประจำวัน ศึกษาในพื้นที่ 8 ชุมชนประกอบด้วย บ้านลับแล บ้านคูสว่าง บ้านบุกลาง บ้านหนองเอาะ บ้านทุ่งมน บ้านหนองเลิง บ้านเวินบึก และตลาดอินโดจีน เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพที่ใช้วิธีการเก็บข้อมูลหลายวิธี ได้แก่ การศึกษาข้อมูลเอกสารที่เกี่ยวข้อง และการเก็บข้อมูลภาคสนาม โดยใช้วิธีการสังเกต การสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์วาทกรรม แล้วนำเสนอผลการศึกษาแบบการพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า การรับรู้และตีความปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในมโนทัศน์ของชาวอีสานพบว่า ชาวอีสานรับรู้เรื่องเศรษฐกิจพอเพียงจากองค์ความรู้ 2 แบบ คือการรับรู้จากอุดมการณ์แบบพอเพียงจากภูมิปัญญาในด้านเศรษฐกิจจากวิธีการผลิตแบบดั้งเดิมที่ใช้แรงงานจากครัวเรือนของคนและสัตว์ การใช้ทรัพยากรที่มีในท้องถิ่น การพึ่งพิงฟ้าฝนจากธรรมชาติ การรับรู้อุดมการณ์แบบพอเพียงในด้านสังคม พบว่า มีอยู่ในความเอื้อเฟื้อช่วยเหลือกันและกันเรื่องแรงงาน ส่วนในด้านวัฒนธรรมนั้นมโนทัศน์ของชาวอีสานเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียงพบว่ามีอยู่ในจิตสำนึกของชาวบ้านเมื่อเข้าร่วมกิจกรรมเห็นได้จากวรรณกรรม วัฒนธรรม ประเพณี ฮีตคองและผญาภาษิต และการรับรู้เรื่องปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงแบบที่สองนั้นเป็นการรับรู้จากอุดมการณ์ของพระมหากษัตริย์ผ่านสื่อกระแสหลัก เช่นสื่อโทรทัศน์ สื่อวิทยุและสื่อบุคคล และรัฐบาลสู่ประชาชนเพื่อหวังจะนำพาประเทศผ่านพ้นวิกฤติเศรษฐกิจในกระแสทุนนิยม ในการนำผลการรับรู้และตีความปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปปฏิบัติในการดำรงชีวิตประจำวันพบว่า มีความพอเพียงในด้านเศรษฐกิจโดยการลดต้นทุนการผลิตและการปรับระดับการลงทุนให้พอเหมาะ การพึ่งตนเองโดยใช้แรงงานจากสมาชิกในครัวเรือน การใช้ทรัพยากรและวัตถุดิบในท้องถิ่น การรักในอาชีพ มีความขยันและอดทนสูง การใช้เหตุผลในการบริโภคเพื่อลดค่าใช้จ่าย การประหยัด การเพิ่มรายได้โดยการประกอบอาชีพเสริม การใช้สวัสดิการทางสังคมในการรักษาพยาบาลฟรี การสมัครเข้าเป็นสมาชิกกลุ่มอาชีพและกลุ่มออมทรัพย์ต่างๆ เพื่อเก็บออมและการมีสวัสดิการ การใช้เทคนิคในการผลิตเพื่อทุ่นแรงและประหยัดเวลา การใช้คุณธรรมในการจัดสรรพื้นที่ทำมาหากิน ในชุมชน การแบ่งปันผลประโยชน์อย่างเท่าเทียมกัน การได้รับความเป็นธรรมในเรื่องราคาผลผลิตที่ไม่เอาเปรียบกันระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายนำมาซึ่งความพอใจต่อกัน ด้านการตลาดมีการดำเนินกิจกรรมโดยการหาตลาดเพื่อจำหน่ายสินค้าด้วยตนเอง ความพอเพียงในด้านวัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อตลอดจนการปฏิบัติพบได้จากจิตสำนึกของชาวบ้านในการมีความสัมพันธ์ต่อกันและ ในความสามัคคีและในสำนึกความเป็นชุมชนที่รวมกลุ่มกันเข้าวัดทำบุญในโอกาสต่าง ๆ จากการศึกษาพบว่ามโนทัศน์เดิมกับอุดมการณ์เศรษฐกิจใหม่ไม่ได้ขัดแย้งกัน เพียงแต่มีความแตกต่างกันในลักษณะที่ความพอเพียงแบบเดิมเป็นระบบคุณค่า ตามหลักของพุทธศาสนา คือ การชอบสันโดษ การต้านกิเลส การบูรณาการแบบองค์รวม ขณะที่อุดมการณ์ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงของพระมหากษัตริย์นั้นความพอเพียงเป็นเรื่องเทคนิคที่ได้รับอิทธิพลจากแนวคิดของพุทธศาสนาที่นำมาใช้เป็นหน่วยวิเคราะห์ของความพอเพียง ได้แก่ ความมีเหตุผล มีภูมิคุ้มกัน และเงื่อนไขความรู้กับคุณธรรมอันเป็นหลักการที่นำมาต้านทานและทวนเศรษฐกิจกระแสหลัก The objectives of this research were 1) to investigate the perception and interpretation of sufficiency economy in the perspective of I-San people and 2) to explore the application of the perceived economy and its interpretation to I-San people’s daily lives. The study was carried out in eight communities including Ban Lab Lae, Ban Khu Sawang, Ban Buklang, Ban Nong Or, Ban Nong Lerng, Ban Wernbuk, and Indochina market. The study employed several types of qualitative approaches involving investigation of related documents, field study by using observations, in-depth interviews, and focus group discussions. Discourse analysis method was employed to analyze the collected data. The result of the data analysis was then presented in a descriptive style. The research findings were as follows. For the perception and interpretation of sufficiency economy in the perspective of I-San people, it was found that their perception and interpretation of sufficiency economy was formed from two sources of knowledge: the sufficiency ideology of the local wisdom in relevant to their traditional productions of which the household labors from human and animals were employed. They utilized natural resources in and nearby the communities and depended upon natural rains. Regarding to social aspect, people helped each other in terms of labor support, in particular. For the cultural aspect, the people were aware of the sense of community shown in their participation and cooperation in various activities held, in values, beliefs, traditions, and literature. Another source is the King’s ideology sufficiency. They learned about it from mass media, persons, and governmental activities distributed to public for the hope of recovery from economical crisis of capitalist period. In applying the result of perception and interpretation of the sufficiency economy philosophy to people’s daily lives, it was found that sufficiency is utilized in several aspects. It terms of economy, it is used as a tool to reduce cost in production and investment size to be appropriate to their potential. They depend on their household labor when producing their products. They use raw materials and resources in their communities. They are passionate in their professions. They are industrious and perseverant. They spend wisely and economical. They increase their income by doing additional jobs. They use social and medical welfare and apply to be a member of interest groups and savings groups for the savings and fringe benefits. They also apply appropriate technology to save their labor and time. They apply morality and ethics in providing land for making a living and in equally dividing interests to one another. Fair price in trading performed between traders and local sellers that brings satisfaction to the involved people is also found in the application of sufficiency in economy aspect. Regarding the implementation of sufficiency in marketing aspect, seeking new places and new distribution channels are done by the people themselves. For the sufficiency in culture, traditions, beliefs, and practice, the application is shown through the people’s awareness in building relationships among themselves and in their togetherness as a community to make merits in various occasions. From the study, it may be summed up that the traditional perspective and new economical ideology of sufficiency are not contrastive. Only a difference is found in that the former is the valuation system based upon Buddhist philosophy relating to solitude, anti-desire, and holistic integration whereas the latter is the one according to the King’s sufficiency economy is the technical sufficiency influenced by Buddhist philosophy used as the analysis unit for sufficiency in terms of reasoning, immunization, and having knowledge with morality which are believed to fight against the main stream economic system.

มหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานี. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: อุบลราชธานี

Email: info.lib@ubru.ac.th

Name: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จิตรกร โพธิ์งาม

Role: ประธานกรรมการที่ปรึกษา

Name: ดร.ปรีชา เปี่ยมพงศ์สานต์

Role: กรรมการที่ปรึกษา

Created: 2553

Modified: 2556-05-30

Issued: 2554-08-03

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: ยุทธศาสตร์การพัฒนาภูมิภาค

Grantor: มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	titlepage.pdf	676.36 KB	253	2024-09-22 17:42:38
2	abstract.pdf	410.34 KB	230	2024-09-22 17:43:05
3	content.pdf	390.21 KB	173	2024-08-02 08:50:01
4	chapter 1.pdf	123.84 KB	314	2024-07-12 08:41:23
5	chapter 2.pdf	461.2 KB	450	2024-12-27 23:26:37
6	chapter 3.pdf	135.96 KB	197	2024-08-02 08:50:16
7	chapter 4.pdf	642.49 KB	175	2024-09-22 17:43:41
8	chapter 5.pdf	232.17 KB	154	2024-09-22 17:44:02
9	biliography.pdf	382.25 KB	160	2024-09-22 17:43:26
10	appendix.pdf	299.93 KB	180	2025-08-07 16:48:01
11	biodata.pdf	196.42 KB	111	2024-08-24 13:37:51

ใช้เวลา

0.05941 วินาที