ปัจจัยที่มีผลต่อมาตรฐานศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 1

Factors related to disease-free standards of Child Care Centers in Health Area 1

Name: รจรีย์ จันทร์แก้ว

ThaSH: ศูนย์ดูแลเด็ก

ThaSH: ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก

ThaSH: เด็ก -- การดูแลในสถานดูแล

Abstract: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลการประเมินมาตรฐานศูนย์เด็กเล็กปลอดโรค และปัจจัยที่มีผลต่อการประเมินมาตรฐานในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 1 โดยการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างคือครูผู้ดูแลเด็กผู้รับผิดชอบงานศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคจากศูนย์พัฒนาเด็กเล็กในสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จำนวน 347 คน โดยสุ่มตัวอย่างแบบโควตา เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถามปัจจัยที่ส่งผลต่อมาตรฐานศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคที่สร้างขึ้นจากการทบทวนเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และแบบประเมินศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุขปี 2556 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการทดสอบไคสแควร์ สำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างคือครูผู้ดูแลเด็กจากศูนย์พัฒนาเด็กเล็กที่ผ่านและไม่ผ่านเกณฑ์การประเมินฯ โดยใช้การสุ่มแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์เชิงลึกแบบมีโครงสร้าง และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการตีความเชิงอุปนัยผลการวิจัยพบว่า ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กผ่านเกณฑ์การประเมินจำนวน 298 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 85.9 เมื่อแบ่งรายละเอียดตามด้านทั้ง 4 ด้าน พบว่า ด้านที่ 1 ด้านบริหารจัดการ ผ่านการประเมินจำนวน 228 แห่ง ร้อยละ 65.7 ด้านที่ 2 ด้านบุคลากรจัดการ ผ่านการประเมินจำนวน 258 แห่ง ร้อยละ 74.3 ด้านที่ 3 ด้านอาคารสถานที่สุขาภิบาลและอนามัยสิ่งแวดล้อม ผ่านการประเมินจำนวน 325 แห่ง ร้อยละ 93.7 ด้านที่ 4 ด้านวัสดุอุปกรณ์ผ่านการประเมินจำนวน 313 แห่ง ร้อยละ 90.2 ปัจจัยส่วนบุคคลกับผลการประเมินมาตรฐานศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคพบว่า พบว่า การมีประสบการณ์เคยผ่านการอบรมความรู้เรื่องโรคติดต่อ และเคยมี ประสบการณ์การได้รับการประเมิน/นิเทศ ติดตาม มาตรฐานการดำเนินงานศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคมีความสัมพันธ์กับผลการประเมินศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value 0.011, 0.007 ตามลำดับ) และปัจจัยสนับสนุน การได้รับการสนับสนุนอุปกรณ์ป้องกันควบคุมโรคอย่างเพียงพอ การได้รับการสนับสนุนสื่อความรู้การป้องกันควบคุมโรคอย่างเพียงพอ การได้รับจัดสรรงบประมาณการดำเนินงานในทุกปี และการได้รับจัดสรรงบประมาณการดำเนินงานอย่างเพียงพอ มีความสัมพันธ์กับผลการประเมินศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value 0.027, 0.016, 0.049 และ 0.002 ตามลำดับ )ข้อเสนอแนะจากการวิจัยคือ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข จะต้องให้ความสำคัญกับการจัดทำแผนงานและโครงการที่มุ่งเน้นการควบคุมและป้องกันโรคในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กอย่างเป็นระบบ ควรกำหนดแนวทางดำเนินงานที่ชัดเจน อาทิ การประชุมเพื่อพัฒนาแนวทางในการป้องกันโรคติดต่อ การดำเนินงานให้เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐานศูนย์เด็กเล็กปลอดโรค การส่งเสริมให้บุคลากรได้รับการตรวจสุขภาพประจำปี และการจัดสรรบุคลากรให้เหมาะสมกับจำนวนเด็กที่อยู่ในการดูแล นอกจากนี้ ยังควรให้การสนับสนุนในการพัฒนาความรู้และศักยภาพของครูและผู้ดูแลเด็กด้านการป้องกันโรคติดต่ออย่างต่อเนื่องและทั่วถึงเพื่อควบคุมและลดความเสี่ยงของโรคติดต่อ ตลอดจนเสริมสร้างความมั่นใจต่อคุณภาพของการดูแลเด็กปฐมวัยในสถานศึกษา พร้อมทั้งดำเนินการติดตามและประเมินผลการดำเนินงานอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงให้คำแนะนำเพื่อปรับปรุงแนวทางปฏิบัติ ทั้งนี้ การสนับสนุนอย่างต่อเนื่องจากภาคีเครือข่ายในพื้นที่ ในด้านสื่อการเรียนรู้ อุปกรณ์ควบคุมโรค และงบประมาณที่เหมาะสม เพื่อยกระดับมาตรฐานศูนย์เด็กเล็กปลอดโรคอย่างยั่งยืน

Abstract: This mixed methods research aims to investigate the evaluation of the Disease-Free Childcare Center Standard, and the factors associated with the evaluation process in Health Region 1. The quantitative phase involved 347 childcare providers responsible for implementing the disease-free center initiative at local administrative organization. Participants were selected using quota sampling. Data collection tools included: the questionnaire on factors influencing the standard, based on a comprehensive review of relevant literature and previous studies ; and the 2013 evaluation form for Disease-Free Childcare Centers issued by the Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Data analysis employed descriptive statistics and chi-square tests. The qualitative phase involved purposively selected childcare providers from both centers that passed and those that failed the evaluation criteria. Data were collected using a structured in-depth interview protocol and analyzed through inductive thematic analysis. The results revealed that 298 early childhood development centers met the evaluation criteria for Disease-Free Childcare Centers, accounting for 85.9% of the total. When examined across the four evaluation domains, the results showed that: Domain 1 (Management and Administration) was met by 228 centers (65.7%) ; Domain 2 (Personnel Management) by 258 centers (74.3%) ; Domain 3 (Infrastructure, Sanitation, and Environmental Hygiene) by 325 centers (93.7%) ; and Domain 4 (Materials and Equipment) by 313 centers (90.2%). Regarding individual factors, prior experience in communicable disease training and prior experience with center evaluation or supervision were significantly associated with the evaluation outcomes of the Disease-Free Childcare Centers (p = 0.011 and 0.007, respectively). As for supporting factors, adequate provision of disease prevention and control equipment, sufficient educational materials for disease prevention, annual budget allocation, and adequacy of the allocated operational budget were all significantly associated with positive evaluation outcomes (p =0.027, 0.016, 0.049, and 0.002, respectively).The findings from this study can be used to inform recommendations for relevant agencies, such as local administrative organizations and public health authorities, to prioritize the development of systematic plans and programs focused on disease prevention and control within early childhood development centers. It is essential to establish clear operational guidelines, including regular meetings to develop communicable disease prevention strategies, implementation of practices aligned with the Disease-Free Childcare Center standards, promotion of annual health screenings for staff, and appropriate staffing ratios based on the number of children under care. In addition, continuous and equitable support should be provided to enhance the knowledge and competencies of teachers and caregivers in communicable disease prevention. Such efforts would contribute to reducing disease transmission risks and improving public confidence in the quality of early childhood care services. Regular monitoring and evaluation of program implementation, accompanied by constructive feedback for improvement, are also critical. Moreover, sustained support from local networks through the provision of educational materials, disease control equipment, and adequate financial resources is vital to ensure the long-term sustainability and enhancement of standards in Disease-Free Childcare Centers.

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: อักษรา ทองประชุม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: วรางคณา นาคเสน

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2568

Modified: 2568-10-18

Issued: 2568-10-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: สาธารณสุขศาสตร์

Level: ปริญญาโท

Grantor: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

©copyrights มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	652232024.pdf	1.76 MB

ใช้เวลา

0.017583 วินาที