ศึกษาการประยุกต์ใช้สมาธิเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลเพ็ญประชานุกูล อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี

Name: พระมหาวิบูลย์ วิมโล (หมื่นท้าว)

keyword: สมาธิ

; โรงเรียนอนุบาล

; จังหวัดอุดรธานี

Abstract: การวิจัยเรื่องนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์ของการคือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับสมาธิและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา 2) เพื่อศึกษาคุณลักษณะของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลเพ็ญประชานุกูลอำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี และ 3) เพื่อศึกษาการนำสมาธิไปประยุกต์ใช้ในการส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลเพ็ญประชานุกูล อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี ซึ่งจากการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลแล้วผู้วิจัยสามารถสรุปผลได้ดังนี้ แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับสมาธิและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา ได้ใช้คุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนไว้ 8 ประการ คือ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. ซื่อสัตย์สุจริต 3. มีวินัย 4. ใฝ่เรียนรู้ 5. อยู่อย่างพอเพียง 6. มุ่งมั่นในการทำงาน 7. รักความเป็นไทย 8. มีจิตสาธารณะเพื่อปลูกฝังและพัฒนาผู้เรียนให้เป็นผู้ที่มีความรู้คู่คุณธรรม มีคุณลักษณะที่ดีสำหรับการดำรงชีวิตในสังคม และประเภทของสมาธินั้นสามารถแบ่งออกได้ 3 ประการ คือ 1. ขณิกสมาธิ เป็นสมาธิที่เกิดเพียงชั่วขณะจิต ซึ่งเป็นสมาธิที่เรามีอยู่ในการดำเนินชีวิตในปัจจุบัน และเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของเราตลอดเวลา เช่น การอ่านหนังสือ การเรียน การพิจารณาปัญหาต่าง ๆ 2. อุปจารสมาธิ เป็นสมาธิระดับสูงขึ้นซึ่งเข้าใกล้องค์ฌาน ที่ใช้สอนการภาวนา เพื่อพิจารณาถึงความเป็นจริงในสังขาร 3. อัปปนาสมาธิ เป็นสมาธิที่สามารถเข้าถึงฌานได้ และเป็นสมาธิที่ละเอียดปราณีตมากยิ่งขึ้นนั่นเอง คุณลักษณะของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลเพ็ญประชานุกูลอำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี เป็นการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดยใช้ข้อมูลจากการสังเกตพฤติกรรมตามสภาพจริงตามบริบทของโรงเรียน ครูผู้สอนจะต้องใช้เวลาในการสังเกตพฤติกรรมนักเรียนแต่ละคน โดยใช้หลักคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนไว้ 8 ประการ เพื่อนำมาประเมินและตัดสินผลพฤติกรรมของนักเรียนเป็นรายบุคคล เป็นรายกลุ่ม เพื่อทำเป็นคู่มือการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนขึ้น ซึ่งในแต่ละด้านนั้นเป็นการบูรณาการเรียน กิจกรรม ให้มีความสัมพันธ์กับคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนไว้ 8 ประการ เพื่อเป็นการพัฒนานักเรียนทุกชั้นปี และครูผู้สอนไปพร้อมกัน การนำสมาธิไปประยุกต์ใช้ในการส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลเพ็ญประชานุกูล อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี คือ 1) การนั่งสมาธิภาวนา เป็นกิจกรรมการนั่งสมาธิก่อนเข้าเรียนทุกวัน โดยในภาคเช้าทำสมาธิในขณะเข้าแถว ในช่วงกลางวันทำสมาธิก่อนการเข้าเรียนในภาคบ่าย 2) การสวดมนต์แผ่เมตตา เป็นการสวดสรรเสริญคุณของพระรัตนตรัย และแผ่เมตตา โดยในการนำสวดมนต์ในแต่ละครั้ง นักเรียนจะต้องมีสติสมาธิ เตรียมความพร้อมอยู่ตลอดเวลา และในขณะที่ทำการสวดมนต์ก็ต้องมีสมาธิอยู่ในบทสวดมนต์นั้น ๆ ด้วยซึ่งการสวดมนต์ไหว้พระแผ่เมตตานั้น จะจัดทำขึ้นในตอนเช้าหลังจากเคารพธงชาติ ตอนเข้าเข้าแถวเลิกเรียน และกิจกรรมวันศุกร์ 3) การเรียนรู้พุทธประวัติและประวัติพระอรหันต์สาวก เพื่อให้นักเรียนได้ประยุกต์ใช้สมาธิในการรับฟังเล่าพุทธประวัติและประวัติอรหันต์สาวกคุณธรรม ในรูปแบบต่าง ๆ ทั้งเวลาเข้าแถวหน้าเสาธง และระหว่างอยู่ในห้องเรียนในรายวิชาเรียน เพื่อให้เกิดความตระหนักรักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ มีความซื่อสัตย์สุจริต มีวินัย เกิดการใฝ่เรียนรู้ อยู่อย่างพอเพียง มุ่งมั่นในการเรียน รักความเป็นไทย และมีจิตสาธารณะ และ 4) การเข้าค่ายอบรมคุณธรรมจริยธรรม เพื่อเป็นการนำสู่การปฏิบัติสมาธิเพื่อเรียนรู้คุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนไว้ 8 ประการให้เป็นรูปธรรม

Abstract: This research was the qualitative research consisting of objectives, that is, 1) to study the concept and theory related to Meditation and satisfactory characteristics as appeared in Buddhism 2) to study the satisfactory characteristics of the students in Penprachanukun Kindergarten School in Pen District, Udonthani Province and 3) to study the application of Meditation for enhancing the satisfactory characteristics of students in Penprachanukun Kindergarten School, in Pen District, Udonthani Province. From analysis of data, researcher can conclude as follows: The concept and theory related to Meditation and the satisfactory characteristics as appeared in Buddhism used the 8 satisfactory characteristics, that is, 1) love of Nation, Religion and King 2) Honesty 3) Discipline 4) Diligent study 5) Sufficient Economy 6) Attention for work 7) Love to be Thai 8) Public thoughtfulness in order to implant and develop the students to have knowledge with virtue, to have good feature for living in the society and the type of Meditation can be divided into three categories, that is, 1. means the temporary concentration which we use it for daily life and it is related to our life all the time such as reading a book, learning and considering various problems means the access concentration that closes to the absorption for teaching the mental culture in order to contemplating the compounded things 3. means the attainment concentration that can reach the absorption and to be more precise meditation. The students’ characteristics of Penprachanaukun Kindergarten School in Pen District, Udonthani Province is the evaluation of satisfactory characteristics by using the data from observing the behaviors in according to the real state depending on the context of School. The teachers have to spend the time for observing each student’s behavior by using the 8 satisfactory characteristics of students in order to valuate and judge the results of behaviors of the students for each person, each group for making the handbook for valuation of the students’ satisfactory characteristics. For each aspect, it will be the integration of learning and activities with the eight satisfactory characteristics in order to develop the students for each class and the teachers all together

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: สมเดช นามเกตุ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระครูจิรธรรมธัช

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2563

Modified: 2568-09-16

Issued: 2568-09-16

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระมหาวิบูลย์ วิมโล (หมื่นท้าว).pdf	7.1 MB	2	2025-12-28 11:27:44

ใช้เวลา

0.031438 วินาที