รูปแบบการส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อ

Name: พระครูวิจิตรพิพัฒนโกศล (สุเวศน์ อภิวฑฺฒโน)

keyword: การส่งเสริมประเพณี

; พุทธศาสนา

; ชาวไทลื้อ

Abstract: การวิจัยเรื่อง “รูปแบบการส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อ” มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้ออำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา 2) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันของการส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อ และ 3) เพื่อศึกษารูปแบบการส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้ออำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้อง และลงพื้นที่ชุมชนไทลื้อในอำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลหลักจำนวน 25 รูป/คน และการสนทนากลุ่ม ผลการศึกษาวิจัย พบว่า ประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้ออำเภอเชียงคำ มีเป็นประจำทุกเดือนตลอดหนึ่งปี ซึ่งเป็นประเพณีที่ได้สืบทอดปฏิบัติกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ ซึ่งนับถือพระพุทธศาสนา โดยชาวไทลื้อจะยึดเอาปฏิทินจันทรคติเป็นหลัก และเริ่มต้นศักราชใหม่ ตั้งแต่วันที่ 15 เดือนเมษายนเป็นหลัก ประเพณีของชาวไทลื้อ ประกอบด้วย ประเพณีที่ไม่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนา และประเพณีที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา อาจแยกได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่ 1) ประเพณีตามปฏิทินไทลื้อ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์มีเฉพาะกลุ่มไทลื้อ เช่น สืบชะตาคน ตานข้าวลดเคราะห์ ตานก๋องโหล จิ๋ก๋องโหล ข้าวล้นบาตร ตานธรรมหลวง 2) ประเพณีตามโอกาสสำคัญ เช่น ไทยผสมแบบใหม่พิธีเฉลิมพระเกียรติ เป็นต้น สภาพปัจจุบันของการส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อ พบว่า ปัจจุบันชาวไทลื้ออำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา ยังคงมีการส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนาในแต่ละเดือนมาโดยตลอดอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากได้รับการสนับสนุนส่งเสริมจากทุกภาคส่วน ดังนี้ 1) ภาครัฐ/องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ซึ่งมีส่วนส่งเสริมประเพณีของชุมชนไทลื้อเป็นอย่างมาก โดยสนับสนุนส่งเสริมด้านงบประมาณเป็นประจำทุกปี 2) ภาคเอกชน เป็นองค์กรที่มีพลังในการผลักดันให้ความร่วมมือสนับสนุนส่งเสริมในการจัดงานประเพณีของชุมชนไทลื้อเป็นประจำ 3) ภาคประชาชน/ชุมชน เป็นหลักในการขับเคลื่อนกิจกรรมงานประเพณีในชุมชนโดยตรง โดยเฉพาะสมาชิกในชุมชนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี ทำให้ทราบว่า หากชุมชนให้ความร่วมมือมากเพียงใดกิจกรรมต่าง ๆ ก็ประสบผลสำเร็จบรรลุวัตถุประสงค์มากเท่านั้น โดยมีการนำเอากระบวนการ การมีส่วนร่วมโดยภาคประชาชนมาใช้ดำเนินการทุกขั้นตอนเริ่มตั้งแต่ การคิด วางแผน ลงมือปฏิบัติ และการติดตามประเมินผล แก้ไขในสิ่งที่เป็นปัญหาร่วมกัน 4) สถาบันการศึกษา เป็นการบูรณาการการศึกษาเข้ากับชุมชน การนำวัฒนธรรมประเพณีมาจัดทำเป็นหลักสูตรท้องถิ่นให้กับผู้เรียน เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมกับชุมชน รูปแบบในการส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อ พบว่า รูปแบบหรือแนวทางในการส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อนั้นมี 4 ประเด็น ดังนี้ 1) การสร้างความตระหนักในการอนุรักษ์ฟื้นฟูประเพณี โดยมีสถาบันครอบครัวเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ลูกหลานที่เป็นเยาวชนคนรุ่นใหม่เกิดความตระหนัก และมีจิตสำนึกถึงคุณค่าของประเพณีท้องถิ่นของชาวไทลื้อตั้งแต่เกิด มีวิถีชีวิตความเป็นอยู่ผูกพันกับประเพณีดั้งเดิมของชุมชนมาโดยตลอด 2) การมีส่วนร่วมของชุมชน วิถีชีวิตของชาวไทลื้อมีจารีตประเพณีเป็นแรงขับเคลื่อนให้ผู้คนในชุมชนได้มีส่วนร่วม คือ เปิดโอกาสหรือเปิดเวทีให้ชุมชน ร่วมคิด ร่วมการตัดสินใจ และร่วมดำเนินงาน 3) การถ่ายทอดความรู้ โดยพระสงฆ์ และผู้สูงอายุที่มีความรู้ ความสามารถ มากด้วยประสบการณ์ในการจัดประเพณีในแต่ละเดือน และมีการพูดคุยสนทนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระหว่างสมาชิกในชุมชนอย่างน้อยสัปดาห์หนึ่งก็พบเจอกันที่วัด เพราะจะต้องไปทำบุญตักบาตรทุกวันพระ 4) การวางแผนและพัฒนา ถือได้ว่าเป็นการสร้างสรรค์งานประเพณี โดยจะมีการปรับปรุง และพัฒนารูปแบบของประเพณีไปเรื่อย ๆ ให้เหมาะสมกับยุคหรือสมัยปัจจุบัน เพื่อต้องการให้เยาวชนคนรุ่นใหม่ได้มีส่วนร่วมมากยิ่งขึ้น

Abstract: The dissertation entitled ‘Model of Promoting Buddhist Traditions of the Tai Lue People’ aims 1) to explore the Buddhist traditions of the Tai Lue people, Chiang Kham District, Phayao Province, 2) to study the current condition of the promotion of Buddhist traditions of the Tai Lue people, and 3) to study the pattern of promoting Buddhist traditions of the Tai Lue people, Chiang Kham District, Phayao Province. This study was conducted by a qualitative research method based on the study of relevant documents and field research by interviewing 25 key informants and focus group discussion. The results revealed that the Buddhist traditions of the Tai Lue people in Chiang Kham District have been done monthly throughout the year. It is a tradition that has been practiced in ancient times since the adoption of Buddhism. The Tai Lue people adhere to the lunar calendar as the main starting point of the New Year from 15 April each year. However, there are non-Buddhist traditions and Buddhist traditions that may be divided into two types: 1) traditions along with Tai Lue calendar which are the unique traditions of Tai Lue ethnic, such as the rituals of life-sustaining, rice offering wood offering and firing, alms offering, Tanthamluang, 2) occasional traditions such as mixing with Thai modern ceremony, the king celebrations. According to current conditions for promoting the Buddhist traditions of the Tai Lue people, it was discovered that the current Tai Lue people in Chiang Kham District, Phayao Province have continued to promote the Buddhist traditions in each month continuously. Because they have received support from various sectors as follows: 1) The government and local government organizations have considerably contributed to the promotion of the traditions of the Tai Lue community. By has supported and promoted the budget for community every year. 2) The private sector is one of the organizations that have the power to encourage cooperation and support in arranging the traditional events of the Tai Lue community regularly. 3) The people and community sector carries out a significant role in directly driving traditional activities in the community. Notably, the community members cooperate very completely, which means that if the community cooperates more, the objectives will be achieved. In this regard, processes such as civic participation have been implemented in every step of the process from thinking, planning, implementing and monitoring, and evaluating common problems. 4) educational institutions It is the integration of education into the community. Bringing cultural traditions to make a local curriculum for learners to create a learning process with the community In terms of the model for promoting the Buddhist tradition of the Tai Lue people, it discovered the model or approach in four aspect as follows: 1) Raising awareness of the preservation and restoration of traditions by maintaining the family institution as the starting point for the young generation to be aware of the value of the local traditions. 2) Community Participation: the way of life of the Tai Lue people possess a tradition that directs people in the community to participate, which is to open an opportunity or a platform for the community to participate in decision-making and joint action. 3) Knowledge Transfer monks and elders with experience in organizing the traditions each month and having discussions, exchanges, and learning among community members at least once a week at the temple because they have to make merit on the Buddhist Holy Day. 4) Planning and development can be regarded as the creation of traditional works by improving and developing the form of the tradition to be suitable for the era or the present so that the new generation of youth will be more involved.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, หอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระราชปริยัติ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระครูวรวรรณวิฑูรย์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ชูชาติ สุทธะ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2564

Modified: 2568-09-08

Issued: 2568-09-08

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระครูวิจิตรพิพัฒนโกศล (สุเวศน์ อภิวฑฺฒโน).pdf	7.53 MB	2	2025-12-16 09:02:57

ใช้เวลา

0.03575 วินาที