ความต้องการจำเป็นและแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียนวิถีพุทธสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์ เขต 1

The Needs and Developmental Guidelines for Ethical Leadership of Educational Administrators in Buddhist-Oriented School under the Buriram Primary Educational Service Area Office 1

Name: ปรีฃา เวสะมูลา

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์ และ ความต้องการจำเป็นของภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียนวิถีพุทธ 2) ศึกษาแนวทางในการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียนวิถีพุทธ และ3) ประเมินแนวทางในการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียน วิถีพุทธ การวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์ และความต้องการจำเป็น กลุ่มตัวอย่าง คือ ตรูที่ปฏิบัติหน้าที่สอนในสถานศึกษาที่เข้าร่วมโครงการ โรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์เขต 1 ปีการศึกษา 2567 จำนวน 322 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือแบบสอบถาม มีลักษณะเป็นแบบ มาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ มีค่าความเชื่อมั่นสภาพปัจจุบันเท่ากับ 0.96 และมีค่าความเชื่อมั่น สภาพที่พึงประสงค์เท่ากับ 0.96 มีค่าอำนาจจำแนกรายข้อของสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ อยู่ระหว่าง 0.44-0.80 และ 0.32-0.84 ตามลำดับ ระยะที่ 2 ศึกษาแนวทางในการพัฒนาภาวะผู้นำ เชิงจริยธรรม จากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 6 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง โดยใช้การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา และระยะที่ 3 ประเมินแนวทางในการพัฒนาภาวะผู้นำ เชิงจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียนวิถีพุทธ กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้บริหารสถานศึกษา และครูที่รับผิดชอบเกี่ยวกับโครงการโรงเรียนวิถีพุทธของโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์ เขต 1 จำนวน 24 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล คือ แบบประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ มีลักษณะเป็นมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลคือ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัย สรุปได้ว่า 1. สภาพปัจจุบันโดยรวม อยู่ในระดับมาก ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด คือ ด้านความเคารพ และสภาพที่พึงประสงค์ โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด คือ ด้านความเคารพ ส่วนความต้องการจำเป็น เรียงลำดับจากความต้องการจำเป็นมากไปหาความต้องการจำเป็นน้อย ได้แก่ ด้านความยุติธรรม รองลงมาคือด้านความรับผิดชอบ ด้านความซื่อสัตย์ ด้านความไว้วางใจ และด้านความเคารพ ตามลำดับ 2. แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียนวิถีพุทธ มีแนวทางสำคัญ 5 ด้าน ได้แก่ 1) ความยุติธรรม โดยยึดหลักธรรมาภิบาล สร้างกฎเกณฑ์ชัดเจน ในการประเมินผล ปฏิบัติต่อบุคลากรอย่างเป็นธรรม ส่งเสริมการมีส่วนร่วม และใช้การประชุม ปรึกษาหารือเพื่อประโยชน์สูงสุดของสถานศึกษา 2) ความรับผิดชอบ ด้วยการตัดสินใจอย่างรอบคอบ บนพื้นฐานข้อมูลที่ถูกต้อง ใช้หลักธรรม ศีล สมาธิ ปัญญา และเปิดโอกาสให้บุคลากรมีส่วนร่วม ในการวางแผนและตัดสินใจ 3) ความซื่อสัตย์ โดยไม่แสวงหาประโยชน์ส่วนตน สื่อสาร อย่างตรงไปตรงมา เป็นแบบอย่างที่ดี และส่งเสริมการทำงานร่วมกันผ่านกระบวนการ ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ 4) ความไว้วางใจ ด้วยการสร้างผลงานโดดเด่น เรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ สร้างมนุษยสัมพันธ์ที่ดี และส่งเสริมบุคลากรให้แสดงศักยภาพตามความถนัด โดยคำนึงถึง ประโยชน์ส่วนรวม 5) ความเคารพ ด้วยการยอมรับความแตกต่าง เปิดโอกาสให้ทุกคนมีส่วนร่วม ในการแสดงความคิดเห็น สร้างบรรยากาศการทำงานแบบครอบครัว และใช้หลักอริยสัจ 4 ในการแก้ปัญหา รวมทั้งส่งเสริมการแสดงความคิดเห็นโดยใช้หลักกัลยาณมิตร 3. ความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของ ผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียนวิถีพุทธ มีความเหมาะสมโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด และ มีความเป็นไปได้โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด

Abstract: This study aimed 1) to examine the current situation, desirable conditions, and need for ethical leadership of educational administrators in the Buddhist-oriented schools, 2) to study the guidelines for developing ethical leadership among educational administrators in the Buddhist- oriented schools, and 3) to evaluate the guidelines for developing ethical leadership among educational administrators in the Buddhist-oriented schools. This study was divided into three phases, as follows: Phase I was to study the current situation, desirable conditions, and need for ethical leadership. The samples were 322 school teachers participating in the project of Buddhist- oriented schools under Buriram Primary Educational Service Area Office I during the 2024 academic year. The data were collected using a questionnaire with a 5-rating scale, with reliability ranging from 0.96 for current conditions and 0.96 for desirable conditions with the discrimination index ranged from 0.44-0.80 and 0.32-0.84. Phase 2 was to examine the guidelines for developing ethical leadership. The samples were six experts using a semi-structured interview. The data were analyzed using content analysis. Phase 3 was to evaluate the guidelines for developing ethical leadership among educational administrators in the Buddhist-oriented schools. The samples were 24 educational administrators and teachers who are responsible for the project of Buddhist-oriented schools under Buriram Primary Educational Service Area Office 1. The instrument used to collect the data was an evaluation form with 5-point rating scale assessing suitability and feasibility of the guideline. The statistics employed for data analysis included frequency, percentage, mean, and standard deviation. The findings revealed that: 1. The overall current condition was at a high level, with the highest mean score in the aspect of respect, while the overall desired condition was at the highest level in which the aspect of respect also received the highest mean score. As for the need, the results can be ranked from the highest to the lowest as: justice, followed by responsibility, honesty, trust, and respect. 2. The guidelines for developing the ethical leadership among educational administrators in Buddhist-oriented schools focused on five key areas: (1) For justice, the administrators should ensure good governance based on transparency, establishing clear evaluation criteria, treating personnel fairly, encouraging participation, and using consultative meetings for the maximum benefit of the schools; (2) In terms of responsibility, making well-informed decisions based on accurate data, applying moral principles of discipline, concentration, and wisdom, and involving personnel in planning and decision-making should be conducted; (3) Regarding honesty, the administrators should avoid personal gain, maintain direct and transparent communication, serve as a role model, and foster teamwork through professional learning communities; (4) As for trust, the administrators can demonstrate through outstanding performance, continuous learning, building good relationships, and encouraging personnel to maximize their potential for collective benefit; and (5) In terms of respect, recognizing differences, allowing inclusive participation in discussions, fostering a family-like working atmosphere, applying the Four Noble Truths in problem-solving, and promoting open dialogue based on ethical friendship should be employed. 3. The suitability and feasibility of the guidelines for developing ethical leadership among educational administrators in Buddhist-oriented schools were rated at the highest level in overall.

มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์. ศูนย์วิทยบริการ

Address: บุรีรัมย์

Name: วินิรณี ทัศนะเทพ

Role: ที่ปรึกษาหลัก

Name: วรวัฒน์ พรหมเด่น

Role: ที่ปรึกษาร่วม

Created: 2568

Issued: 2568-08-20

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ครุศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: การบริหารการศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

ใช้เวลา

0.016848 วินาที