Traumatic life events, depression and post-traumatic stress disorder in older adults: The Mediating role of meditation and resilience

เหตุการณ์ในชีวิตที่กระทบกระเทือนจิตใจ ภาวะซีมเศร้าและโรคเครียดภายหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญในผู้สูงอายุ: บทบาทตัวแปรคั่นกลางของการทำสมาธิและการฟื้นตัว

Name: Moe Moe Yu

LCSH: Post-traumatic stress disorder in old age

LCSH: Occupational therapy for older people

LCSH: Stress (Psychology)

Abstract: Background: Traumatic events are significant risk factors for psychiatric conditions such as depression and post-traumatic stress disorder in older adults. Meditation and resilience have been identified as protective factors against adverse mental health outcomes. However, their role of modulation the impact of trauma on depression and PTSD symptoms remained underexplored. Objectives: This study aimed to examine the mediating and moderating effects of meditation practice and resilience on the relationship between trauma exposure and mental health outcomes (depression and PTSD symptoms) among older Thai adults. Methods: A cross-sectional study was conducted involving 201 older adults (mean age 68.56 years, ±5.01) attending the Family Medicine Clinic and the Geriatric Psychiatry Clinic at Maharaj Nakorn Chiang Mai Hospital, Faculty of Medicine, Chaing Mai University, Chiang Mai, Thailand. Data collected included socio-demographic information, clinical history, and assessments of trauma exposure (modified Traumatic Experience Scale & Life Event Checklist), meditation practice (Inner Strength Based Inventory), resilience (Resilience Inventory), depression (Thai Geriatric Depression Scale), and PTSD symptoms (PTSD Checklist). Statistical analyses comprised descriptive statistics, correlations, mediation and moderation analyses. Results: Among participants, 40.3% reported experiencing at least one traumatic event during childhood, and 58.2% reported lifetime trauma exposure. The prevalence of probable depression and PTSD was 11.4%. Approximately 75% of participants engaged in meditation practices ranging from “occasionally” to “regularly”, and the average resilience level was above “Average”. Childhood trauma was positively correlated with depression (r=.43, p<0.01), and PTSD symptoms (r=.31, p<0.01). Lifetime trauma was also positively associated with depression (r=.23, p<0.01) and PTSD symptoms (r=.40, p<0.01), respectively. Childhood trauma was negatively correlated with resilience (r = -0.15, p < 0.05). Resilience was negatively correlated with depression (r=-.22, p<0.01) but positively with PTSD symptoms (r=.15, p<0.05). Meditation practice was positively correlated with resilience (r = 0.16, p < 0.05). A positive correlation was observed between depression and PTSD symptoms (r=.51, p<0.05). The mediation analysis revealed that meditation practice and resilience mediated the relationship between lifetime trauma and depression in a parallel mediation model, with a total indirect effect B=-.02, SE=.01, 95%CI (-.045, -.002), and a significant specific indirect effect through resilience B=-.02, SE=.01, 95%CI (-.033, -.000). Moderation analysis revealed an unexpected significant interaction: meditation practice moderated the association between childhood trauma and PTSD symptoms (B = 1.31, SE = 0.42, t = 2.03, p < .05). Resilience buffered the effect of childhood trauma on depression (B=-.01, SE=.01, t=-2.37, p<0.05), factors such as family history of psychiatric condition, smoking/tobacco use, and monthly income influenced the outcome. Conclusions: Trauma exposure is associated with increased depression and PTSD symptoms among older Thai adults. Trauma exhibited both direct effects and indirect effects (mediated through resilience and meditation practice) on depression and PTSD symptoms. While resilience mediated and attenuated the impact of lifetime trauma on depression, it showed differential effects across trauma types: resilience buffered childhood trauma's effect on depression but failed to mitigate childhood trauma's impact on PTSD symptoms. Most strikingly, higher meditation practice frequency unexpectedly exacerbated childhood trauma's effect on PTSD symptoms, intensifying rather than alleviating symptom severity. This counterintuitive finding diverges from established literature documenting meditation's protective effects, highlighting the importance of investigating moderating factors (e.g., meditation style, trauma characteristics, implementation context). These results emphasize the need for longitudinal research to disentangle the complex relationships between trauma exposure, resilience factors, meditation practices, and mental health outcomes in vulnerable populations.

Abstract: ภูมิหลัง: เหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อการเกิดภาวะทางจิตเวช เช่น ภาวะซึมเศร้าและโรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญในผู้สูงอายุการฝึกสมาธิและการฟื้นตัว ได้รับการระบุว่าเป็นปัจจัยปกป้องต่อผลลัพธ์ทางสุขภาพจิตที่ไม่พึงประสงค์ อย่างไรก็ตาม บทบาทในการลดผลกระทบของความบอบช้ำต่ออาการซึมเศร้าและ โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญยังไม่ได้รับการศึกษาอย่างครอบคลุม วัตถุประสงค์: การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์บทบาทของการฝึกสมาธิและความเข้มแข็ง ทางใจในฐานะตัวแปรคั่นกลาง และตัวแปรกำกับ ต่อความสัมพันธ์ระหว่างประสบการณ์เหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจและผลลัพธ์ทางสุขภาพจิต อาการซึมเศร้าและโรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ) ในผู้สูงอายุชาวไทยวัสดุและวิธีการ: การศึกษานี้เป็นการวิจัยภาคตัดขวางกับกลุ่มผู้สูงอายุจำนวน 201 คน (อายุเฉลี่ย 68.56 ปี, ±5.01) ที่เข้ารับบริการในคลินิกเวชศาสตร์ครอบครัวและคลินิกจิตเวชผู้สูงอายุ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ ข้อมูลที่เก็บรวมรวมได้แก่ ข้อมูลประชากร ประวัติทางคลินิก และแบบประเมิน ได้แก่ แบบวัดประสบการณ์เหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจในชีวิต (Traumatic Experience Scale ฉบับปรับปรุง และ Life Event Checklist), แบบวัดการฝึกสมาธิ (Inner Strength Based Inventory), การฟื้นตัว (Resilience Inventory), อาการซึมเศร้า (Thai Geriatric Depression Scale) และอาการ โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ(PTSD Checklist) การวิเคราะห์ข้อมูลประกอบด้วยสถิติเชิงพรรณนา การหาค่าสหสัมพันธ์ การวิเคราะห์การเป็นตัวแปรคั่นกลางและตัวแปรกำกับ ผลการศึกษา:ในกลุ่มตัวอย่าง พบว่า 40.3% เคยมีประสบการณ์เหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจ ในวัยเด็กอย่างน้อย 1 เหตุการณ์ และ 58.2% มีประสบการณ์เหตุการณ์ลักษณะนี้ตลอดช่วงชีวิต พบอัตรา ความชุกของภาวะซึมเศร้าและ โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่มีแนวโน้มเป็นไปได้อยู่ที่ 11.4% ประมาณ 75% ของผู้เข้าร่วม มีการฝึกสมาธิในระดับ “บางครั้ง” ถึง “เป็นประจำ” ระดับการฟื้นตัวโดยเฉลี่ยอยู่ในระดับ “สูงกว่าค่าเฉลี่ย” การวิเคราะห์สหสัมพันธ์พบว่าเหตุการณ์กระทบกระเทือนในวัยเด็กสัมพันธ์ในทางบวกกับอาการซึมเศร้า (r = .23, p<0.01) และอาการ โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ(r = .31, p<0.01) เช่นเดียวกับเหตุการณ์ตลอดช่วงชีวิตที่สัมพันธ์ในทางบวกกับอาการซึมเศร้า (r = .23, p<0.01) และ โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (r = .40, p<0.01) เหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจสัมพันธ์ในทางลบกับการฟื้นตัว (r = .15, p<0.05) การฟื้นตัว สัมพันธ์ในทางลบกับอาการซึมเศร้า (r = -.22, p<0.01) แต่สัมพันธ์ในทางบวกกับอาการโรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (r = .15, p<0.05) การฝึกสมาธิสัมพันธ์ในทางบวกกับการฟื้นตัว (r = .16, p<0.05) และพบความสัมพันธ์ ในทางบวกระหว่างอาการซึมเศร้าและโรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (r = .51, p<0.05) การวิเคราะห์การเป็นตัวแปรคั่นกลางพบว่า การฝึกสมาธิและการฟื้นตัวมีบทบาทเป็นตัวแปรคั่นกลางระหว่างประสบการณ์เหตุการณ์ตลอดช่วงชีวิตและอาการซึมเศร้าในโมเดลตัวแปรคั่นกลางแบบขนาน โดยมีผลทางอ้อมรวม B=-.02, SE=.01, 95%CI (-.045, -.002) และผลทางอ้อมเฉพาะผ่านการฟื้นตัวอย่างมีนัยสำคัญ B=-.02, SE=.01, 95%CI (-.033, -.000). การวิเคราะห์ตัวแปรกำกับพบว่าการฝึกสมาธิมีบทบาทเป็นตัวแปรกำกับระหว่างผลของเหตุการณ์ในวัยเด็กต่ออาการโรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญในทางไม่คาดคิดเกิดขึ้น (B = 1.31, SE = 0.42, t = 2.03, p<0.05) ในขณะที่การฟื้นตัวมีบทบาทลดผลกระทบของเหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจในวัยเด็กต่ออาการซึมเศร้า (B = -0.01, SE = 0.01, t = -2.37, p<0.05) โดยควบคุมปัจจัยแปรปรวนร่วม ได้แก่ ประวัติครอบครัวด้านปัญหาสุขภาพจิต การสูบบุหรี่/ใช้ยาสูบ และรายได้ต่อเดือน สรุปผลการศึกษา การได้รับประสบการณ์เหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจมีความสัมพันธ์กับอาการซึมเศร้าและอาการ โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่เพิ่มขึ้นในผู้สูงอายุไทย การได้รับประสบการณ์เหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจแสดงให้เห็นทั้งผลกระทบโดยตรงและผลกระทบทางอ้อม (ผ่านปัจจัยด้านการฟื้นตัวและการฝึกสมาธิ) ที่มีต่ออาการซึมเศร้าและอาการโรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ ในขณะที่การฟื้นตัวทำหน้าที่เป็นตัวแปรคั่นกลางและลดทอนผลกระทบของการได้รับประสบเหตุการณ์ตลอดช่วงชีวิตที่มีต่ออาการซึมเศร้า แต่กลับแสดงผลที่แตกต่างกันในประเภทของเหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจ โดยการฟื้นตัวช่วยบรรเทาผลกระทบของเหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจในวัยเด็กต่ออาการซึมเศร้า แต่ไม่สามารถลดผลกระทบของเหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจในวัยเด็กต่ออาการโรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญได้ ที่น่าสนใจเป็นพิเศษคือ การฝึกสมาธิบ่อยครั้งกลับเพิ่มผลกระทบของเหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจในวัยเด็กต่ออาการ โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญอย่างไม่คาดคิด โดยทำให้ความรุนแรงของอาการเพิ่มขึ้นแทนที่จะลดลง ผลการวิจัยที่ขัดแย้งกับสามัญสำนึกนี้แตกต่างจากวรรณกรรมที่มีอยู่ที่บันทึกถึงผลการป้องกันของสมาธิ ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการศึกษาปัจจัยที่มีผล (เช่น รูปแบบการทำสมาธิ ลักษณะของการบาดเจ็บ บริบทการปฏิบัติ) ที่อาจส่งผลต่อความสัมพันธ์เหล่านี้ ผลลัพธ์เหล่านี้เน้นยำความจำเป็นของการวิจัยระยะยาวเพื่อคลี่คลายความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างการเผชิญการบาดเจ็บ ปัจจัยการฟื้นตัว การปฏิบัติสมาธิ และผลลัพธ์ด้านสุขภาพจิตในกลุ่มประชากรที่เปราะบาง

Chiang Mai University. Library

Address: CHIANG MAI

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: Tinakon Wongpakaran

Role: Advisor

Name: Nahathai Wongpakaran

Role: Advisor

Name: Kanokporn Pinyopornpanish

Role: Advisor

Name: Ronald O’Donnell

Role: Advisor

Created: 2025

Modified: 2568-08-27

Issued: 2025-08-19

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

eng

DegreeName: Master of Science

Level: Master's Degree

Descipline: Mental Health

Grantor: Chiang Mai University

©copyrights Chiang Mai University

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	662835811.pdf	1.92 MB

ใช้เวลา

0.025148 วินาที