ศึกษาการบรรลุธรรมของพระวักกลิในวักกลิสูตร

Name: พระธนวัฒน์ มหาปุญฺโญ (นิลประกอบกุล)

keyword: การบรรลุธรรม

; พระวักกลิ

; วักกลิสูตร

Abstract: สารนิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ในการศึกษา 2 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษาแนวทางการบรรลุธรรมในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท (2) เพื่อศึกษาการบรรลุธรรมของพระวักกลิในวักกลิสูตร เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพเน้นเอกสาร โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท และเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง สรุปวิเคราะห์ เรียบเรียง บรรยายเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า การบรรลุธรรม คือ การเข้าถึงธรรม มีแนวทางการปฏิบัติเพื่อให้เข้าถึงการบรรลุธรรม 2 ประการ ได้แก่ สมถภาวนา ซึ่งมีอารมณ์กรรมฐาน 40 ประการ ประกอบด้วยกสิณ 10 อสุภะ 10 อนุสติ 10 พรหมวิหาร 4 อรูปกรรมฐาน 4 อาหาเรปฏิกูลสัญญา 1 จตุธาตุววัตถาน 1 และแนวทางการปฏิบัติอีกอย่าง คือ วิปัสสนาภาวนา มีอารมณ์กรรมฐานที่เรียกว่า วิปัสสนาภูมิ 6 ประกอบด้วย ขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 และปฏิจจสมุปบาท 12 ความสัมพันธ์ระหว่างสมถะและวิปัสสนาภาวนาแบ่งเป็น 4 ประเภท ได้แก่ สมถปุพพังคมวิปัสสนาภาวนา วิปัสสนาปุพพังคมสมถภาวนา สมถะวิปัสสนายุคนัทธภาวนา และธัมมุทธัจจวิคคหิตมานัส ส่วนผลการของการบรรลุธรรมมี 2 ระดับ คือ ระดับโลกียะ ได้แก่ รูปฌาน 4 อรูปฌาน 4 และระดับโลกุตตระ 4 ได้แก่ โสดาปัตติมรรค สกทาคามิมรรค อนาคามิมรรค และอรหัตมรรค พระวักกลิในวักกลิสูตรบรรลุธรรมได้โดยพระผู้มีพระภาคเสด็จไปเยี่ยมพระวักกลิซึ่งกำลังอาพาธหนัก เมื่อทรงทราบว่ามีความทุรนทุรายมาก เพราะประสงค์จะเข้าเฝ้าพระองค์แต่ไม่มีกำลังพอที่จะเข้าเฝ้าได้ จึงตรัสว่า การเห็นพระวรกายของพระองค์ไม่มีประโยชน์ ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นชื่อว่าเห็นพระองค์ ผู้ใดเห็นพระองค์ ผู้นั้นก็ชื่อว่าเห็นธรรม และตรัสสอนให้พิจารณาทุกขเวทนา โดยการเข้าไปกำหนดรู้สภาวะของทุกข์ที่เกิดขึ้นตามความเป็นจริง ไม่มีการปรุงแต่งสภาวะใด ๆ ทั้งสิ้น เช่น ความรู้สึกเป็นทุกข์ทางกาย เรียกว่า กายิกทุกข์ เป็นต้น และขันธ์ 5 คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ว่าไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา แล้วเสด็จกลับไปยังที่ประทับ ต่อมาพระวักกลิก็ฆ่าตัวตายพร้อมกับการบรรลุอรหันต์ และพร้อมกับการดับจิตนั่นเอง

Abstract: This research paper contains 2 objects; 1) to study the enlightenment’s approach found in Early Buddhism, 2) to study the enlightenment of Vakkali Bhikkhu appeared in Vakkali Sutta. Research data was taken from primary texts of Early Buddhism and other related documents, summed up, analyzed, compiled in descriptive style. Its result revealed that enlightenment or the Dhamma attaining or realization. There are two practical guidelines for Dhamma attaining: 1) Samathabhāvanā containing 40 meditative objects, consisting of 10 Kasin, 10 Asubha, 10 Anussati, 4 Brahmavihāra, 4 Arūpajhāna, and 1 Catudhātuvavatthāna, and 2) Vipassanābhāvanā or insight cultivation containing 6 bases of insight objects (Vipassanābhūmi), consisting of 5 Khandha, 12 Āyatana, 18 Dhātu, 22 Indriya, 4 Ariyasacca, and 12 Paṭiccasamuppāda. The mutual relationship between Samatha and Vipassanābhāvanā was classified into 4 types: 1) Samathapubbangama vipassanā, 2) Vipassanāpubbangamasamathabhāvanā, 3) Samathavipassanā yuganaddhabhāvanā, and 4) Dhammuddhaccaviggahitamanasa. As for the results of enlightenment, there are 2 levels: 1) Lokiya or profane, consisting of 4 Jhāna, 4 Arūpajhhāna, and 2) Lokuttra or worldly transcendence, which are Sotapattimagga, Sakadāgamimagga, Anāgāmimagga, and Arahattamagga. In Vakkali Sutta, Vakkali Bhikkhu attained enlightenment through the Blessed One’s visit, who was greatly enraged. Having known Vakkali’s serious sickness due to his longing to come and see him, the Buddha said that seeing His flesh body was useless, those who see Dhamma, will see him, those who saw him will truly see Dhamma and taught him to observe pains by defining the state of pains that arise as it really is without any alteration, such as the feeling of bodily suffering, called Kāyikadukkha, etc.; and the five aggregates, namely form, feeling, perception, thought, and consciousness, as impermanent, suffering, and non-self, then returned to his dwelling place. Later, Vakkali committed suicide with attaining Arahatship along with the quenching of the mind.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาชิต ฐานชิโต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2564

Modified: 2568-08-18

Issued: 2568-08-18

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระธนวัฒน์ มหาปุญฺโญ (นิลประกอบกุล).pdf	2.94 MB

ใช้เวลา

0.024185 วินาที