การบรรเทาอกุศลมูลด้วยพละ 5

The Relief of the Unwholesome Roots with the Five Balas

Name: พระกิตติ กิตฺติสาโร (จ่ามเงิน)

ThaSH: พละ 5

ThaSH: พุทธศาสนา

ThaSH: อกุศลมูล

ThaSH: พุทธศาสนา

Abstract: การศึกษาวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ ๑) เพื่อศึกษาอกุศลมูล และการบรรเทาอกุศลมูล ในพระพุทธศาสนา ๒) เพื่อศึกษาพละ ๕ ในพระพุทธศาสนา ๓) เพื่อบูรณาการการบรรเทาอกุศลมูล ด้วยพละ ๕ ในพระพุทธศาสนา และ ๔) เพื่อนำเสนอแนวทางและการสร้างองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับ "รูปแบบการบรรเทาอกุศลมูลด้วยพละ ๕ ในพระพุทธศาสนา" งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลจากพระไตรปิฎก ตำราและเอกสารที่เกี่ยวข้องเป็นหลัก และการสัมภาษณ์เชิงลึก พระภิกษุสงฆ์ ๑๐ รูป ผู้ทรงคุณวุฒิ ๔ คนแล้วนำข้อมูลที่ได้มาอธิบายในเชิงพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า ๑. อกุศลมูลมี ๓ ประการ ได้แก่ โลภมูล โทสะมูล และโมหะมูล โลภะมูล คือ ความอยาก ความใคร่ จนทำให้เกิด การคอร์รัปชั่น การลักทรัพย์ผู้อื่น การปล้น การหลอกลวง การล่วงประเวณี และการเสพยาเสพติด การพูดเท็จ การฉ้อโกง การพูดจาเพ้อเจ้อไร้สาระ การจ้องที่จะเอาสิ่งของของ ผู้อื่น และเห็นผิดจากคลองธรรม เห็นไม่ตรงตามจริง โทสะมูล หมายถึง ความปองร้าย ความมุ่งร้าย ความขัดเคือง ความขุ่นเคือง ความพยาบาทแห่งจิต จนให้เกิดการฆ่าสัตว์ การพูดส่อเสียด การพูดคำ หยาบ และโมหะมูล หมายถึง การที่ไม่รู้ตามความเป็นจริงของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ อันมีความเกิดขึ้นและความเสื่อมไปเป็นธรรมดา ๒. พละ ๕ คือ ศรัทธาพละ วิริยพละ สติพละ สมาธิพละ ปัญญาพละ ศรัทธาพละ คือความเชื่อที่สามารถนำไปสู่ความหลุดพ้นจากอกุศล ได้แก่ เชื่อมั่นในพระรัตนตรัย ศรัทธาเหมือน หัวหน้าในการกระทำความดีต่าง ๆ วิริยพละ ได้แก่ สัมมัปปธาน ๔ ประการ สติพละ ได้แก่ การเจริญสติปัฏฐาน ๔ สมาธิพละ คือ การตั้งมั่นในการเจริญกรรมฐาน และปัญญาพละ คือ การรู้ตาม ความเป็นจริง ในปฏิจจสมุปบาท ขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ และอริยสัจ ๔ ๓. วิธีการบรรเทาอกุศลมูลด้วยพละ ๕ ในพระพุทธศาสนา สรุปได้ดังต่อไปนี้ การศรัทธาใน พระรัตนตรัย ผลของกรรม จะทำให้เกิดการทำบุญ ทำทาน รักษาศีล และเจริญภาวนา การตั้งความ เพียรในการละความชั่ว และทำความดีอย่างต่อเนื่อง จิตใจจึงจะสงัดจากอกุศลธรรม การไม่ประมาท ในการดำเนินชีวิตประจำวัน การเจริญสติปัฏฐาน จิตใจจะหลุดพ้นจากอกุศล การตั้งมั่นในอารมณ์ กรรมฐาน เพื่อจะได้เกิดปัญญาที่ลึกซึ้ง และการรู้ตามความเป็นจริงในปฏิจจสมุปบาท การรู้แจ้งใน ขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ ไตรลักษณ์ อริยสัจ ๔ คือ การบรรเทาอกุศลมูล ในการเจริญพละ ๕ นั้น จะต้องปรับให้เสมอกัน ได้แก่ ๑) ศรัทธา และปัญญาให้เสมอกัน ๒) สมาธิ และวิริยะให้เสมอกัน ส่วนสตินั้นไม่มีเกิน จะต้องมีทุกขณะ ๔. องค์ความรู้ใหม่ที่ได้จากการวิจัย คือ “รูปแบบการบรรเทาอกุศลมูลด้วยพละ ๕ ใน พระพุทธศาสนา” เรียกว่า “LGR Model” ได้แก่ เมื่อสามารถบรรเทาโลภะมูลแล้ว จะเป็นผู้ที่มี จาคะ เมื่อสามารถบรรเทาโทสะมูลแล้ว จะเป็นผู้ที่มีเมตตา และเมื่อสามารถบรรเทาโมหะแล้ว จะ เป็นผู้ที่มีความเห็นชอบ มีสัมมาทิฏฐิในการดำเนินชีวิตประจำวันด้วยทางสายกลาง และเห็นชอบใน ทุกข์อริยสัจ ๔

Abstract: The objectives of this study were as follows; 1) to study unwholesome roots and how to relieve unwholesome roots in Buddhism, 2) to study Bala (Power) in Buddhism, and 3) to propose a guideline and a new body of knowledge on relieving unwholesome roots with Bala in Buddhism. The data for this qualitative study were from the Tipitaka, books, documents, and in-depth interviews with 10 monks and 4) experts. The results of the study were presented in a descriptive method. The results of the study found that: 1. Three unwholesome roots consist of reed, hatred, and delusion. Greed means a strong wish or desire to get something more and more, hatred refers to a strong feeling of dislike, hate, irritation, and ill-will, and delusion designates not understanding the reality of form, feeling, perception, mental formations, and consciousness. 2. Bala or powers are confidence, effort, mindfulness, concentration, and wisdom. Confidence or Saddha can lead to the salvation of unwholesome, effort refers to the Four Great Efforts, mindfulness means the Four Foundations of Mindfulness, concentration is cultivating in meditation, and wisdom means the true knowledge in Dependent Origination, the Five Aggregates, the Twelve Spheres, the Eighteen Elements, and the Four Noble Truths. 3. How to relieve unwholesome roots with Bala in Buddhism is that; 1. Confidence in the Triple Gems, Kamma and its results, merit making, observing the precepts, and cultivating meditation, 2. Effort in avoiding evil, doing good, and purifying the mind in order to be seclusion from unwholesome, 3. Mindfulness in daily life living and foundations of mindfulness to release from unwholesome, 4. Keeping one-pointed of mind in meditation to obtain wisdom, and 5. Having the realization in Dependent Origination, the Five Aggregates, the Twelve Spheres, Eighteen Elements, the Three Common Characteristics, and the Four Noble Truths to relieve the unwholesome roots. In cultivating Bala, equal adjustment is necessary. Confidence and wisdom are equally adjusted, concentration and efforts are also adjusted equally, and mindfulness is a must in every step. 4. A new body of knowledge on relieving unwholesome roots with Bala in Buddhism is called "LGR Model". When greed is relieved, generosity can occur, when hatred is relieved, loving-kindness is occurred, and delusion is relieved, the Right View is occurred. The one with the Right View can live the life by the Middle Way and realize the suffering in the Four Noble Truths.

มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย. ศูนย์บริการวิชาการ ฝ่ายห้องสมุด

Address: นครปฐม

Email: library@mbu.ac.th

Name: พระมหาบุญไทย ปุญฺญมโน

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2560

Modified: 2568-08-04

Issued: 2568-08-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: พุทธศาสน์ศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	KitiKitti.pdf	15.65 MB

ใช้เวลา

0.016401 วินาที