การจัดองค์ความรู้ด้วยหลักพุทธธรรมในวรรณกรรมประจำเดือนล้านนา

Khowledge Management with Buddhadhamma in the Monthly Literature of Lanna

Name: พระสามารถ ฐิติสีโล (ชุ่มใจ)

keyword: การจัดองค์ความรู้

ThaSH: วรรณกรรมล้านนา

; หลักพุทธธรรม

ThaSH: วิจัย

; วรรณกรรมประจําเดือนล้านนา

Abstract: ดุษฎีนิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้ 1) เพื่อศึกษาการจัดองค์ความรู้ในวรรณกรรม ประจำเดือนล้านนา 2) เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมในวรรณกรรมประจำเดือนล้านนา 3) เพื่อวิเคราะห์ การบูรณาการหลักพุทธธรรมในวรรณกรรมประจำเดือนล้านนา และ 4) เพื่อนำเสนอแนวทางและการ สร้างองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับ “รูปแบบการบูรณาการการจัดองค์ความรู้ด้วยหลักพุทธธรรมในวรรณกรรม ประจำเดือนล้านนา” กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ ได้แก่ พระไตรปิฎก อรรถกถา ตำรา และเอกสารงานวิจัยที่ เกี่ยวข้อง เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพเอกสาร โดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึก จากนั้นได้นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เนื้อหาและวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า ทามกฏราชวิทยาลัย การจัดองค์ความรู้ในวรรณกรรมประจำเดือนล้านนา หรือธัมม์ชาตา ทั้ง 12 เดือน 1. ประกอบด้วย สุทธนู ช้างฉัททันต์ มโหสถ ภูริทัตต์ อุทธรา พุทธโฆสา เนมิราช สารทมาณพ พุทธาภิเสก สุวัณณสาม เวสสันตระ สมภมิตร เป็นองค์ความรู้ที่ตั้งอยู่บนความเชื่อและโลกทัศน์ที่บ่งบอก ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อม ทั้งทางธรรมชาติและสิ่งเหนือธรรมชาติ ตั้งอยู่บนฐานปัญญา นิยมและจริยธรรมนิยม มีกระบวนการแก้ปัญหาและการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมและกระแสการ เปลี่ยนแปลงในสังคม ด้วยการแสดงอานิสงส์แห่งการประกอบกุศลกรรมตามหลักพระพุทธศาสนา นำ ความรู้ในท้องถิ่นมาประยุกต์ เพื่อส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณีให้เป็นแบบแผนการ ดำเนินชีวิตแต่ละช่วงเวลาในรอบปี 2. หลักพุทธธรรมในวรรณกรรมประจำเดือนล้านนา ได้แก่ อนุปุพพิกถา 5 ประกอบด้วย ทานกถา สีลกถา สัคคกถา กามาทีนวกถา เนกขัมมานิสังสกถา ทั้ง 12 เดือนสามารถวิเคราะห์ข้อสรุป ได้แก่ ด้านความเชื่อในพระพุทธศาสนา ด้านการสร้างภูมิปัญญาท้องถิ่น ด้านการปฏิบัติตนตามหน้าที่ ชาวพุทธ และด้านการอยู่ร่วมกันในสังคม 3. วิเคราะห์คุณค่าการบูรณาการหลักพุทธธรรมในวรรณกรรมประจำเดือนล้านนา ด้าน ความเชื่อในพระพุทธศาสนา เช่น ทานกถา สีลกถา สัคคกถา กามาทีนวกถา เนกขัมมานิสังสกถา สังคมล้านนายอมรับและสร้างสรรค์ผลงานเกี่ยวกับอานิสงส์ในพระพุทธศาสนา ด้านการสร้างภูมิ ปัญญาท้องถิ่น คัมภีร์ใบลาน ทำจากใบของต้นลานซึ่งเป็นต้นไม้ป่าชนิดหนึ่ง ลักษณะ คล้ายต้นตาล เป็นหนังสือที่บันทึกลายลักษณ์อักษรด้วยวิธีจารตัวหนังสือลงบนใบของต้นลาน แล้วเจาะรูร้อยหูด้วย สายสนองมัดรวมกันเป็นผูก ด้านการปฏิบัติตนตามหน้าที่ชาวพุทธ การสร้างค่านิยมในการสร้างคัมภีร์ ถวายวัด และการสร้างถาวรวัตถุอื่นๆ และ ด้านการอยู่ร่วมกันในสังคม นักปราชญ์ล้านนาได้ส่งเสริม ให้คนได้สร้างสรรค์สังคมให้อยู่เย็นเป็นสุข พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน สนับสนุนให้คนทำกิจกรรม สาธารณะประโยชน์ 4. รูปแบบการบูรณาการการจัดองค์ความรู้ด้วยหลักพุทธธรรมในวรรณกรรมประจำเดือน ล้านนา ECPH : MODEL มีคำอธิบายสรุปได้ดังนี้ E = Education หมายถึง การศึกษาหลักพุทธธรรมในวรรณกรรมประจำเดือนล้านนา ได้แก่ วรรณกรรม 12 เดือนล้านนา C = Conservation หมายถึง การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นจากวรรณกรรมประจำเดือน ล้านนา ได้แก่ คัมภีร์ใบลาน P = Practice หมายถึง การปฏิบัติหน้าที่ของชาวพุทธตามความเชื่อในวรรณกรรม ประจำเดือนล้านนา ได้แก่ อนุปุพพิกถา H = Happiness Society หมายถึง ความสุขทางสังคมที่เกิดในวรรณกรรมประจำเดือน ล้านนา ได้แก่ การสร้างสรรค์สังคมให้อยู่เย็นเป็นสุข พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน

Abstract: The objectives of this dissertation were; 1) to study knowledge management in Lanna monthly literature, 2) to study Buddhadhamma principles in Lanna monthly literature, 3) to analyze the integration of Buddhadhamma principles in Lanna monthly literature, and 4) to propose a guideline and a new body of knowledge in "integration of knowledge management with Buddhadhamma principles in Lanna monthly literature. The data of this documentary qualitative study were collected from the Tipitaka, Commentaries, related documents and in-depth interviews. มหามกุฏราชวิทยาลัย The results of the study found that: 1. The Lanna monthly literature consists of 12 Dhamma Jata or 12 destinies; Suddhanu, Chaddanta, Mahosatha, Bhuridatta, Uddhara, Buddhaghosa, Nemiraja, Sarada, Buddhabhiseka, Suvannasama, Vesantara, and Sambhamitta. The body of knowledge was based on belief and vision in the relation of human beings and environment, both natural and supra-natural environment, and it was also based on intellectualism and moralism. It had a process in problem solving and adjusting to environment and social changes by presenting the advantages of wholesome action in Buddhism and pplying local wisdom in order to support arts, cultures, traditions, and festivals as the way of life in each month throughout the whole year round. 2. The principles of Buddhism found in Lanna monthly literature are 5 subjects for gradual instruction; talk on giving, morality, heavenly pleasures, the disadvantage of sensual pleasures, and the benefits of renouncing sensual pleasures. The Buddhist principles found here can be concluded into the faith in Buddhism, creation of local wisdom, duty of Buddhists, and living in society. 3. The values of Buddhist principle integration in Lanna monthly literature are that; In the faith of Buddhism, Lanna society accepts and creates work for the benefits of Buddhism, In local wisdom, the use of palm leaf as the sermon text scripture to preserve and propagate Buddhist teachings, In Buddhist duty, the values of offering palm leaf sermon and other religious objects to temples have been continued until present, and in living in society, living and doing activities together happily and peacefully are encouraged. 4. The integration of knowledge management with Buddhadhamma in Lanna monthly literature can be concluded in "ECPH Model" consisting of Education, Conservation, Practice, and Happy Society.

มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย. ศูนย์บริการวิชาการ ฝ่ายห้องสมุด

Address: นครปฐม

Email: library@mbu.ac.th

Name: พระมหาบุญไทย ปุญฺญมโน

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2561

Modified: 2568-08-01

Issued: 2568-08-01

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: พุทธศาสน์ศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	SamartThi.pdf	22.12 MB

ใช้เวลา

0.016967 วินาที