การศึกษาความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมของเชื้อราที่สัมพันธ์กับโรคหัวเน่า รากเน่า และลำต้นเน่ามันสำปะหลัง

Study on genetic relationships of fungi related to tuber rot root rot and stem rot diseases of cassava

Name: ณัฐติยา พงษ์สุทัศน์

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ -- วิทยานิพนธ์. วท.ม. (โรคพืช) 2564

Classification :.LCCS: SB608.C33

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สาขาโรคพืช -- วิทยานิพนธ์

ThaSH: มันสำปะหลัง -- โรคและศัตรูพืช

ThaSH: โรคเกิดจากเชื้อราในพืช

ThaSH: เชื้อราโรคพืช

Abstract: มันสำปะหลังเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญชนิดหนึ่งของประเทศไทย โรครากเน่า หัวเน่า และลำต้นเน่า เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อราและเป็นปัญหาหลักต่อการผลิตมันสำปะหลังในประเทศไทย การวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจและจำแนกชนิดของเชื้อราที่สัมพันธ์กับการเกิดโรคหัวเน่า รากเน่า และลำต้นเน่าของมันสำปะหลัง และศึกษาความผันแปรทางพันธุกรรมของเชื้อราในประเทศไทยด้วยเครื่องหมาย ISSR จากการสำรวจโรคในแปลงปลูกทั้งหมด 199 แปลงปลูกจาก 19 จังหวัดและเก็บรวบรวมตัวอย่างโรคมันสำปะหลังที่เป็นโรค และเก็บตัวอย่างดินที่ระดับความลึก ได้แก่ 0-20, 20-40 และ 40-60 เซนติเมตรในแปลงที่มีโรคระบาด จากการสำรวจโรคพบว่าจังหวัดที่มีเปอร์เซ็นต์การเกิดโรคมากที่สุดคือ จ.อุบลราชธานี และจังหวัดที่มีระดับความรุนแรงของโรคสูงระหว่าง 80-100% ได้แก่ จ.กาญจนบุรี จ.อุบลราชธานี จ.กาฬสินธุ์ จ.ลพบุรี และ จ.ฉะเชิงเทรา เมื่อนำตัวอย่างโรคและดินมาแยกเชื้อราได้จำนวน 291 ไอโซเลต และเมื่อนำเชื้อรามาจำแนกจีนัสและสปีชีส์ของเชื้อราด้วยลักษณะทางสัณฐานวิทยาและการวิเคราะห์ลำดับนิวคลีโอไทด์บริเวณ ITS rDNA จำนวน 89 ไอโซเลต จำแนกได้เชื้อราหลายจีนัสและสปีชีส์ได้แก่ Neoscytalidium sp., Fusarium spp., Pythium spp. นอกจากนี้สำหรับการจำแนกชนิดของเชื้อรา Fusarium spp. ที่สัมพันธ์กับการเกิดโรคด้วยการวิเคราะห์ลำดับนิวคลีโอไทด์ร่วมกันของยีน RPB2 และ TEF-1α ได้ 2 สปีชีส์ ได้แก่ F. incarnatum และ F. solani สำหรับการทดสอบการก่อโรคกับมันสำปะหลังโดยการคัดเลือกเชื้อราจำนวน 12 ไอโซเลต ได้แก่ เชื้อรา N. dimidiatum., F. solani., F. incarnatum., Py. acanthicum., Py.graminicola และ R. sessillis มาทดสอบโรคในมันสำปะหลังพันธุ์ระยอง 9 พบว่าเชื้อรา N. dimidiatum., F. solani และ F. incarnatum มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคกับมันสำปะหลัง หลังจากปลูกเชื้อรา 5 เดือน พบอาการที่หัวมันสำปะหลังและลำต้น สำหรับการศึกษาความผันแปรทางพันธุกรรมของเชื้อรา N. dimidiatum (20 ไอโซเลต) F. solani (13 ไอโซเลต) และ F. incarnatum (16 ไอโซเลต) ที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคกับมันสำปะหลัง โดยวิเคราะห์ลายพิมพ์ดีเอ็นเอด้วยเครื่องหมาย ISSR โดยใช้ไพร์เมอร์จำนวน 5 ไพร์เมอร์ พบว่า มีความผันแปรทั้งภายในประชากรและระหว่างประชากรของเชื้อราจากพื้นที่ปลูกมันสำปะหลังต่างๆ และจำแนกความแตกต่างของจีโนไทป์โดยมีการกระจายตัวของจีโนไทป์อยู่ในพื้นที่ทางภูมิศาสตร์เดียวกันและแตกต่างกัน จากการประเมินความผันแปรด้วยเครื่องหมายดีเอ็นเอแสดงให้เห็นว่ามีการเคลื่อนย้ายหรือแพร่กระจายของสปอร์เชื้อราระหว่างพื้นที่ Cassava is one of the important economic crops of Thailand. The root rot tuber rot and stem rot diseases caused by fungal pathogen and the main problem of cassava production in Thailand. This study aims to survey and identify fungal species related to tuber rot, root rot and stem rot of cassava and the genetic variability was studied by ISSR markers. total. Survey and sample collection of tuber rot, root rot and stem rot of cassava in 199 fields from 19 provinces was conducted. Moreover, soil samples were collected in different depth as 0-20, 20-40 and 40-60 centimeter from infected plant area. The disease survey revealed that the most disease incidence percentage was found in the Ubon Ratchathani provinces and the high level of disease severity from 80 to 100% were observed in Kanchanaburi, Ubon Ratchathani, Kalasin, Lopburi and Chachoengsao. The 291 isolates of fungi were isolated from infected plant and soil. Then, 89 isolates were identified using morphological characteristics and ITS rDNA sequencing analysis. The results indicated that there are several genera and species such as Neoscytalidium sp., Fusarium spp., Pythium spp.. However, the identification of Fusarium species related to the diseases was done with nucleotide sequences of RPB2 and Tef -1a genes. The results confirmed that the species were identified as F. incarnatum and F. solani. Pathogenicity test was conducted by inoculation of 12 isolates of N. dimidiatum., F. solani., F. incarnatum, Py. acanthicum., Py.graminicola and R. sessillis onto cassava Rayong 9 variety. The results revealed that N. dimidiatum., F. solani and F. incarnatum related to the disease occurrence on Rayong 9 variety after 5 months inoculation. Moreover, the genetic variability was observed by ISSR markers using 5 primers in N. dimidiatum (20 isolates), F. incarnatum (16 isolates), and F. solani (13 isolates). The results found that there was a variation within fungal population and among populations from different cassava fields. Furthermore, genotypic identification revealed that there are distribution of genotypes in the same and different geographical areas. The evaluation of genetic variability using DNA markers indicated that there are movement or distribution of fungal spore among sites.

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สำนักหอสมุด

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: tdckulib@ku.ac.th

Name: จินตนา อันอาตม์งาม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก

Name: วรรณวิไล อินทนู

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Name: นภาพร พันธุ์กมลศิลป์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Created: 2564

Modified: 2568-07-18

Issued: 2568-07-18

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

URL: https://www.lib.ku.ac.th/KUthesis/2564/nuttiya-pho-all.pdf

CallNumber: SB608.C33 .ณ113

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: โรคพืช

Grantor: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	nuttiya-pho-all.pdf	3.75 MB	1	2025-07-24 22:38:56

ใช้เวลา

0.021216 วินาที