การประยุกต์แนวคิดห่วงโซ่คุณค่าเพื่อเพิ่มมูลค่าผลผลิตบุกไข่แก่ราษฎรบนพื้นที่สูงในท้องที่จังหวัดตาก

The applicatoin of value chain concept on value added of amorphophallus muelleri blume products for highland people in Tak province

Name: อดิศักดิ์ หน่อแก้ว

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ -- วิทยานิพนธ์. วท.ม. (การบริหารทรัพยากรป่าไม้และสิ่งแวดล้อม) 2562.

Classification :.LCCS: SB211.A69

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. -- สาขาการบริหารทรัพยากรป่าไม้และสิ่งแวดล้อม -- วิทยานิพนธ์

ThaSH: บุกไข่ -- การผลิต -- ต้นทุนและประสิทธิผล

ThaSH: บุกไข่ -- การใช้ประโยชน์

ThaSH: มูลค่าเพิ่ม

Abstract: การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ห่วงโซ่คุณค่า ต้นทุนและผลตอบแทนจากการปลูกบุกไข่ของราษฎรบนพื้นที่สูงในท้องที่จังหวัดตาก โดยใช้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 131 ราย ทำการเก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์กิจกรรมต่าง ๆ ตามทฤษฎีห่วงโซ่คุณค่าและ มูลค่าปัจจุบันสุทธิ (net present value : NPV) โดยกำหนดอายุโครงการ 3 ปี ใช้อัตราคิดลดร้อยละ 5 ผลการศึกษา พบว่า ราษฎรส่วนใหญ่เป็นเพศชายร้อยละ 71.76 ไม่ได้รับการศึกษาร้อยละ 51.15 และ มีชาติพันธุ์กะเหรี่ยงร้อยละ 93.13 ราษฎรมีประสบการณ์ในการปลูกบุกไข่เฉลี่ย 3.30 ปี มีจำนวนสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 5.37 คน มีพื้นที่ปลูกบุกไข่เฉลี่ย 2.58 ไร่ต่อครัวเรือน ราษฎร ส่วนใหญ่ร้อยละ 67.94 ใช้เงินทุนส่วนตัวเพียงอย่างเดียวในการปลูกบุกไข่ และร้อยละ 77.10 ทำการปลูกบุกไข่เพื่อเป็นอาชีพเสริม การศึกษาห่วงโซ่คุณค่าพบว่า ปัจจัยการผลิตที่ใช้ในการปลูกบุกไข่ ได้แก่พันธุ์บุกปุ๋ย ยาฆ่าหญ้า และแรงงาน มีขั้นตอนในการผลิต เริ่มจากการเตรียมพื้นที่เตรียมหัวพันธุ์บุกไข่ การปลูก การดูแลหลังการปลูก การเก็บเกี่ยว และการจำหน่าย ทั้งนี้พบว่า มีราษฎร 30 ราย เก็บผลผลิตเฉพาะหัวบุกไข่ใต้ดิน และมีราษฎร 3 รายที่เก็บผลผลิตหัวบุกไข่ใต้ดินและหัวบุกไข่บนใบ โดยราษฎรไม่มีการแปรรูปผลผลิตก่อนนำไปจำหน่าย นอกจากนี้ยังพบว่า ราษฎรที่เก็บผลผลิตแล้วร้อยละ 96.97 จำหน่ายผลผลิตหัวบุกไข่ใต้ดินที่มีน้ำหนักตั้งแต่ 0.5 กิโลกรัมต่อหัว ขึ้นไปให้แก่พ่อค้าคนกลางในราคา 5-8 บาทต่อกิโลกรัม มีราษฎรเพียงร้อยละ 3.03 ที่นำผลผลิตไปขายให้แก่สหกรณ์การเกษตรโดยขายได้ในราคา 10 บาทต่อกิโลกรัม สำหรับหัวบุกไข่ใต้ดินที่มีน้ำหนักน้อยกว่า 0.5 กิโลกรัมต่อหัว และหัวบุกไข่บนใบ ราษฎรจะเก็บไว้เพาะปลูกในปีต่อไป การประเมินความคุ้มค่าในการลงทุนปลูกบุกไข่ พบว่า ราษฎรที่ปลูกบุกไข่ในรูปแบบที่ 6, 5 และ 2 มีค่า NPV เท่ากับ 11,540.32, 3,164.58 และ1,818.21 บาทต่อไร่ ตามลำดับ ซึ่ง NPV > 0 จึงได้รับกำไร สำหรับราษฎรที่ปลูกบุกไข่ในรูปแบบที่ 1,3และ 4 มีค่า NPV < 0 จึงขาดทุน The objectives of this study were analyzing the value chain, costs and returns from A. muelleri Blume cultivation of highland people in Tak province by using 131 samples. Data collecting by interviewing and analyzing their data activities along with value chain concept and the net present value (NPV) of 3 years set project with the discount rate 5 %. The results of this study found that most of the people were male (71.76%), none being educated 51.15% and 93.13% were Karen. The people had an experienced in A. muelleri Blume cultivation with average 3.30 years. They had their average household members 5.37 persons and had average A. muelleri Blume cultivation area 2.58 rai per household. Most of the people (67.94%), invested their own cost only and 77.10 % had a part time occupation. The study of value chain found that the production factors used for A. muelleri Blume cultivation were A. muelleri Blume types, fertilizers, herbicides and their labors. The cultivation process started from site preparation, A. muelleri Blume types preparation, planting, growing, harvesting and sale their products. This study also found that 30 people harvested the underground A. muelleri Blume products only and there were 3 people harvested the underground A. muelleri Blume underground products and also bulbil products. The people did not privatize products before selling. In addition, the study found that 96.97 % of people sold their underground products with a weight >0.5 kilogram to the local middleman for 5 - 8 baht per kilogram and 3.03% of them sold their product to Agricultural Cooperative with 10 baht per kilogram. For underground products weight less than 0.5 kilogram and bulbil products were collected for next year cultivation. The value assessment for A. muelleri Blume investment found that people who were using pattern 6, 5 and 2 with NPV equal 11,540.32, 3,164.58 and 1,818.21 baht per rai, respectively, which NPV > 0 were profit and people who were using patterns 1, 3 and 4had NPV <0indicatedthey loss their profit.

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สำนักหอสมุด

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: tdckulib@ku.ac.th

Name: สันติ สุขสอาด

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก

Name: อภิชาต ภัทรธรรม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Created: 2562

Modified: 2568-07-04

Issued: 2568-07-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

URL: https://www.lib.ku.ac.th/KUthesis/2562/adisak-nor-all.pdf

CallNumber: SB211.A69 .อ14

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: การบริหารทรัพยากรป่าไม้และสิ่งแวดล้อม

Grantor: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	adisak-nor-all.pdf	2.88 MB	6	2025-08-25 12:47:56

ใช้เวลา

0.021764 วินาที