ชีววิทยาและประสิทธิภาพของไส้เดือนฝอยตัวห้ำ อันดับ Mononchida และ Dorylaimida ในการควบคุมไส้เดือนฝอยรากปม

Biology and efficacy of predatory nematodes, order mononchida and dorylaimida, for controlling root-knot nematodes

Name: รักตาภา ผ่องอินทรีย์

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ -- วิทยานิพนธ์. วท.ม. (โรคพืช) 2562.

Classification :.LCCS: SB998.N4

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. -- สาขาโรคพืช -- วิทยานิพนธ์

ThaSH: ไส้เดือนฝอยรากปม -- การควบคุมโดยชีววิทยา

ThaSH: ไส้เดือนฝอย

ThaSH: ไส้เดือนฝอยตัวห้ำ

Abstract: การศึกษาชีววิทยาและประสิทธิภาพของไส้เดือนฝอยตัวห้ำในอันดับ Mononchida และDorylaimida เพื่อใช้ในการควบคุมไส้เดือนฝอยรากปม ทำการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของไส้เดือนฝอยตัวห้ำกับสมบัติทางกายภาพของดิน โดย เก็บตัวอย่างดินเพื่อทำการวิเคราะห์ดิน และจัดจำแนกสกุลของไส้เดือนฝอยตัวห้ำจากลักษณะทางสัณฐานวิทยาพบว่า แนวโน้มของลักษณะดินที่พบไส้เดือนฝอยตัวห้ำคือ ดินร่วนปนทราย ค่าความเป็นกรด-ด่างของดินอยู่ในช่วง 6.30-7.63 ปริมาณอินทรียวัตถุในดินอยู่สูงสุดที่ 60.96 กรัมต่อกิโลกรัม ปริมาณของไส้เดือนฝอยตัวห้ำมีสหสัมพันธ์เชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติกับปริมาณอินทรียวัตถุและอุณหภูมิของดิน ปริมาณไส้เดือนฝอยตัวห้ำมีค่าสหสัมพันธ์เชิงผกผันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับค่าความเป็นกรด-ด่าง และอนุภาคของดินเหนียว การจำแนกไส้เดือนฝอยตัวห้ำโดยใช้ลักษณะทางสัณฐานวิทยา โดยทำการแยกไส้เดือนฝอยตัวห้ำออกจากดินด้วยวิธีการ combined gravity screening-Baermann funnel methodผลการศึกษาพบไส้เดือนฝอยตัวห้ำทั้งหมด 3 สกุลได้แก่ Mylonchulussp.,Mononchussp. และ Paractinolaimus sp. ผลการศึกษาชนิดของอาหารที่เหมาะสมของไส้เดือนฝอยตัวห้า Mylonchulussp. พบว่าสามารถเจริญเติบโตได้ดีที่สุดบนอาหาร Soil extract agar (SEA) เฉลี่ย 73.33 ตัวที่ 90 วัน ลักษณะทางสัณฐานวิทยาของไส้เดือนฝอยตัวห้ำที่เลี้ยงบนอาหาร SEA พบว่า Mylonchulus sp. (อันดับ Mononchida) มีขนาดลําตัวเฉลี่ย1136.21±199.08ไมโครเมตร ริมฝีปากเป็นเหลี่ยม ผนังปากหนา ช่องปากตอนบนกว้างกว่าตอนล่าง มีฟันซี่ใหญ่บริเวณส่วนหัว ส่วนหางสั้นและแคบเป็นกรวยโค้งเข้าหา ลำตัว หางมีความยาวเฉลี่ย 42.57±6.42 ไมโครเมตร ไส้เดือนฝอยตัวห้ำ Mononchus sp. ( อันดับ Mononchida) พบว่าลำตัวมีความยาวเฉลี่ย 1839.73±265.78 ไมโครเมตร รูปร่างของลำตัวเกือบตรง โค้งที่บริเวณส่วนท้ายผนังลำตัวเรียบริมฝีปากเรียบ ลักษณะของช่องปากกว้างมีฟันซี่ใหญ่ค่อนไปทางส่วนบนของช่องปากลักษณะส่วนหางยาวและกลมมนไส้เดือนฝอยตัวห้ำ Paractinolaimus sp. (อันดับ Dorylaimida) มีลำตัวเรียวยาวผนังลำตัวเรียบ ความยาวเฉลี่ย 1839.73±265.78 ไมโครเมตร ริมฝีปากเรียบลักษณะช่องปากคล้ายถ้วยขนาดเล็กไม่พบฟันซี่ใหญ่ มี Odontostyle ขนาดใหญ่และยาวซึ่งเป็นลักษณะพิเศษของไส้เดือนฝอยตัวห้ำกลุ่มนี้ผลการศึกษาอัตราการกินเหยื่อเมื่อใช้ไส้เดือนฝอยตัวห้ำ Mylonchulus sp. 1 ตัว ต่อเหยื่อคือ ไส้เดือนฝอยรากปม Meloidogyne spp. 100 ตัวตัวต่อวันมีค่าเท่ากับ 16% และค่าเฉลี่ยอัตราการกินเหยื่อของไส้เดือนฝอยตัวห้ำ 5 ตัว สามารถกินตัวอ่อนระยะที่ 2 ของไส้เดือนฝอยรากปมเฉลี่ย 77.62 ตัวต่อวัน ไส้เดือนฝอยตัวห้ำทุกตัวอย่างสามารถเพิ่ม ปริมาณชิ้นดีเอ็นเอได้โดยใช้ไพรเมอร์ 648/136 พบว่ามีขนาดดีเอ็นเอประมาณ 700-750 คู่เบส ไพรเมอร์ G18S4/653 มีขนาด ประมาณ 800 - 1500 คู่เบส และไพรเมอร์ D2A/D3B ขนาดประมาณ800-1000 คู่เบส มีค่าความเหมือนอยู่ระหว่าง 98 ถึง 100 เปอร์เซ็นต์ ผลการศึกษา การใช้ไส้เดือนฝอยตัวห้ำ Mylonchulus sp. และParactinolaimus sp.ที่จำนวน 0, 20, 50 และ100 ตัว ต่อกระถาง พบว่าไส้เดือนฝอยตัวห้ำ 100 ตัว สามารถควบคุมไส้เดือนฝอยรากปมได้ดีกว่าจำนวน 20 และ 50 ตัว เมื่อเปรียบเทียบกับชุดควบคุม และพบว่าการใช้ไส้เดือนฝอยตัวห้ำควบคุมไส้เดือนฝอยรากปมมีผลต่อการเจริญเติบโตของพริก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยที่ไส้เดือนฝอยตัวห้ำ Mylonchulus sp. สามารถควบคุมไส้เดือนฝอยรากปมได้ดีกว่า Paractinolaimus sp. The study of the biology and efficacy of predatory nematodes for controlling plant parasitic nematodes, especially root-knot nematodes, was conducted. A correlation of predatory nematodes with soil physical properties was investigated, together with the analysis and morphological identification of predatory nematodes. Most predatory nematodes were found in sandy loam with pH in the range of 6.30-7.63 and soil organic matter content as high as 60.96 g kg-1. There was a significantly positive correlation between predatory nematodes and soil organic matter and also with soil temperature. However, negative correlation was found with pH value and clay content. Morphological identification found 3 predatory nematodes genera, Mylonchulus sp., Mononchus sp. and Paractinolaimus sp. The average numbers of Mylonchulus sp. on soil extract agar (SEA), the culture media, were 73.33 at 90 days. Morphological characteristics of predatory nematodes, Mylonchulus sp., (Order: Mononchida) included medium sized body (1136.21±199.08 µm), narrow base buccal cavity, massive dorsal tooth, and ventrally arcuate conoid tail (42.57±6.42 µm)., Mononchus sp., (Order: Mononchida) included medium sized body (1147.99±198.09 µm), buccal cavity twice as long as wide, walls fairly straight, dorsal tooth anterior with apex directed forward in cavity, ventral ridge absent, and ventrally arcuate elongate and round tail., Paractinolaimus sp., (Order: Dorylaimida) included long body sized (1839.73±265.78µm), odontostyle length, and ventrally arcuate elongate conoid tail. The strike rate per day of predatory nematodes, Mylonchulus sp., was also examined using a hundred second stage juveniles of root-knot nematodes (Meloidogyne spp.) as prey. The results showed strike rate (SR) of 16%. The average consumption of second stage juveniles of root-knot nematodes, Meloidogyne spp., by 5 predatory nematodes was 77.62 juveniles per day. Molecular identification of predatory nematodes was determined. All isolates generated amplicons, following using the 648/136 primer, the G18S4/653 primer, and the D2A/D3B primer, of approximately 700-750 bp, 800-1500 bp., and 800-1000 bp, respectively, with the sequence similarity ranged between 98-100 percent to the GenBank database. The results of the use of the nematodes, Mylonchulus sp. and Paractinolaimus sp., at the densities of 0, 20, 50 and 100 nematodes per pot showed that the density of 100 nematodes per pot was able to give a better control of root knot nematode Meloidogyne spp. than at the density at 0, 20 and 50 and the control. In addition, it was also found that the use of predatory nematodes could significantly help improve the growth of chili and Mylonchulus sp. possesses a better characteristics to be a biological agent than Paractinolaimus sp.

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สำนักหอสมุด

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: tdckulib@ku.ac.th

Name: อนงค์นุช สาสนรักกิจ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก

Name: บัญชา ชิณศรี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Name: ศรีเมฆ ชาวโพงพาง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Created: 2562

Modified: 2568-07-02

Issued: 2568-07-02

วิทยานิพนธ์/Thesis

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

URL: https://www.lib.ku.ac.th/KUthesis/2562/raktapa-pho-all.pdf

CallNumber: SB998.N4 .ร111

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: โรคพืช

Grantor: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	raktapa-pho-all.pdf	21.63 MB

ใช้เวลา

0.025781 วินาที