การใช้พรีไบโอติกส์ (Prebiotic) และแบคทีเรียโพรไบโอติกส์ (Probiotic bacteria) เพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตและเพิ่มผลผลิตไหมหม่อน (Bombyx mori L.)

The use of prebiotics and probiotic bacteria to promote the growth and productivity of silkworm (Bombyx mori L.)

Name: เดือนเพ็ญ วงค์สอน

Name: นิตยา ปิติวิทยากุล

Name: สุกานดา คำปลิว

keyword: พรีไบโอติกส์

; แบคทีเรียโพรไบโอติกส์

; ไหมหม่อน

; Prebiotic

; Probiotic bacteria

; Silkworm

Abstract: การคัดเลือกสารสกัดจากพืชสมุนไพรที่มีคุณสมบัติในการเป็นพรีไบโอติกส์ต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตของไหมพันธุ์ไทยลูกผสม จากพืชสมุนไพร จำนวน 8 ชนิด ได้แก่ กระเทียม (Allium sativum L.)กะเพรา (Ocimum tenuiflorum L.) หอมหัวใหญ่ (A. cepa L.) ตะไคร้ (Cymbopogon citratus Stapf.) ข่า (Alpinia galanga L.) ขิง (Zingiber officinale Roscoe) ขมิ้น (Curcuma longa L.) และมะกรูด (Citrus hystrix DC) ที่สกัดด้วยน้ำ ความเข้มข้น 10% (w/v) ไปพ่นบนใบหม่อนก่อนนำไปเลี้ยงไหม วัย 3 จนกระทั่งไหมเข้าจ่อ วางแผนการทดลองแบบ CRD พบว่าหนอนที่ได้รับสารสกัดจากกะเพรา ข่า ขิง และขมิ้น มีระยะหนอนสั้นกว่ากรรมวิธีอื่นๆ (18–19 วัน) และหนอนที่ได้รับสารสกัดจากขมิ้นมีเปอร์เซ็นต์เปลือกรังมากที่สุด (18.19%) ซึ่งมีค่าใกล้เคียงและไม่แตกต่างทางสถิติ (P>0.05) กับสารสกัดจากข่า (17.74%) เมื่อนำข่าและขมิ้นมาสกัดด้วยน้ำและเอทิลแอลกอฮอล์ (70%) ที่ความเข้มข้น5, 10 และ 15% w/v พบว่าสารสกัดจากข่าและขมิ้น ที่สกัดด้วยน้ำ ความเข้มข้น 5% (w/v) ให้น้ำหนักรังสดมากที่สุด เท่ากับ 0.8680 กรัม และ 0.8719 กรัม ตามลำดับ และที่ความเข้มข้น 15% (w/v) ให้เปอร์เซ็นต์เปลือกรังสูงสุด เท่ากับ 20.58% และ 18.43% สำหรับสารสกัดจากข่าและขมิ้น ตามลำดับในขณะที่สกัดด้วยเอทิลแอลกอฮอล์ ที่ความเข้มข้น 5% ทั้งข่าและขมิ้นให้เปอร์เซ็นต์เปลือกรังสูงที่สุดเท่ากับ 16.68% และ 15.83% ตามลำดับ ส่วนน้ำหนักรังสดนั้นในทุกกรรมวิธีมีค่าไม่แตกต่างกันทางสถิติ(P<0.05) ในด้านการทดสอบแบคทีเรียโพรไบโอติกส์จำนวน 15 isolates ได้แก่ Lactiplantibacillus (para)plantarum (N3 แ ล ะ G4), Lactiplantibacillus paraplantarum (St1, St2 แ ล ะ St3) Pediococcus pentosaceus (R1, R4, R5, R8, R11 และ L1) และ Limosilactobacillus fermentum (G3, G6, G7 และ N4) เมื่อนำมาพ่นลงใบหม่อนให้หนอนวัย 3 พันธุ์เหลืองสระบุรีพบว่าการพ่นด้วย probiotic bacteria ในทุกไอโซเลต มีอายุหนอน วัย 1-5 เท่ากันคือ 25.05 วัน โดย L. fermentum G6 และ L. paraplantarum St3 มีการรอดของหนอนวัยแก่มากที่สุด (100%) และ L. fermentum G3 มีการรอดของหนอนวัยแก่น้อยที่สุด (82.14%) อีกทั้ง L. paraplantarum St3 ยังมีการทำรังของหนอนไหมสูงถึง 100% ส่วน P. pentosaceus R1 ให้น้ำหนักหนอนวัย 5 มากที่สุด (31.410 กรัม/หนอน 10 ตัว) รองลงมา 3 ลำดับ และไม่แตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) คือ GUK (31.013 กรัม/หนอน 10 ตัว) L. fermentum G6 (30.433 กรัม/หนอน 10 ตัว) และ L. fermentum G3 (30.327 กรัม/หนอน 10 ตัว)ตามลำดับ ในด้านผลผลิตรังไหมการพ่น P. pentosaceus R11 ให้น้ำหนักรังสดมากที่สุด (1.5560 กรัม)ซึ่งไม่แตกต่างทางสถิติ (P>0.05) กับ GUK (1.5195 กรัม) แต่แตกต่างทางสถิติ (P<0.05) กับไอโซเลตอื่นๆส่วนการพ่นด้วย L. fermentum G7 ยังมีผลให้ผลผลิตด้านน้ำหนักเปลือกรังสูงที่สุด เท่ากับ 25.04เซนติกรัม รองลงมาและไม่แตกต่างทางสถิติกับ L. (para)plantarum G4 (24.81 กรัม) อย่างไรก็ตามผลผลิตด้านเปอร์เซ็นต์เปลือกรังนั้น กลับพบว่า L. fermentum G6 ให้ค่ามากที่สุด เท่ากับ 16.75%รองลงมาและไม่แตกต่างทางสถิติกับ L. (para)plantarum G4 (16.69%) และเมื่อนำลำไส้หนอนไหมที่เลี้ยงด้วยใบหม่อนที่พ่นด้วย L. paraplantarum St3, L. fermentum G7 และ P. pentosaceus R11 ไปตรวจหาจำนวนแบคทีเรียโพรไบโอติกส์นั้น พบว่าหนอนไหมที่กินใบหม่อนที่พ่นด้วย L. paraplantarum St3 และ P. pentosaceus R11 พบโคโลนีของเชื้อแบคทีเรียโพรไบโอติกส์ที่สร้างโซนใสรอบโคโลนีจำนวนมาก เท่ากับ 2.4x107 CFU/mL และ 9.0x106 CFU/mL ตามลำดับ

Abstract: Selection of herbal plant extracts with prebiotic properties for growth promotion and yield enhancement of Thai hybrid silkworm. Eight herbal plant species, garlic (Allium sativum L.), basil (Ocimum tenuiflorum L.), onions (A. cepa L.), lemongrass (Cymbopogon citratus Stapf.), galangal (Alpinia galanga L.), ginger (Zingiber officinale Roscoe), turmeric (Curcuma longa L.), and bergamot (Citrus hystrix DC) were extracted with water. The 10% (w/v) concentration of the extracts were sprayed on mulberry leaves then fed to the 3 rd instar larvae silkworm and kept rearing until the worm entering pupa stage. The experimental treatments were subjected to Completely Randomized Design (CRD). The results showed that silkworms treated with basil, galanga, ginger, and turmeric extracts had a shorter period of the larval stage than other methods (18-19 days). Besides, the worms treated with turmeric extract showed the highest cocoon percentage (18.19% ), which was similar and non-statistically different (P> 0.05) to galanga extract (17.74% ). Galanga and turmeric were extracted with either water or ethyl alcohol ( 7 0 % ) at concentration of 5, 10, and 15% (w/v). With water extraction, fresh cocoon weight was higher at 5% (w/v) concentration with 0.8680 g and 0.8719 g of galanga and turmeric extracts, respectively. However, cocoon shell percentage had increased as 20.58% and 1 8 .4 3 % for galangal and turmeric extracts, respectively, at 15 % (w/v) concentration. Moreover, galanga and turmeric extracts gave the highest cocoon shell percentage as 16.68% and 15.83%, respectively, with 5% (w/v) ethyl alcohol In the testing of 15 isolates of probiotic bacteria, including Lactiplantibacillus (para)plantarum (N3 and G4), Lactiplantibacillus paraplantarum (St1, St2, and St3), Pediococcus pentosaceus (R1, R4, R5, R8, R11, and L1), and Limosilactobacillus fermentum (G3, G6, G7, and N4), when sprayed onto mulberry leaves and fed to 3rd instar silkworms, it was found that spraying with probiotic bacteria from all isolates resulted in a consistent larval duration from instar 1 to 5 of 25.05 days. L. fermentum G6 and L. paraplantarum St3 had the highest survival rates of larvae (100%), while L. fermentum G3 had the lowest survival rate (82.14%). Additionally, L. paraplantarum St3 showed a 100% cocooning rate. P. pentosaceus R1 showed the highest weight of 5th instar larvae (31.410 grams/10 larvae), followed by three isolates: GUK (31.013 grams/10 larvae), L. fermentum G6 (30.433 grams/10 larvae), and L. fermentum G3 (30.327 grams/10 larvae). In terms of cocoon yield, spraying with P. pentosaceus R11 resulted in the highest fresh cocoon weight (1.5560 grams), which was not statistically different (P>0.05) from GUK (1.5195 grams) but was statistically different (P<0.05) from the other isolates. Spraying with L. fermentum G7 led to the highest shell weight, at 25.04 centigrams, followed by L. (para)plantarum G4 (24.81 centigrams), with no statistically significant difference. However, in terms of shell percentage, L. fermentum G6 had the highest value, at 16.75%, followed by L. (para)plantarum G4 (16.69%), with no statistically significant difference. When the intestines of silkworms fed on mulberry leaves sprayed with L. paraplantarum St3, L. fermentum G7, and P. pentosaceus R11 were examined for the number of probiotic bacteria, it was found that silkworms that consumed mulberry leaves sprayed with L. paraplantarum St3 and P. pentosaceus R11 had a high number of probiotic bacteria colonies forming clear zones around the colonies, equal to 2.4x107 CFU/mL and 9.0x106 CFU/mL, respectively

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: นครราชสีมา

Email: library@rmuti.ac.th

Name: ทุนสนับสนุนงานมูลฐาน (Fundamental Fund)

Role: ผู้ให้ทุน

Created: 2566

Modified: 2025-06-04

Issued: 2568-06-03

งานวิจัย/Research report

application/pdf

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล อีสาน

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	RMUTI_Vilawan_Res68-11.pdf	1.57 MB	1	2025-10-08 10:46:44

ใช้เวลา

0.023018 วินาที