การศึกษาและพัฒนาเอกลักษณ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นตามแนวชายแดนไทยลาวและกัมพูชา

A Study and development of localwisdom identities along the borders of Thailand, Laos, and Combodia

Name: คนึงนิตย์ ไสยโสภณ

Name: เบญจวรรณ วงษาวดี

Name: ประทีป แขรัมย์

Name: สารภี วรรณตรง

Name: บุญยัง หมั่นดี

keyword: ภูมิปัญญาท้องถิ่น

Classification :.DDC: 306

Abstract: การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและพัฒนาเอกลักษณ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นตามแนวชายแดนไทยลาว กัมพูชา ซึ่งประกอบด้วยแผนงานวิจัยย่อย 3 แผนงานคือ วรรณกรรมเพลงพื้นบ้านกันตรึม : กรณีศึกษาการเปลี่ยนแปลงที่สัมพันธ์กับสังคมวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยเขมรบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา ผลการศึกษาพบว่าเพลงพื้นบ้านกันตรึมได้รับอิทธิพลมาจากกัมพูชานำมาใช้เล่นประกอบพิธีกรรมโจลมะม็วดและใช้เล่นมาเพื่อความบันเทิง ปัจจุบันเปลี่ยนแปลงจากกันตรึมโบราณเป็นกันตรึมประยุกต์ มีการใช้ภาษาภาษาถิ่นไทยเขมรผสมกับภาษาถิ่นไทยอื่น ภาษาไทยมาตรฐานและภาษาต่างประเทศ เปลี่ยนทำนองเพลงเป็นทำนองประยุกต์ผสมทำนองลูกทุ่งและหมอลำ เสื้อผ้าเน้นสีสดใส เวทีเป็นโครงเหล็กสำเร็จรูปสามารถถอดประกอบได้ ปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรมที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลง คือ การปฏิสัมพันธ์ข้ามสังคม ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีการสื่อสาร การไหลบ่าของวัฒนธรรม และการเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจ ความคงอยู่ของเพลงพื้นบ้านกันตรึม มาจากการเมืองการปกครอง การเปลี่ยนแปลงทางสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ การศึกษาและการสืบทอดการถ่ายทอด แนวทางการพัฒนาเพื่อให้เกิดความคง คือ การสืบทอดจากความสนใจของกลุ่มเด็กในยุคปัจจุบัน การสร้างสรรค์ผลงานจากเพลงแบบดั้งเดิมกับแนวทางดนตรีร่วมสมัย การสร้างความคุ้นชินกับเสียง หน่วยงานสถาบันการศึกษาควร สนับสนุนการเรียนตั้งแต่เด็ก สนับสนุนการประกวดแข่งขันและเชิดชูศิลปิน การวิจัยสื่อภาพยนตร์กับการพัฒนาสืบทอดเอกลักษณ์ภูมิปัญญาพิธีกรรมการสู่ขวัญข้าว ของชาวนากลุ่มชาติพันธุ์ ไทยลาว พบว่า กลุ่มชาติพันธ์ไทยลาว ยังคงถือปฏิบัติพิธีกรรมสู่ขวัญข้าวโดยทำพิธีในที่นาของตนเอง เชื่อว่าข้าวมีแม่โพสพคอยดูแลรักษาจึงต้องแสดงความกตัญญู เมื่อข้าวตั้งท้องและเก็บเกี่ยวต้องไม่ทำให้ข้าวขวัญเสีย จึงมีการเรียกขวัญข้าวก่อนนำขึ้นยุ้ง โดยจัดพิธีกรรมสู่ขวัญข้าว เพื่อความเป็นสิริมงคลและแสดงถึงความสามัคคีในชุมชน อันจะนำไปสู่ความเข้มแข็งยั่งยืน ดังนั้น เพื่อเป็นการอนุรักษ์และสืบสานให้พิธีกรรมสู่ขวัญข้าวให้คงอยู่ต่อไป จึงได้มีการสืบทอดโดยพัฒนาขึ้นเป็นภาพยนตร์สารคดี The objectives of this research were to study and develop local wisdom identities along the borders of Thailand, Laos, and Cambodia which consisted of 3 sub-research projects. First is the study about Kuntruem folk song literature as a case study of changes related to societies and cultures of the Thai-Khmer ethnic group living along the border of Thailand-Cambodia. The study found that the Kantruem song is influenced by Cambodian culture. Traditionally, it is used to perform as a part of the JoleMamuad ritual. However, it is also used to perform for entertaining purposes nowadays. Presently, the traditional style of Kantruem has been changed to the modern style of Kantruem where the northern Khmer dialect is used and mixed with other Thai dialects, standard Thai, and foreign languages. Further, the melody of Kantruem song also changes to a modern melody mixed with a Thai country song style and a Morlam style. The performers of Kantruem song wear colorful dresses and a performing stage is made from a disassembled steel frame. According to social and cultural factors influencing changes of Kantruem song, the study showed that the cross-social interaction, the advancement in communication technology, the cultural influx, and the economic changes are factors influenced the changes of Kantruem song. Second is the study about the persistence of Kantruem song. The study revealed that the persistence of Kantruem song is from politics, social, cultural, and economic changes, and the study and inheritance of Kantruem song. According to a development guideline for the persistence of Kangtruem song, the study showed that the succession of the interests of today’s children, the creation of Kantruem song from an integration of traditional music and contemporary music, and the familiarity of sound. Further, academic institutes should support for a study of Kantrume song, a competition, and a glorification of Kantruem artists. Third is the study about films and a development and inheritance ofSooKhwanKhao ritual of the Thai-Lao ethnic rice farmers. The study showed that the Thai-Lao ethic people still perform the ritual of SooKhwanKhao in their paddy fields. It is believed that the rice is protected by Mae Phosop (the goddess of rice), so a homage is paid to Mae Phosop through the ritual of SooKhwanKhao. As a result, during a boosting stage and a harvesting stage, the rice should not make to be demoralized. Therefore, the ritual of SooKhwanKhao is arranged before the rice is taken to keep in a silo for the prosperity and unity of people within a community. Such the activity could help to lead to a sustainable development of a community. Thus, a documentary film related to the ritual of SooKhwanKhao had been produced as a conservation of the ritual of SooKhwanKhao, finally.

มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: สุรินทร์

Email: arit@srru.ac.th

Name: ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากมหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ โดยความเห็นชอบของสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2556

Role: ผู้ให้ทุน

Created: 2556

Modified: 2568-05-08

Issued: 2568-05-08

งานวิจัย/Research report

application/pdf

CallNumber: ว 306 ค152ก

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	SRRUResearch2567-22.pdf	22.78 MB	1	2025-10-06 11:00:32

ใช้เวลา

0.025906 วินาที