ประสิทธิผลของโปรแกรมการให้ความรู้ต่อความรู้ ทัศนคติ ความตั้งใจ และพฤติกรรมของผู้ดูแลสำหรับการป้องกันการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้าน ของเด็กเล็กในพื้นที่เกษตรกรรม อำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่

Effectiveness of Educational Programs on Caregiver Knowledge, Attitudes, Intentions, and Behaviors for Preventing Residential Insecticide Exposure Among Young Children Living in Agricultural Areas of Wiang Haeng District, Chiang Mai Province

Name: ณัฐณิชาวัลย์ หมื่นชำนาญ

ThaSH: สารฆ่าแมลง -- เวียงแหง (เชียงใหม่)

ThaSH: เกษตรกรรม -- เวียงแหง (เชียงใหม่)

ThaSH: เด็ก -- เวียงแหง (เชียงใหม่)

Abstract: การสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้านอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของเด็กเล็ก โดยเฉพาะในพื้นที่เกษตรกรรม ดังนั้นการให้ความรู้แก่ผู้ดูแลเด็กเล็กเกี่ยวกับการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้านจึงเป็นสิ่งจำเป็น การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมให้ความรู้ต่อความรู้ ทัศนคติ และความตั้งใจของผู้ดูแลเด็กเล็กในการป้องกันการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้านที่อาศัยอยู่ในพื้นที่เกษตรกรรม งานวิจัยนี้เป็นการศึกษากึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ดูแลเด็กเล็ก (อายุ 6 เดือน ถึง 5 ปี) ในพื้นที่ตำบลเมืองแหง อำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 90 คน จากทั้งหมด 3 หมู่บ้าน หมู่บ้านละ 30 คน กลุ่มทดลอง 1 (หมู่บ้านที่ 1) ได้รับคู่มือการป้องกันการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้าน ร่วมกับการบรรยายให้ความรู้ เป็นเวลา 2 ชั่วโมง ด้วยเนื้อหาเดียวกับในคู่มือ กลุ่มทดลอง 2 (หมู่บ้านที่ 2) ได้รับเพียงคู่มือการป้องกันการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้าน และกลุ่มควบคุม (หมู่บ้านที่ 3) ไม่ได้รับคู่มือหรือการบรรยาย ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์ที่บ้านจำนวน 3 ครั้ง (ก่อนการทดลอง หลังการทดลอง และระยะติดตามผล) โดยใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยได้พัฒนาขึ้นสำหรับประเมินความรู้ ทัศนคติ ความตั้งใจ และพฤติกรรมของผู้ดูแลเด็กเล็กในการป้องกันการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้าน การวิเคราะห์ประสิทธิผลของโปรแกรมใช้ตัวแบบผลกระทบผสม (Mixed effects models) ผลการศึกษาพบว่า ในช่วงก่อนการทดลองถึงหลังการทดลอง กลุ่มทดลอง 1 (คู่มือ + การบรรยาย) มีค่าเฉลี่ยคะแนนเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ได้แก่ ความรู้ เท่ากับ 4.63 คะแนน (p < 0.001) ทัศนคติ เท่ากับ 8.17 คะแนน (p < 0.001) และความตั้งใจ เท่ากับ 3.23 คะแนน (p = 0.02) ส่วนในกลุ่มทดลองที่ 2 (คู่มือ) มีค่าเฉลี่ยคะแนนเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ได้แก่ ความรู้ เท่ากับ 3.17 คะแนน (p = 0.001) และทัศนคติ เท่ากับ 4.23 คะแนน (p = 0.001) ในช่วงก่อนการทดลองถึงระยะติดตามผล กลุ่มทดลอง 1 (คู่มือ + การบรรยาย) มีค่าเฉลี่ยคะแนนเพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มควบคุม ได้แก่ ความรู้ เท่ากับ 4.87 คะแนน (p < 0.001) ทัศนคติ เท่ากับ 9.47 คะแนน (p < 0.001) ความตั้งใจ เท่ากับ 4.70 คะแนน (p = 0.001) และพฤติกรรม เท่ากับ 5.40 คะแนน (p = 0.002) กลุ่มทดลอง 2 (คู่มือ) มีค่าเฉลี่ยคะแนนเพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มควบคุม ได้แก่ ความรู้ เท่ากับ 3.83 คะแนน (p < 0.001) ทัศนคติ เท่ากับ 5.00 คะแนน (p < 0.001) ความตั้งใจ เท่ากับ 3.80 คะแนน (p = 0.006) และพฤติกรรม เท่ากับ 5.37 คะแนน (p = 0.002) สรุปได้ว่า การได้รับคู่มือร่วมกับการบรรยาย และการได้รับคู่มือเพียงอย่างเดียวมีผลในเชิงบวกต่อการเพิ่มความรู้และพฤติกรรมของผู้ดูแลเด็กเล็กเกี่ยวกับการป้องกันการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้าน ดังนั้น ควรมีการให้คู่มือการป้องกันการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้านสำหรับผู้ดูแลเด็กเล็ก เพื่อลดความเสี่ยงของเด็กเล็กจากการสัมผัสสารกำจัดแมลงในบ้าน

Abstract: Residential pesticide exposure can be harmful to the health of young children, particularly in agricultural areas. It is then necessary to educate caregivers of young children about pesticide exposure prevention. The purpose of this study was to determine the effectiveness of a two-pronged education intervention for caregivers in preventing pesticide exposure among Thai young children living in agricultural areas. This quasi-experimental study recruited 90 primary caregivers of young children (aged 6 months to 5 years) from three villages in Muang Haeng Sub-district, Wiang Haeng District, Chiang Mai Province. Thirty caregivers from the same village were assigned to one of three groups: booklet plus lecture intervention, only booklet intervention, and control. Caregivers in both interventions received a booklet that educated them on residential pesticide exposure and prevention. The caregivers in the booklet plus lecture group additionally attended a 2-hour lecture with the same content as the booklet. The control group did not receive any intervention. A questionnaire was developed to assess caregivers' knowledge, attitudes, intention, and behaviors regarding residential pesticide exposure and prevention in children. Face-to-face interviews were conducted at the participants’ homes three times: baseline, post-intervention, and follow-up. Mixed effects models were used to determine the magnitude of the overall intervention effect. From baseline to post-intervention, the mean scores in the booklet plus lecture group increased significantly more than the control group by 4.63 for knowledge (p < 0.001), 8.17 for attitudes (p < 0.001), and 3.23 for intention (p = 0.02). The mean scores in the booklet group increased significantly more than the control group by 3.17 for knowledge (p = 0.001) and 4.23 for attitudes (p = 0.001). From baseline to follow-up, the mean scores in the booklet plus lecture group and in the booklet group increased significantly more than the control group by 4.87 (p < 0.001) and 3.83 (p < 0.001) for knowledge, 9.47 (p < 0.001) and 5.00 (p < 0.001) for attitudes, 4.70 (p = 0.001) and 3.80 (p = 0.006) for intention, and 5.40 (p = 0.002) and 5.37 (p = 0.002) for behaviors, respectively. In conclusion, both the booklet plus lecture method and the booklet method alone have a positive effect on improving the caregiver's knowledge and behaviors regarding pesticide exposure prevention at home. Thus, providing a booklet to caregivers to reduce children's risk of pesticide exposure is recommended.

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: ปาริฉัตร องอาจบริรักษ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: วรางคณา นาคเสน

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2566

Modified: 2568-01-13

Issued: 2568-01-13

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

Spatial: เวียงแหง (เชียงใหม่)

DegreeName: สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Grantor: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

©copyrights มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	612232003.pdf	4.54 MB	1	2025-03-04 18:40:48

ใช้เวลา

0.028623 วินาที