Management Strategies for Efficiency Enhancement of Commercial Rice Seed Production by the Community Rice Center, Kamphaeng Phet Province

ยุทธศาสตร์การบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว เชิงพาณิชย์ของศูนย์ข้าวชุมชน จังหวัดกำแพงเพชร

Name: Suparat Potibunlung

LCSH: Rice -- Seeds

LCSH: Agricultural extension work

LCSH: Community development

Abstract: The objective of this research was to analyze the management practices of community rice mills and the opinions of their members regarding the management of these mills. The aim was to propose management strategies to enhance the efficiency of commercial rice seed production in community rice mills in Kamphaeng Phet Province. This was mixed-method research involving a sample size of 217 individuals, selected through simple random sampling, and data collection was conducted using interviews. Quantitative data analysis was performed using inferential statistics, while qualitative research involved conducting One-way ANOVA (F-test). Thirteen community rice mills were interviewed extensively about their context, and their management practices were analyzed using SWOT analysis principles to assess their internal and external environments. Subsequently, subgroup meetings were held with the management committees and group members (totaling 43 individuals) The study results found that the average rice planting area per household is 33.22 rai, and the average rice planting experience is 8.99 years. In terms of opinions on the management of community rice centers for commercial rice seed production under the POSDCoRB theory, the groups based on the potential of community rice centers are divided into 3 groups: very high potential group (Grade A), high potential group (Grade B), and medium potential group (Grade C). It was found that the overall management of community rice centers is significantly different at the 0.05 level (F=23.583). Thus, researcher proposed the development guidelines to enhance the management efficiency of community rice mills for commercial rice seed production should be tailored based on the potential grades of these mills in two strategies and five approachs for management strategies: Strategy 1: Enhance commercial rice seed production (Develop knowledge and skills for rice rice seeds production approach, and Promote the use of innovation and technology in rice seed production approach) Strategy 2: Enhance management efficiency of community rice center for commercial rice seed production (Develop the management capacity of personnel at community rice centers approach, and Manage community rice center for commercial rice seed production approach, and develop the network of community rice center approach)

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การบริหารจัดการของศูนย์ข้าวชุมชนและความคิดเห็นของสมาชิกศูนย์ข้าวชุมชนต่อการบริหารจัดการศูนย์ข้าวชุมชน เพื่อเสนอยุทธศาสตร์การบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเชิงพาณิชย์ของศูนย์ข้าวชุมชน จังหวัดกำแพงเพชร โดยเป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ใช้ขนาดของกลุ่มตัวอย่าง 217 คน โดยการสุ่มอย่างง่าย ใช้แบบสัมภาษณ์เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา และเปรียบเทียบความคิดเห็นของสมาชิกศูนย์ข้าวชุมชนต่อการบริหารจัดการศูนย์ข้าวชุมชน ด้วยการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบทางเดียว สำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้วิจัยทำการสัมภาษณ์เชิงลึกกับประธานศูนย์ข้าวชุมชน จำนวน 13 ศูนย์ เกี่ยวกับบริบทของศูนย์ข้าวชุมชน ใช้การวิเคราะห์เนื้อหาและวิเคราะห์การบริหารจัดการของศูนย์ข้าวชุมชน และวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายในและภายนอกของศูนย์ข้าวชุมชน ตามหลักการ SWOT Analysis และจัดประชุมกลุ่มย่อยกับคณะกรรมการบริหารศูนย์ข้าวชุมชนและสมาชิกกลุ่ม จำนวน 43 คน ผลการศึกษาพบว่า สมาชิกศูนย์ข้าวชุมชนมีอายุเฉลี่ย 53.18 ปี เกษตรกรผู้ปลูกข้าวไม่มีทายาทสืบทอดการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว คิดเป็นร้อยละ 58.06 มีพื้นที่ปลูกข้าวเฉลี่ยครัวเรือนละ 33.22 ไร่ มีประสบการณ์ปลูกข้าวเฉลี่ย 8.99 ปี ในด้านความคิดเห็นต่อการบริหารจัดการของศูนย์ข้าวชุมชนเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเชิงพาณิชย์ ภายใต้ทฤษฎี POSDCoRB ตามศักยภาพศูนย์ข้าวชุมชน 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มศักยภาพสูงมาก (Grade A) กลุ่มศักยภาพสูง (Grade B) และกลุ่มศักยภาพปานกลาง (Grade C) พบว่า ภาพรวมการบริหารจัดการศูนย์ข้าวชุนมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (F=23.583) และยัง พบว่า กลุ่มศูนย์ข้าวชุมชนมีการบริหารจัดการศูนย์ข้าวชุมชนที่แตกต่างกัน ดังนั้นผู้วิจัยได้เสนอแนวทางการพัฒนาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการของศูนย์ข้าวชุมชนเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเชิงพาณิชย์ตามกลุ่มศักยภาพของศูนย์ข้าวชุมชน โดยสร้างยุทธศาสตร์การบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเชิงพาณิชย์ของศูนย์ข้าวชุมชน จังหวัดกำแพงเพชร 2 ยุทธศาสตร์ 5 กลยุทธ์ คือยุทธศาสตร์ที่ 1 ยกระดับการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเชิงพาณิชย์ (กลยุทธ์การพัฒนาความรู้และทักษะให้กับเกษตรกรผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว และกลยุทธ์การส่งเสริมการใช้นวัตกรรม เทคโนโลยี ในการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว) และยุทธศาสตร์ที่ 2 เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการศูนย์ข้าวชุมชนเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเชิงพาณิชย์ (กลยุทธ์การพัฒนาศักยภาพบุคลากรการบริหารจัดการศูนย์ข้าวชุมชน กลยุทธ์ การบริหารจัดการศูนย์ข้าวชุมชนเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเชิงพาณิชย์ และกลยุทธ์การพัฒนาเครือข่ายศูนย์ข้าวชุมชน)

Chiang Mai University. Library

Address: CHIANG MAI

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: Suraphol Sreshthaputra

Role: Advisor

Name: Ruth Sirisunyaluck

Role: Advisor

Name: Juthathip Chalermphol

Role: Advisor

Created: 2024

Modified: 2025-04-03

Issued: 2024-12-16

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

eng

DegreeName: Doctor of Philosophy

Level: Doctoral Degree

Descipline: Agricultural Extension and Rural Development

Grantor: Chiang Mai University

©copyrights Chiang Mai University

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	630851015.pdf	5.03 MB	3	2025-09-27 12:59:11

ใช้เวลา

0.02155 วินาที