ศึกษาวิเคราะห์หลักการบูชาหลวงปู่ก่ำ ตำบลอุ่มจาน อำเภอประจักษ์ศิลปาคม จังหวัดอุดรธานี

Name: พระครูโอภาสชัยรังษี ฐานิสฺสโร (แดงสนาม)

keyword: ศึกษาวิเคราะห์

; การบูชาหลวงปู่ก่ำ

; จังหวัดอุดรธานี

Abstract: การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย คือ 1. เพื่อศึกษาพิธีสรงน้ำเปลี่ยนผ้าหลวงปู่ก่ำ ตำบลอุ่มจาน อำเภอประจักษ์ศิลปาคม จังหวัดอุดรธานี 2. เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมที่ปรากฏในพิธีสรงน้ำเปลี่ยนผ้าหลวงปู่ก่ำ ตำบลอุ่มจาน อำเภอประจักษ์ศิลปาคม จังหวัดอุดรธานี และ 3. เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักการบูชาหลวงปู่ก่ำ ตำบลอุ่มจาน อำเภอประจักษ์ศิลปาคม จังหวัดอุดรธานี เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า พิธีสรงน้ำเปลี่ยนผ้าหลวงปู่ก่ำ ตำบลอุ่มจาน อำเภอประจักษ์ศิลปาคม จังหวัดอุดรธานี เป็นพิธีกรรมที่ชาวบ้านปฏิบัติต่อพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองมาเป็นพัน ปี โดยชาวบ้านจะถือเอาทุกวันพระขึ้น 15 ค่ำเดือน 6 หรือตรงกับวันวิสาขบูชา จะมีการทำบุญสรงน้ำหลวงปู่ก่ำ ในวันเพ็ญเดือนหก และมีการจุดบั้งไฟเป็นการบูชาหลวงปู่ก่ำ จะมีพุทธศาสนิกชนหลั่งไหลไปร่วมนมัสการเป็นจำนวนมาก ชาวบ้านจะเชื่อว่าหลวงปู่ก่ำจะให้ความคุ้มครองป้องกันภัยอันตรายต่าง ๆ แก่ชาวบ้าน ชาวบ้านก็ได้พากันไปขอ “ฝน” เพื่อทำไร่ทำนา โดยก่อนจะเปลี่ยนผ้าอังสะ และสรงน้ำหลวงปู่ก่ำนั้น ชาวบ้านก็จะร่วมกันแห่ผ้าอังสะรอบศาลาวัดจำนวน 3 รอบ จากนั้นประธานในพิธีก็จะร่วมกันกล่าวคำอาราธนาหลวงปู่ก่ำ และทำพิธีเปลี่ยนผ้าอังสะ เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลแก่ชาวบ้าน และเป็นการอนุรักษ์สืบสานประเพณีเก่าแก่ของท้องถิ่นเอาไว้ หลักพุทธธรรมที่ปรากฏในพิธีสรงน้ำเปลี่ยนผ้าหลวงปู่ก่ำ ตำบลอุ่มจาน อำเภอประจักษ์ศิลปาคม จังหวัดอุดรธานี ได้แก่ 1) หลักศรัทธา ซึ่งเกิดจากการที่ประชาชนในชุมชน ผู้นำชุมชน วัด หน่วยงานภาครัฐ และผู้มีศรัทธา มีความเลื่อมใสสิ่งที่ดีงามของหลวงปู่ก่ำ 2) หลักสามัคคีธรรม คือ ความสามัคคี ความพร้อมเพรียงกันทั้งของผู้จัดงานประเพณีและผู้ที่เข้าร่วมงานประเพณี 3) หลักกตัญญู คือ การแสดงออกถึงความกตัญญูของประชาชนในชุมชน ผู้นำชุมชน วัด หน่วยงานภาครัฐ และผู้มีศรัทธาที่มีต่อหลวงปู่ก่ำ 4) หลักทาน คือ เป็นการให้ทานด้วยทรัพย์สิน เงินทอง อาหาร สิ่งของ และทานด้วยการให้ชีวิต เป็นการงดเว้น จากสิ่งมึนเมา 5) หลักบูชา คือ มีการบูชาด้วยอามิสบูชา และปฏิบัติบูชา วิเคราะห์หลักการบูชาหลวงปู่ก่ำ ตำบลอุ่มจาน อำเภอประจักษ์ศิลปาคม จังหวัดอุดรธานี พบว่า 1) หลักศรัทธา เป็นการแสดงออก ถึงความศรัทธาที่มีต่อหลวงปู่ก่ำ ความศรัทธาที่เกิดขึ้นได้สร้างเป็นอัตลักษณ์เชิงประจักษ์ อันจะเป็นการปฏิบัติตามคติความเชื่อที่จะสืบต่อกันไปในอนาคต 2) หลักสามัคคีธรรม เป็นการ แสดงออกถึงความสามัคคี ความพร้อมเพรียงกัน ความมีน้ำหนึ่งใจเดียวกัน เป็นความสมานฉันท์ของ หมู่คณะ ที่ร่วมกันจัดงานประเพณีจนสำเร็จลุล่วงด้วยดีในทุกครั้ง 3) หลักกตัญญู เป็นการแสดงออก ถึงความกตัญญูกตเวทิตาต่อหลวงปู่ก่ำที่ควรกตัญญู ที่ซึ่งควรระลึกถึง และตอบแทน 4) หลักทาน เป็นการให้ทานด้วยทรัพย์สินเงินทองสิ่งของ อาทิ ต้นทาน ต้นเงิน และการแจกจ่ายอาหารหวานคราว 5) หลักบูชา มี 2 รูปแบบ คือ อามิสบูชา เป็นการบูชาด้วยเครื่องสักการะ มีดอกไม้ธูปเทียน หรือสิ่งของ และปฏิบัติบูชา เป็นการบูชาด้วยธรรม คือ การประพฤติปฏิบัติตามคำสอน มีการสวดมนต์ ไหว้พระ ปฏิบัติธรรม อุทิศ ถวายบุญกุศลแด่หลวงปู่ก่ำ

Abstract: This research is the qualitative research by having its purposes, that is, 1) to study the ceremony of watering and clothe changing of Loung Pu Kum in Umchan Subdistrict, Prajaksilapakom District, Udonthani Province 2) to study the Dhamma Principle as appeared in the watering and clothe changing ceremony of Loung Pu Kam in Umchan Subdistrict, Prajaksilapakom District, Udonthani Province and 3) to analyze the worshiping principle of Loung Pu Kam in Umchan Subdistract, Prajaksilapakom District, Udonthani Province. The results of the research are found that: The ceremony of watering and clothe changing of Loung Pu Kam in Umchan Subdistrict, Prajaksilapakom District, Udonthani Province is the ceremony practiced by the folks towards the secret Buddha’s image located in the village for a thousand year. The villagers take every Buddhist holiday in the full moon day of the sixth lunar months or relevant to Visakha Day. The ceremony will be managed in the sixth lunar month and to perform the fire display to worship Loung Pu Kam. The majority of people participate in this ceremony The folks believe that Loung Pu Kam will protect them from various calamities and the folks also request for the rain for their field work. Before watering and clothe changing of Loung Pu Kam, the villagers will surround the hall for three times. From that time, the villagers’ head and others will say about the invitation of Loung Pu Kam and perform the ceremony of clothe changing in order to be auspicious for the villagers and to preserve the old tradition of location. The Dhamma principle as appeared in the ceremony of watering and clothe changing of Loung Pu Kam in Umchan Subdistrict, Prajacksilapakom District, Udonthani Province is; 1) the faith principle results from people in the community, community leaders, temples, state sectors and ones who have faith and confidence in Loung Pu Kam’s goodness 2) the unity principle is the harmony and completement both originators and participators in the traditional participation 3) the grateful principle is the expression of the gratefulness of people in the community, leaders in community, temples, state sectors and ones who believe in Loung Pu Kam 4) the alms-giving principle is the donation by giving the property, money, food, things and giving the life and to refrain from astray 5) the worshiping principle is to worship with the donation of requisites and practice. The analysis of the worshiping principle of Loung Pu Kam in Umchan Subdistrict, Prasjaksilapakom, Undonthani Province is found that: 1) the faith principle is the expression of faith towards Loung Pu Kam. The occurred faith creates the empirical self-identity by practicing in accordance with the faith that will continue in the future 2) the principle of unity is the expression of harmony, completion, generosity, confederation with staffs to originate the ceremony until completion in every time 3) the grateful principle is the expression of gratefulness towards Loung Pu Kam who should be grateful and recollective and repayment 4) the giving principle is the donation of property, money, gold, things such as the giving pole with money, gold and distribution of foods 5) the worshiping principle is endowed with 2 formats, that is, the worshiping materiality is the worshiping with offerings such as flowers, joss sticks and candles, incense- sticks or things and worshiping practice is the Dhamma worshiping, that is, to practice the Buddha’s teaching, to pay respect to the Buddha, Dhamma practice, donation of merits to Loung Pu Kam.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: บุญส่ง สินธุ์นอก

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สมเดช นามเกตุ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2566

Modified: 2567-06-29

Issued: 2567-06-29

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระครูโอภาสชัยรังษี ฐานิสฺสโร (แดงสนาม).pdf	4.69 MB

ใช้เวลา

0.029965 วินาที