วิเคราะห์การเสริมสร้างพลังทางจิตใจและปัญญาของหลักสูตรครูสมาธิแบบสมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร) ของสถาบันพลังจิตตานุภาพ วัดเชตวัน อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

Name: พระมหาอดิสรณ์ อคฺควุฑฺโฒ (ดิษฐสังข์)

keyword: การเสริมสร้างพลังทางจิตใจ

; สมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร)

; สถาบันพลังจิตตานุภาพ

Abstract: การวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาวิธีการสอนครูสมาธิตามแบบสมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร) ของสถาบันพลังจิตตานุภาพวัดเชตวัน อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง (2) เพื่อศึกษาวิธีการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันของหลักสูตรครูสมาธิแบบสมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร) ของสถาบันพลังจิตตานุภาพ วัดเชตวัน อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง (3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์การเสริมสร้างพลังทางใจและปัญญาของหลักสูตรครูสมาธิแบบสมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร) ของสถาบันพลังจิตตานุภาพ วัดเชตวัน อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้เครื่องมือจากการเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 15 รูป/คน และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเนื้อหาเชิงพรรณนา ผลการวิจัย พบว่า หลักสูตรครูสมาธิของสมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร) จัดทำหลักสูตรขึ้นเพื่อส่งเสริมการศึกษาธรรมและปฏิบัติธรรมและนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาองค์กรและหน่วยงาน โดยใช้ตำราเรียนจำนวน 3 เล่ม ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ เล่มที่ 1 ปูพื้นฐานในการปฏิบัติสมาธิเบื้องต้น เล่มที่ 2 อธิบายถึงลักษณะของสมาธิ ฌานและญาณ เล่มที่ 3 อธิบายเปรียบเทียบสมถะกับวิปัสสนา และมีรูปแบบการสอนสมาธิ 7 หลักสูตร ได้แก่ 1) หลักสูตรอาจาริยสาสมาธิ (สมาธิเข้ม) 2) หลักสูตรชินนสาสมาธิ (สมาธิชนะใจตนเอง) 3) หลักสูตรวิทันตสาสมาธิ (สมาธิเพื่อฝึกฝนตนเองที่วิเศษ) 4) หลักสูตรนิรสาสมาธิ (สมาธิตัดความกังวล) 5) หลักสูตรยุวสาสมาธิ (สมาธิสำหรับเยาวชน) และ 6) หลักสูตรอัตถสาสมาธิ (สมาธิเพื่อประโยชน์สูงสุด) และ 7 หลักสูตรอุตมสาสมาธิ (สมาธิต่อยอด) การประยุกต์ใช้หลักสูตรครูสมาธิในชีวิตประจำวันยึดหลักคุณธรรม 3 ประการ ได้แก่ 1) มีจิตเมตตาต่อกัน 2) มีความรับผิดชอบสูง และ 3) เป็นคนมีเหตุผล ซึ่งถูกนำมาปรับใช้ในชีวิตตามหลักภาวนา 4 ที่ก่อให้เกิดประโยชน์ 6 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านร่างกาย ผู้ที่ฝึกสมาธิร่างกายจะอุดมสมบูรณ์ 2) ด้านจิตใจ ผู้ที่ฝึกสมาธิจะมีสภาพจิตใจที่ดี มีความสงบและมีจิตเมตตาต่อกัน 3) ด้านครอบครัว ผู้ที่ฝึกสมาธิจะมีความเข้าใจผู้อื่น ยอมรับฟังความคิดเห็นผู้อื่น เกิดความรักใคร่ปรองดองในครอบครัวและเป็นครอบครัวเข้มแข็ง 4) ด้านสังคมและชุมชน ผู้ที่ฝึกสมาธิจะอุทิศตน เสียสละ บำเพ็ญประโยชน์เพื่อส่วนร่วม 5) ด้านเศรษฐกิจ ผู้ที่ฝึกสมาธิจะเป็นผู้เรียบง่าย มีสติ และรู้คุณค่าของสิ่งของที่หามาได้ และ 6) ด้านปัญญา ผู้ที่ฝึกสมาธิจะเกิดกระบวนการเรียนรู้และเข้าใจในสัจธรรมความจริงแห่งชีวิต และยกระดับจิตใจให้มีความสงบและบำเพ็ญต่อให้เกิดประโยชน์แก่ตนเองและผู้อื่น การเสริมสร้างพลังทางใจและปัญญาหลักสูตรครู เพื่อให้เกิด “พลังจิต” ที่จะทำให้งานประสพความสำเร็จ หากมีพลังจิตมากย่อมทำให้การปฏิบัติงานมีประสิทธิภาพ ซึ่งการเสริมสร้างพลังทางจิตใจและปัญญามีความสัมพันธ์กับหลักภาวนา 4 ที่จะนำไปสู่การตระหนักรู้คุณค่า 4 ด้าน ได้แก่ 1) คุณค่าด้านการสร้างครูสมาธิ เพื่อทำหน้าที่สอนสมาธิและเผยแผ่หลักธรรมภายใต้สถาบันพลังจิตตานุภาพ 2) คุณค่าด้านความสามัคคี เกิดความปรองดองเกื้อกูลกัน 3) คุณค่าด้านการพัฒนาตนเอง เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรม มีความอดทนเข้มแข็งและมีระเบียบวินัย และ 4) คุณค่าด้านการพัฒนาจิตใจ ยกระดับจิตใจรู้และเข้าใจตามหลักความเป็นจริงของโลก

Abstract: The objectives of this research were 1) to explore the teaching methods of the meditation teacher of Somdej Phrañānavajirodom (Viriyang Sirindharo), 2) to examine the application method in everyday life of the meditation teacher teaching of Somdej Phrañānavajirodom (Viriyang Sirindharo) at Wat Jetawanna temple , Muang district, Lampang province, and 3) to find out the analysis of strengthening resilience and wisdom of meditation teacher course of Somdej Phrañānavajirodom (Viriyang Sirindharo) at Jatawana temple, Muang district, lampang province. This was a qualitative research using documentary tools and in-depth interviews with 15 key informants. Data were analyzed by descriptive content. The result revealed that: The meditation teacher course of Somdej Phrañānavajirodom (Viriyang Sirindharo) created the course for promoting Dhamma education and Dhamma practice and applied for organization development and institute using three books both theories and practices, including the first volume was to provide the basis of meditation practice, the second volume was to describe the characteristics of concentration both Jhãna and Ñãna, and the third volume was to describe the comparison between Samãtha and Vipassanã by having seven courses, namely (1) Ājāriyasā Samādhi (Intensive Meditation), (2) Chinnaā Samādhi (Self-Conquest Meditation), (3) Vidantasā Samādhi (Wonderful Self-Training Meditation), (4) Nirasā Samādhi (Meditation for getting rid of anxiety), (5) Yuvasā Samādhi (Meditation for Youth), (6) Atthasā Samādhi (Meditation for maximum benefits), and (7) Uttamasāsamādhi (Continuing meditation) The application of the meditation teacher course in everyday life was based on three virtues as: (1) having compassion for one other, (2) having high responsibility, and (3) being a reasonable person. Which had been applied in life according to the 4 meditation principles causing benefits in six aspects, namely: 1) Physical aspect, those who practiced meditated will have an abundant body, 2) Mental aspect, those who practiced meditation will have a good state of mind, peace and being kind to each other, 3) family aspect, those who practiced meditation will have understanding of others, accepting and listening to other people’s opinions with being love and harmony in the family and being a strong family, 4) Social and community aspects, those who practiced meditation will dedicate themselves, make sacrifices, perform services for the benefit of other, 5) Economic aspect, those who practiced meditation will be simple, conscious, and know the value of things they had earned, and 6) Wisdom aspect, those who practiced meditate will learn and understand the truths of life and improve the mind to have peace and practice for the benefit of oneself and others. The strengthening resilience and wisdom of meditation teacher course was created “power of mind”, which will make work successful. If you have a lot of mental power, it will make your work more efficient. The strengthening resilience and wisdom was related to the 4 Bhāvanā principles of meditation that will lead to the realization of 4 values, including 1) the value of creating meditation teachers to teach meditation and propagate Dhamma under the willpower institute, 2) the value of unity caused harmony and support for one other, 3)the value of self-development was to change behavior, be patient, strength and discipline, and 4) the value of mental development was to improve the mind, knowing and understanding according to the world’s truth.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: สมจันทร์ ศรีปรัชยานนท์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: จีรศักดิ์ ปันลำ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2566

Modified: 2567-06-26

Issued: 2567-06-26

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระมหาอดิสรณ์ อคฺควุฑฺโฒ (ดิษฐสังข์).pdf	4.6 MB	19	2025-07-13 10:13:39

ใช้เวลา

0.021017 วินาที