ปรัชญาการศึกษาของพุทธทาสภิกขุ: การศึกษาวิเคราะห์ความสอดคล้อง ในยุคสื่อสังคมออนไลน์

Name: เกษริน บุตรา

keyword: ปรัชญาการศึกษา

; พุทธทาสภิกขุ

; สื่อสังคมออนไลน์

; พุทธศาสนากับเทคโนโลยี

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้ชื่อ “ปรัชญาการศึกษาของพุทธทาสภิกขุ: การศึกษาวิเคราะห์ความสอดคล้องในยุคสื่อสังคมออนไลน์” มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดปรัชญาการศึกษาของพุทธทาสภิกขุ 2) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องการศึกษาในยุคสื่อสังคมออนไลน์ และ 3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์ความสอดคล้องปรัชญาการศึกษาพุทธทาสภิกขุในยุคสื่อสังคมออนไลน์ งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงเอกสาร การศึกษาวัตถุประสงค์ที่ 1 พบว่า มนุษย์มีธรรมชาติพื้นฐานประกอบด้วยกิเลส จึงเป็นธรรมดาที่มนุษย์จะดำเนินชีวิตโดยมีความอยากเป็นไปตามสัญชาตญาณ จนกระทั่งมนุษย์ได้ค้นพบว่า การที่มนุษย์จะมีสภาพที่แตกต่างจากเดิมนั้นคือการยกย่องจิตใจให้อยู่เหนือสัญชาตญาณ พุทธทาสภิกขุจึงถือว่าการศึกษาเป็นการยกระดับให้มนุษย์อยู่เหนือสัญชาตญาณ เพราะการศึกษาจะทำให้มนุษย์เข้าใจแนวคิดที่มาจากสัญชาตญาณว่าด้วยตัวกู-ของกูได้อย่างถูกต้อง เช่น มนุษย์เมื่อเกิดมาแล้วจะยึดมั่นว่ามีตัวกู-ของกู การยึดมั่นนี้ทำให้มนุษย์พยายามทำทุกอย่างเพื่อตอบสนองโดยไม่สนใจว่า การกระทำเพื่อตอบสนองตัวกู-ของกู นั้นจะถูกต้องตามศีลธรรมหรือไม่ เพื่อแก้ไขสิ่งนี้ มนุษย์จึงจำเป็นต้องมีการศึกษา และการศึกษาที่ดีก็คือการศึกษาที่ชี้ให้เห็นว่า ตัวกู-ของกูนั้น ไม่มีอยู่จริง สิ่งที่มีอยู่จริงคือ ความว่างหรือสุญญตา การศึกษาวัตถุประสงค์ที่ 2 พบว่าการศึกษาในยุคสื่อสังคมออนไลน์สนับสนุนความสามารถด้านทักษะจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีการพัฒนาอย่างเป็นระบบ มีกระบวนการในการพัฒนาเป็นแบบขั้นบันได เริ่มจากการศึกษาการพัฒนาหลักสูตรการศึกษาตามช่วงวัย การพัฒนาด้านบุคลากรในการจัดการเรียนการสอน การพัฒนาผู้เรียนให้เกิดทักษะขั้นพื้นฐานและทักษะที่พึงประสงค์ตามการพัฒนาทักษะในศตวรรษที่ 21 การสร้างองค์ความรู้และงานวิจัยที่ส่งผลต่อการสร้างนวัตกรรมโดยการนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการสนับสนุนการบริหารจัดการด้านต่างๆ เพื่อให้เกิดการบริหารจัดการอย่างมีคุณภาพตลอดจนการพัฒนาองค์ความรู้และสมรรถนะของบุคลากรด้านการศึกษาและนักเทคโนโลยีการศึกษาอย่างมืออาชีพ การศึกษาวัตถุประสงค์ที่ 3 พบว่า ความสอดคล้องของปรัชญาการศึกษาของพุทธทาสกับยุคสื่อออนไลน์ปรากฎใน 2 ประเด็นคือ 1. เป็นการเรียนรู้เน้นการพัฒนาผู้เรียนให้มีศักยภาพในการแก้ไขปัญหาในการดำเนินชีวิต 2. การศึกษาเป็นพื้นฐานหรือทักษะทางสังคมสำหรับพัฒนาบุคคลให้เป็นบุคคลที่สมบูรณ์ขึ้น ประเด็นไม่สอดคล้องคือ 1. พุทธทาสภิกขุเน้นไปที่ความเป็นมนุษย์ที่อยู่เหนือสัญชาตญาณคือการเป็นมนุษย์ที่ไม่มีตัวกู-ของกู ขณะที่ยุคสื่อออนไลน์เน้นไปที่การมีตัวตน มีอาชีพ รองรับระบบหน้าที่เพื่อสนองความต้องการของสังคมมากกว่าจะเน้นไปที่อุดมคติของความเป็นมนุษย์ 2. พุทธทาสภิกขุเน้นการศึกษาในการพัฒนาปัญญาอันเป็นวิธีการเรียนรู้เพื่อดับความทุกข์ส่วนตัวเป็นหลัก แม้จะมีการกล่าวถึงศีลธรรมในการอยู่ร่วมกันก็เป็นเพียงข้อยืนยันให้เห็นผู้ที่มีศีลธรรมแล้วไม่ว่าจะทำงานใดก็ล้วนแต่ประสบความสำเร็จทั้งสิ้น ขณะที่ยุคสื่อออนไลน์เน้นทักษะอาชีพที่จำเป็นทางสังคมและระบบเศรษฐกิจเป็นหลัก เพื่อแก้ปัญหาในทางสังคมหรือระบบเศรษฐกิจ

Abstract: This thesis ‘An Educational philosophy of Buddhadăsa bhikkhu: an analysis of its relevance to the online social media age’ has three objectives: 1) to study the concept of Buddhadãsabhikkhu’s philosophy of education, 2) to study the concept on philosophy of education in the era of social online media, and 3) to analyze the relevance of the concept of Buddhadãsabhikkhu’s philosophy of education in the era of social online media. This research employed the documentary research methodology. In the study of first objective, it was found that the human nature is basically endowed with defilement whereby man lives life according to the given instinct. Later on, man comes to comprehend that it is necessary for man to uplift his mind above such instinct in order to meet the betterment. In this respect, Buddhadãsabhikkhu is of the view that education helps man rise up over the instinct because it provides man with proper understanding on the ideas caused by ‘I’ and ‘mine’ to which man is attached. Such attachment requires man’s endless effort in satisfying the unlimited desire without appropriate consideration as to whether or not such an act is moral. To solve this problem, it becomes necessary for man to have education and the good education is the one that points out to the unreality of ‘I’ and ‘mine’ concept, what really exists is the emptiness or Suññată. In the study of second objective, it was found that in the era of social online media the education basically supports the required skills whereby it needs to be developed and thereby processing its development as the ladder steps starting from the development of curriculum being suitable to the ages, of teaching and learning staffs, of getting learners skilled according to the basic and desirable skills based on the 21st standardization, of creating the body of knowledge and research which affect on the innovation whereby information technology is utilized to support various administration in order to qualitatively bring about the effectiveness to certain management professionally. In the study of third objective, it was found that when it comes the concept of Buddhadãsabhikkhu’s philosophy of education, four aspects are relevant to philosophy of education in the era of social online media: 1) learning is aiming at empowering the learners to solve daily life, 2) education is regarded as the basis or social skills whereby man can be perfected. What is irrelevant is of the following ones: 1) on the one hand, Buddhadãsabhikkhu’s concept of education lays great emphasis on uplifting man over the instinct resulting in putting an end to the concept of ‘I’ and ‘mine’, on the other hand, the concept of education in the era of social online media is prioritized on the concept of self and occupation leading to satisfying more individual and social needs than the ideal of manhood, 2) according to Buddhadãsabhikkhu’s view, the ideal education is to develop man’s wisdom by which individual suffering could be got rid of. Although, the morality in living together is mentioned, yet it just claims that one who follows morality would succeed in doing it no matter what a work is, whereas the occupational skills are required to suit the social and economic systems so as to solve certain problems precipitated by such social or economic systems.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาพรชัย สิริวโร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2565

Modified: 2567-06-23

Issued: 2567-06-23

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาปรัชญา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	เกษริน บุตรา.pdf	1.97 MB	10	2025-10-07 17:13:46

ใช้เวลา

0.024499 วินาที