ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนที่สัมพันธ์กับป่าในสวนพฤกษศาสตร์ผาแดง อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก

The community learning center relating to the forest in the Pha Daeng botanical garden, Mae Sot District, Tak Province

Name: ธัชพล นุกูลอุดมพานิชย์

keyword: สวนพฤกษศาสตร์

; ศูนย์การเรียนรู้

; อัตลักษณ์ชุมชน

; ชาวปกาเกอะญอ

Abstract: การออกแบบศูนย์การเรียนรู้ชุมชนที่สัมพันธ์กับป่าในสวนพฤกษศาสตร์ เป็นการออกแบบสภาพแวดล้อมการเรียนรู้พร้อมด้วยกิจกรรมต่าง ๆ จากการบูรณาการองค์ความรู้ ทั้งในด้านสวนพฤกษศาสตร์ในเรื่องของความเข้าใจในองค์ประกอบ บทบาทในปัจจุบันและอนาคตซึ่งพบว่า สวนพฤกษศาสตร์ทั้งในและต่างประเทศมีความพยายามที่จะขยายผู้ชมในโครงการและความเกี่ยวข้องกับชุมชนโดยรอบซึ่งมีเอกลักษณ์ของตนเอง จึงพบว่าภูมิปัญญาที่เกี่ยวข้องกับป่าเป็นสิ่งที่เชื่อมโยงกันระหว่างสวนพฤกษศาสตร์และชุมชน เป็นประเด็นปัญหาที่ต่างไปจากเดิม วัตถุประสงค์ของงานวิจัยฉบับนี้เพื่อนำเสนอแนวทางในการออกแบบสถาปัตยกรรม และผัง ประกอบด้วย การศึกษาภูมิปัญญาที่เกี่ยวข้องกับป่า ซึ่งก็คืออัตลักษณ์ของชุมชน ในขอบเขตกิจกรรมใหม่เสริมในสวนพฤกษศาสตร์และศึกษาการออกแบบไบโอฟิลิก โดยมีขั้นตอนในการวิจัยในการศึกษาแนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง รวบรวมข้อมูลในการออกแบบและวิเคราะห์กรณีศึกษา จากนั้นทำการสำรวจ สอบถามและสัมภาษณ์ ไปสู่การออกแบบและสรุปแนวทางการออกแบบ โดยในสวนพฤกษศาสตร์ผาแดง อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ยังขาดการแสดงความรู้เรื่องของชุมชนท้องถิ่นชาวปกาเกอะญอ อีกทั้งกิจกรรมที่เกี่ยวข้องอยู่นอกที่ตั้งโครงการหลักและยังขาดการเชื่อมต่อกับบริบทโดยรอบซึ่งก็คือชุมชน ดังนั้น สิ่งเหล่านี้ทำให้เกิดแนวคิดในการออกแบบทางสถาปัตยกรรมที่มีความเป็นไปได้หลากหลาย เช่น การออกแบบไบโอฟิลิก เป็นการแสดงให้เห็นถึงรูปแบบ รูปทรง และธรรมชาติของพื้นที่ จากการวิเคราะห์มาสู่แนวทางและผลการออกแบบจึงพบว่า การบูรณาการระหว่างสวนพฤกษศาสตร์และชุมชนในเรื่องของกิจกรรรมที่เกี่ยวข้อง มาจากการศึกษาอัตลักษณ์ของชุมชน ด้วยองค์ความรู้ความเข้าใจที่เกี่ยวกับภูมิปัญญาท้องถิ่นและความหลากหลายทางชีวภาพซึ่งมีประโยชน์ในด้านการใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่า การสืบสานถ่ายทอดองค์ความรู้อย่างสร้างสรรค์และยั่งยืน โดยสามารถแยกย่อยสาขาที่เกี่ยวข้องในบริบทสวนพฤกษศาสตร์ที่เป็นลักษณะการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ได้แก่ 1) สาขาความรู้และปฏิบัติทางธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับ อาหาร สมุนไพร และพืชท้องถิ่น 2) สาขางานฝีมือ เช่น การทอผ้า งานไม้ และงานจักรสาน 3) สาขาการแสดงซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตกับธรรมชาติ สุดท้ายคือสถาปัตยกรรมได้จากการรวบรวมข้อมูลและแบบสอบถามกับนักท่องเที่ยวเชิงนิเวศ จึงได้ผลปรากฏว่า สถาปัตยกรรมไบโอฟิลิก ได้รับการตอบรับมากที่สุด โดยมีแนวทางการออกแบบด้วยแนวความคิดของรูปแบบไบโอฟิลิก ที่เกี่ยวข้องกับลักษณะของธรรมชาตินำมาสู่การเสนอแบบทางสถาปัตยกรรมและผัง จากการศึกษาพบว่า กระบวนการของการออกแบบสถาปัตยกรรม จะอยู่ภายใต้เกณฑ์ที่มาจากความสัมพันธ์ระหว่างประสบการณ์และรูปแบบไบโอฟิลิกในการจัดหมวดหมู่ที่ประกอบด้วย สถาปัตยกรรม กิจกรรม และลักษณะภูมิทัศน์ ภายใต้บริบทของสวนพฤกษศาสตร์ที่สัมพันธ์กับพื้นที่ชุมชนโดยรอบ ด้วยวิธีการออกแบบรูปทรงอาคารเป็นใบตองตึงและใบประดู่ ในด้านวัสดุธรรมชาติที่ใช้เป็นกลุ่มไม้เนื้อแข็ง ไม้เนื้ออ่อน ด้วยวิธีการที่ทันสมัยเป็นไม้อัดประสานกาว รวมทั้งองค์ประกอบอื่น ๆ เช่น ผนังดินอัด พื้นไม้ แต่ยังคงมีความเชื่อมต่อกับสถานที่ในด้านวัฒนธรรมหรือระบบนิเวศของพื้นที่ พร้อมทั้งลักษณะภูมิทัศน์ที่ประกอบด้วยความสงบ ความลึกลับ และความสูงในการสร้างอัตลักษณ์ของพื้นที่

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: preserv@tu.ac.th

Name: ภูมิชาย พันธุ์ไพโรจน์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2565

Modified: 2567-01-15

Issued: 2567-01-15

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

DOI: 10.14457/TU.the.2022.993

tha

DegreeName: สถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สถาปัตยกรรม

Grantor: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	13126thatchapon.pdf	16.42 MB	13	2025-10-13 13:08:36

ใช้เวลา

0.027759 วินาที