รูปแบบการจัดการเฝ้าระวังควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออก ในชุมชนชายแดนอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย

Surveillance management model of dengue fever prevention and control in border community, Chiang Saen district, Chiang Rai province

Name: อสมาภรณ์ วงค์แพทย์

keyword: รูปแบบการจัดการเฝ้าระวังควบคุมป้องกันโรค

ThaSH: ไข้เลือดออก -- การป้องกันและควบคุม -- ชุมชนชายแดน -- 274582

Classification :.DDC: WC534

; ชุมชนชายแดน

ThaSH: ไข้เลือดออก -- รูปแบบการจัดการ -- 274583

ThaSH: ไข้เลือดออก -- 274584

ThaSH: โรคไข้เลือดออก -- 274585

Abstract: โรคไข้เลือดออกได้แพร่กระจายและระบาดไปได้อย่างรวดเร็วโดยเฉพาะอย่างยิ่งตามแนวชายแดนระหว่างประเทศ ที่มีการเคลื่อนย้ายของประชากรเข้าออกพื้นที่จำนวนมากโดยเฉพาะอย่างยิ่งที่อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย บริเวณพื้นที่ตำบลบ้านแซว และตำบลแม่เงิน เป็นพื้นที่ชุมชน ชายแดนคู่ขนานที่มีลักษณะของการเคลื่อนย้ายประชากรจากต่างชาติเข้ามาอาศัยอยูในพิ้นที่รวมถึง มีจำนวนประชากรแฝงที่ลับลอบเข้ามาอาศัยอยู่ในพื้นที่ เนื่องด้วยลักษณะทางด้านภูมิศาสตร์ของ อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงรายที่มีเขตติดต่อกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และ สหภาพเมียนมา จึงเกิดเป็นอุปสรรคของพื้นที่ในเรื่องของการที่ไม่สามารถควบคุมคนที่เข้าและออก พื้นที่ และไม่สามารถการคัดกรองโรคจากคนที่เข้าออกในพื้นที่ได้อยางครอบคลุมจึงเป็นที่มาและ ความสำคัญในการศึกษารูปแบบการเฝ้าระวังควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออกในชุมชนชายแดน อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย โดยการประยุกต์กับกรอบแนวคิดเชิงนิเวศวิทยา (Ecological Model) ร่วมกับแนวคิดระบบการเฝ้าระวังป้องกัน ควบคุมโรคในชุมชน (Community Base Surveillance) และหลักการและแนวทางการปฏิบัติของระบบการเฝ้าระวังเหตุการณ์(Event-base Surveillance System) ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการจัดการเฝ้าระวังควบคุมป้องกันโรค ไข้เลือดออกของชุมชนชายแดน อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย โดยใช้รูปแบบการศึกษาแบบ ผสมผสาน (Mix method) ในรูปแบบล าดับขั้นตอนเชิงอธิบาย (Explanatory Sequential Design) พื้นที่ในการศึกษาจำนวน 2 ตำบล 14 หมู่บ้านชายแดนคู่ขนานประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตย ประชาชนลาว กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ดังนี้(1) กลุ่มประชาชนทั่วไป (2) กลุ่มแกนนำสุขภาพชุมชน (3) กลุ่มเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และ (4) กลุ่ม เจ้าหน้าที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เก็บข้อมูลโดยการใช้แบบสอบถามในส่วนของข้อมูลเชิง ปริมาณ และการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยวิธีการใช้แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง เก็บโดยการ สัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม การวิเคราะห์ข้อมูลในเชิงปริมาณโดยการใช้สถิติเชิง พรรณนา (Descriptive Statistics) จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ต่ำสุด และสูงสุด การวิเคราะห์ข้อมูลเชิง คุณภาพ โดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Themes analysis) ผลการศึกษารูปแบบการจัดการเฝ้าระวังควบคุมป้องกนโรคไข้เลือดออกในชุมชนชายแดน อำเภอเชียงแสน พบว่า มีการบูรณาการทำงานร่วมกันในหลากหลายภาคส่วน จนเกิดเป็นภาคี เครือข่ายที่เป็นทางการขึ้นในพื้นที่ชุมชนชายแดน ได้แก่ เจ้าหน้าที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ที่ เป็นฝ่ายในการสนับสนุนทรัพยากรและงบประมาณต่าง ๆ และการตราเทศบัญญัติในการดำเนินงาน เพื่อเฝ้าระวังป้องกนควบคุมโรคไข้เลือดออก เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ที่มี บทบาทหน้าที่ในการวิเคราะห์สถานการณ์ ทั้งเรื่องของการประสานงาน การแจ้งข่าว สื่อสาร สถานการณ์ของโรคให้กับทีมได้รับทราบอยางต่อเนื่อง รวมถึงการเป็นพี่เลี้ยงให้กับแกนนำสุขภาพ ชุมชนในการสนับสนุน และส่งเสริมทักษะและองค์ความรู้ในเรื่องการเฝ้าระวังควบคุมป้องกันโรค ในพื้นที่ชุมชน และในส่วนของ อสม. ที่เป็ นตัวหลักในการขับเคลื่อนกระบวนการจัดการควบคุม ป้องกันโรคในชุมชน โดยการดำเนินกิจกรรม ตรวจสอบ ติดตามและจากดลูกน้ำยุงลายในครัวเรือน ที่ตนเองได้รับผิดชอบอยางทั่วถึง รวมทั้งการเฝ้าระวังและการแจ้งข่าวในกรณีที่มีประชากรแฝงจาก ต่างพื้นที่เข้ามาพักอาศัยอยูในพื้นที่ชุมชน เพื่อเป็นการเฝ้าระวังโรคในเบื้องต้น และหากเกิดโรคขึ้น ก็จะเป็นตรวจสอบและการแจ้งข่าวการเกิดโรคให้กับเจ้าหน้าที่ได้อย่างรวดเร็ว เพื่อลดการ แพร่กระจายและเพื่อการควบคุมโรคที่มีประสิทธิภาพ นอกจากนั้นก็ยังเป็นตัวหลักในการขับเคลื่อน โครงการต่าง ๆ ในการแก้ไขปัญหา และส่งเสริมสุขภาพของประชาชนในพื้นที่อีกด้วย นอกจากนั้น ในภาคส่วนของประชาชนในพื้นที่ก็ได้รับทราบบทบาทหน้าที่ของตนเองในการจัดการเฝ้าระวัง โรคไข้เลือดออก ได้แก่ ประชาชนมีความรู้ ทัศนคติและการปฏิบัติที่ดีต่อการจัดการโรค รวมทั้งการรับรู้ ในด้านของการแจ้งข่าวการเกิดโรค หากตนเองพบเจอเหตุการณ์ที่ผิดปกติ และการให้ความ ร่วมมือแก่เจ้าหน้าที่ และอสม. ในการจัดการโรคไข้เลือดออก

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง. ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษา

Address: เชียงราย

Email: library@mfu.ac.th

Name: พิษณุรักษ์ กันทวี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2563

Modified: 2567-01-29

Issued: 2566-10-10

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: WC534 อ443ร 2563

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาธารณสุขศาสตร์

Grantor: มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

©copyrights มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	133624.pdf	3.76 MB	33	2025-10-28 14:59:04

ใช้เวลา

0.023841 วินาที