การถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการปฏิบัติระนาดเอกของครูสำราญ เกิดผล ศิลปินแห่งชาติ

The knowledge transfer of Ranard-Ek practices of Kru Samran Gerdpon, the National Artist

Name: เศกสันติ์ เสย์

ThaSH: สำราญ เกิดผล, 2470-2560

ThaSH: ศิลปินแห่งชาติ

ThaSH: ระนาดเอก

Abstract: การศึกษาวิจัยเรื่องการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการปฏิบัติระนาดเอกของครูสำราญ เกิดผล ศิลปินแห่งชาติ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติการเรียน และแนวคิดการถ่ายทอดการปฏิบัติระนาดเอกของครูสำราญ เกิดผล และเพื่อศึกษาองค์ความรู้ด้านการถ่ายทอดการเรียนการสอนระนาดเอกตามแบบแผนการเรียนของครูสำราญ เกิดผล โดยใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพในการวิเคราะห์ข้อมูล โดยการศึกษาข้อมูลเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้องและเก็บข้อมูลภาคสนาม จากการสัมภาษณ์แบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการ สัมภาษณ์ครูสำราญ เกิดผล สัมภาษณ์ลูกศิษย์ที่ได้รับการถ่ายทอดองค์ความรู้ระนาดเอกจากครูสำราญนำข้อมูลมาวิเคราะห์และนำมาเสนอผลการวิจัยโดยการพรรณนาวิเคราะห์ การวิจัยพบว่าครูสำราญ เกิดผล เกิดในตระกูลนักดนตรีในจังหวัดอยุธยา เกิดเมื่อวันศุกร์ที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2470 ปีเถาะ ตรงกับสมัยรัชการที่ 7 ครูสำราญได้รับการถ่ายทอดองค์ความรู้ระนาดเอกมาจากสำนักดนตรีบ้านครู จางวางทั่ว พาทยโกศล เป็นผู้รับการถ่ายทอดวิชาดนตรีทั้งทฤษฎีและปฏิบัติ ได้รับมอบโน้ตเพลงไทยทางการบรรเลงของบ้านพาทยโกศลที่บันทึกด้วยโน้ตสากลจากครูอาจสุนทร ทำให้ครูสำราญ เกิดผล เป็นคลังความรู้เพลงไทยของบ้านพาทยโกศล จนได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ขอตัวครูสำราญ เกิดผล เป็นเวลา 90 วันเพื่อค้นคว้าเพลงไทยเดิมในพระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิจ ณ ศาลาดุสิดาลัย เมื่อ พ.ศ. 2523 ครูสำราญ เกิดผล ศิลปินแห่งชาติ มีแนวคิดในการถ่ายทอดองค์ความรู้ระนาดเอกทั้งเรื่องทฤษฎีและการปฏิบัติดังนี้ 1. เพื่อกตัญญูต่อครูโบราณ 2. เพื่อถ่ายทอดเพื่อเป็นมรดกแผ่นดิน 3. เพื่อสร้างอาชีพให้กับเด็กอยากจน ด้านการถ่ายทอดการเรียนการสอนระนาดเอกตามแบบแผนการเรียนของครูสำราญ เกิดผล พบว่า ครูสำราญเกิดผล ยึดแบบแผนการเรียนดนตรีจากบ้านพาทยโกศลเป็นหลักโดยให้ความสำคัญกับทุกกระบวนการในการสอนเริ่มจากท่านั่งตีระนาดที่ต้องใช้ขาข้างใดข้างหนึ่งสอดไว้ใต้รางระนาดเพื่อประคองไม่ให้รางระนาดเอียงเวลาตีเร็ว มีวิธีจับไม้สองแบบคือการจับไม้แบบปากไก่ปากกาและการจับไม้แบบปากนกแก้วเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการตีเร็วได้มากขึ้น เน้นวิธีตีระนาดให้ถูกต้องเริ่มจากช้าไปเร็ว มีขั้นตอนการสอนที่เริ่มต้นด้วยการตีเพลงทยอยสามชั้น ต่อเพลงทีละ 5-6 ลูก เสียงต้องดังชัดเจน ตีตรงคู่แปด เพื่อให้การบรรเลงมีคุณภาพจึงมีการคัดเลือกคนระนาดการเลือกคนระนาดของครูสำราญ มีหลายองค์ประกอบแต่หลักสำคัญของคนระนาดคือต้องแม่นเพลง มีภาวะผู้นำ สุภาพ สำรวมไม่ว่าจะลุกจะนั่งหรือเดิน คนระนาดของครูสำราญจะต้องเชื่อฟังคำสั่งสอนของครูอาจารย์ กล้าตัดสินใจและยอมฟังความคิดเห็นของผู้อื่น

Abstract: This study aimed to explore the background and the transfer of knowledge of Ranard-ek practices of Kru Samran Gerdpon and the knowledge of teaching and transfer of Ranard-ek practices in accordance with the model of learning culture of kru Samran Gerdpon using qualitative research methodology. Data analysis consisted of studying research, relevant documents, collecting data from field method, formal and informal interview, and interview of Kru Samran Gerdpon and his students who transferred the knowledge of Ranard-ek from him. All data were analysed using descriptive analysis. This study found that kru Samran Gerdpon was born from a musician family in Ayudhaya Province on Friday 22 July 1927 or the Year of the Rabbit in the reign of King Rama VII. He transferred the knowledge of Ranard-ek from Changwang Thua Phattayakosol School of Music in terms of theoretical and practical knowledge. Moreover, he submitted Thai instrumental music notation from Phattayakosol School of Music that was recorded in form of international notation by Kru Arjsoonthorn. As the result, Kru Samran Gerdpon became the knowledge repository of Thai music of Phattayakosol School of Music until 1980. He was requested to study and do research about Thai music written by Prince of Nakhon Sawan at Dusidalai Hall for 90 days. He also had the concept of theoretical and practical knowledge transfer of Ranard-ek as follows: 1. To be grateful to ancient krus, 2. To transfer the knowledge as national heritage, and 3. To create the job for poor children. Regarding the teaching and transfer of Ranard-ek practices in accordance it was found that he still maintains the model of music study from Phattayakosol School of Music focusing on all teaching processes. It started from a sitting position of playing Ranard-ek.Tthe players must put one of their feet under the rail of Ranard-ek for controlling the position of it when they played faster. In addition, the methods of holding the stick consisted of the style of holding a pen or looking like the chicken beak and parrot beak for much more sufficiency of playing. It also focused on playing the Ranard-ek correctly which started from low to high speed following the steps of playing Thayoy Samchan Song at the beginning, then practicing 5-6 songs with clear and loud sound, and correct playing style of Ranard-ek. Therefore, for qualitative playing kru Samran had selected the players who could remember all songs accurately and have the leadership and politeness in all movements. Importantly, the Ranardek players of kru Samran must obey their krus, be confident in their decisions, and accept opinions of other.

มหาวิทยาลัยมหิดล. หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล

Address: นครปฐม

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: สนอง คลังพระศรี

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Name: กานต์ยุพา จิตติวัฒนา

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2562

Modified: 2566-06-28

Issued: 2566-06-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: ดนตรี

Grantor: มหาวิทยาลัยมหิดล

©copyrights มหาวิทยาลัยมหิดล

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	5738574.pdf	1.69 MB	5	2025-10-02 21:57:35

ใช้เวลา

-0.696704 วินาที