การศึกษาอุทกภัยและการบรรเทาอุทกภัยในลุ่มน้ำบางปะกง-ปราจีนบุรี

The study of flood characteristic and flood mitigation in Bangpakong-Prachinburi river basin

Name: ดอน เครือหอม

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ -- วิทยานิพนธ์. วศ.ม. (วิศวกรรมชลประทาน) 2560.

Classification :.LCCS: TC513.T48

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. -- สาขาวิศวกรรมชลประทาน -- วิทยานิพนธ์

ThaSH: อุทกภัย -- ลุ่มน้ำบางปะกง-ปราจีนบุรี

ThaSH: การป้องกันน้ำท่วม -- ลุ่มน้ำบางปะกง-ปราจีนบุรี

Abstract: การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการเกิดอุทกภัยในลุ่มน้ำบางปะกง–ปราจีนบุรี โดยการทบทวนข้อมูลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องและศึกษาการบรรเทาอุทกภัยในลุ่มน้ำบางปะกง-ปราจีนบุรี ด้วยโครงการของกรมชลประทานคือโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยโสมง อันเนื่องมาจากพระราชดำริและโครงการอ่างเก็บน้ำคลองพระสะทึง โดยการพัฒนาแบบจำลอง InfoWorks ICM มาประยุกต์ใช้ในการวิเคราะห์หาประสิทธิภาพในการบรรเทาอุทกภัยด้วยอ่างเก็บน้ำห้วยโสมงและอ่างเก็บน้ำคลองพระสะทึงโดยคัดเลือกปี พ.ศ. 2548, พ.ศ. 2549 และ ปี พ.ศ. 2556 ซึ่งเป็นปีที่พื้นที่ส่วนใหญ่ในพื้นที่การศึกษาประสบปัญหาอุทกภัยมาประมวลผลตามกรณีศึกษาย่อย (Scenario) คือ 1) กรณีไม่มีอ่างเก็บน้ำทั้ง 2 แห่ง 2) กรณีมีการ Operate อ่างเก็บน้ำห้วยโสมงและอ่างเก็บน้ำคลองพระสะทึงและนำผลมาเปรียบเทียบกันเพื่อพิจารณาประสิทธิภาพในการช่วยบรรเทาปัญหาอุทกภัยจากการ เปลี่ยนแปลงปริมาณน้ำบริเวณจุดพิจารณาทั้งหมด 3 ตำแหน่งได้แก่ สถานีวัดน้ำท่า KGT.3, KGT.6 และ KGT.1 ผลการวิเคราะห์สภาพการเกิดอุทกภัยพบว่า ลัก ษณะภูมิประเทศของแม่น้ำปราจีนบุรีและแม่น้ำสาขาที่เกี่ยวข้องทางด้านต้นน้ำได้แก่ แควหนุมานและคลองพระปรงจะมีลักษณะเป็นที่สูงชันตอนบนของลุ่มน้ำ และมีจุดเปลี่ยนความชันมาเป็นที่ราบเริ่มตั้งแต่บริเวณด้านแม่น้ำปราจีนบุรีที่ อ.กบินทร์บุรีจังหวัดปราจีนบุรี จนบรรจบกับแม่นครนายกเป็นแม่น้ำบางปะกง ซึ่งที่ได้รับอิทธิพลการขึ้นลงจากน้ำทะเลจึงเกิดอุทกภัยในพื้นที่เป็นประจำในช่วงเดือนกันยายนถึงเดือนพฤศจิกายน โดยพื้นที่หลักที่เกิดปัญหาอุทกภัยเป็นประจำ ได้แก่ อ.กบินทร์บุรี อ.ศรีมหาโพธิ อ.เมืองปราจีนบุรี และ อ.บ้านสร้าง ปีที่เกิดอุทกภัยใหญ่ในพื้นที่ได้แก่ ปี พ.ศ.2556 ผลการวิเคราะห์ประสิทธิภาพในการบรรเทาปัญหาอุทกภัยของกรณีศึกษา เมื่อพิจารณาที่ 1) สถานี KGT.3 พบว่าสามารถลดอัตราการไหลลงได้ 26.97ลบ.ม./วินาที ในปี พ.ศ. 2548, 54.31ลบ.ม./วินาที ในปี พ.ศ. 2549 และ 37.36ลบ.ม./วินาที ในปี พ.ศ. 2556 หรือคิดเป็นร้อยละ 4.88, 9.59 และ 5.12 ตามลำดับ 2) สถานี KGT.6 พบว่าสามารถลดอัตราการไหลลงได้ 24.62ลบ.ม./วินาที ในปี พ.ศ. 2548, 30.80ลบ.ม./วินาที ในปี พ.ศ. 2549 และ 60.89ลบ.ม./วินาที ในปี พ.ศ. 2556 หรือคิดเป็นร้อยละ 4.30, 4.94 และ 6.79 ตามลำดับ และ 3) สถานี KGT.1 พบว่าสามารถลดอัตราการไหลลงได้ 25.27ลบ.ม./วินาทีในปี พ.ศ. 2548, 38.21ลบ.ม./วินาที ในปี พ.ศ. 2549 และ 19.60ลบ.ม./วินาที ในปี พ.ศ. 2556 หรือคิดเป็นร้อยละ 3.62, 5.42 และ 2.06 ตามลำดับ จากผลการวิเคราะห์ข้างต้นจะเห็นได้ว่าการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยโสมงและอ่างเก็บน้ำคลองพระสะทึงมีประสิทธิภาพในการบรรเทาอุทกภัยได้ โดยสามารถแก้ปัญหาอุทกภ้ยได้เพียงบางส่วนเท่านั้น ทั้งนี้เนื่องจากสาเหตุการเกิดน้ำท่วมขึ้นกับลักษณะการเกิดฝนและตำแหน่งการเกิดฝนตก ดังนั้นในการแก้ปัญหาด้านอุทกภัยในพื้นที่ศึกษาก็ยังจำเป็นต้องพิจารณาแนวทางอื่นๆ เพิ่มเติมควบคู่ไปเพื่อให้สามารถบรรเทาอุทกภัยได้เพิ่มขึ้นต่อไป เช่น การปรับปรุงเกณฑ์การบริหารจัดการอ่างเก็บน้ำ (Rule Curve) เพื่อการบรรเทาอุทกภัยและการสร้างพื้นที่ปิดล้อม (Polder) เป็นต้น The main purpose of this research is to study the conditions of floods occurrences in Bang Pakong Prachinburi River Basin. To illustrate, the research has reviewed all relevant information as well as studies on the mitigation of floods, particularly in Bang Pakong-Prachinburi river basin that operated under the Royal Irrigation Department’s projects (which are Huay Sa-Mong reservoir project initiated by His Majesty King along with Klong Pra Sathueng Reservoir Project). Looking into the details, the research has also developed InfoWorks ICM Model using in the analyses for calculating the efficiency in the mitigation of floods, especially for Huay Sa-Mong and Klong Pra Sathueng Reservoirs. When considering the adopted data, this research has selected the data from these following years: 2005, 2006 and 2013 in which there were countless study areas damaged by the floods. In term of the analyses process, there will be two main scenarios in this study, which include 1. Without reservoirs in both areas (Huay Sa-Mong and Klong Pra Sathueng), 2. Consist of operation process in Huay Sa-Mong and Klong Pra Sathueng, and hence conduct the comparison to consider the efficiency in the mitigation of floods that caused by the changes in water quantity in three locations, including run-off measuring station KGT.3, KGT.6 and KGT.1 . According to the analytical results in floods occurrences, it can be concluded that the geographical conditions of Prachinburi river and other upstream-influenced tributaries, which for instance Hanuman River and Phraprong River, are the steep areas that located in the upper region of the basin and also possess slope changing point starting from the front side of Prachinburi River (located in Kabinburi District, Prachinburi Province) before converging at Nakornnayok River and subsequently turn into Bangpakong River. The Bangpakong River is generally influenced by tidal effect leading to the frequent floods in many areas from September to November, especially in Kabin Buri, Si Maha Phot, Mueang Prachinburi, and Ban Sang Districts in 2013. As far as the analytical results of the efficiency in the mitigation of floods are concerned, it can be summarized as being followed: 1) There is a decrease in flow-rate at Station KGT.3 by 26.97 cms in 2005, 54.31cms in 2006 and 37.36 cms in 2013 which accounted for 4.88%, 9.59% and 5.12% respectively. 2) There is a reduction in flow-rate at Station KGT.6 by 24.62 cms in 2005, 30.80 cms in 2006 and 60.89 cms in 2013 which accounted for 4.30%, 4.94% and 6.79% respectively. 3) There is a fall in flow-rate at Station KGT.1 by 25.27 cms in 2005, 38.21 cms in 2006 and 19.60 cms in 2013 which accounted for 3.62%, 5.42% and 2.06% respectively. Regarding the analytical results above, it can apparently be noticed that the construction of Huay Sa-Mong and Klong Pra Sathueng Reservoirs is effective in term of the mitigation floods. However, the construction of the two reservoirs could merely solve the on-going floods in some areas due to the fact that main causes of floods are depended on other factors, take for instance: rainfall conditions and locations. For this reason, in order to solve floods in the studied areas, the alternative solutions should be considered and adopted for the improvement of floods mitigation, such as adjustment of Rule Curve for flood mitigation purpose and construction of Polder.

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สำนักหอสมุด

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: tdckulib@ku.ac.th

Name: บัญชา ขวัญยืน

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก

Created: 2560

Modified: 2566-05-16

Issued: 2566-05-16

วิทยานิพนธ์/Thesis

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

URL: https://kasetsart.idm.oclc.org/login?url=https://www.lib.ku.ac.th/KUthesis/2560/don-kru-all.pdf

CallNumber: TC513.T48.ด19

tha

Spatial: ลุ่มน้ำบางปะกง-ปราจีนบุรี

DegreeName: วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: วิศวกรรมชลประทาน

Grantor: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	don-kru-all.pdf	17.87 MB	7	2025-02-04 00:28:34

ใช้เวลา

0.022082 วินาที