การสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทยกรณีศึกษาจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Name: พลวัฒน์ ชุมสุข

Organization : ผู้วิจัย

keyword: การสร้างความมั่นคงทางอาหาร

; การพัฒนาอย่างยั่งยืน

; สังคมไทย

; จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสถานะความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย 2) เพื่อศึกษากระบวนการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย 3) เพื่อเสนอรูปแบบการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ รวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้องและการสัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มเกษตรกรในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้วิธีวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ผลการวิจัยพบว่า 1. ผลศึกษาสถานะความมั่นคงทางอาหาร พบว่า จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีพื้นที่เป็นที่ราบลุ่มเหมาะสำหรับทำการเกษตร ประชากรส่วนใหญ่จึงทำการเกษตรเป็นหลัก มีแม่น้ำหลายสายไหลผ่าน มีความอุดมสมบูรณ์ด้านข้าวปลาอาหาร มีกลุ่มเกษตรกรส่งเสริมการสร้างความมั่นคงทางอาหาร ชุมชนมีบริบทที่แตกต่างกัน มีโครงสร้างและความปฏิสัมพันธ์ในการสร้างเสริมความมั่นคงทางอาหาร (1) มีอาหารพอเพียงและมีคุณภาพที่เหมาะสม (2) ทุกคนเข้าถึงอาหารได้เพียงพอ (3) การใช้ประโยชน์เน้นการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ (4) มีเสถียรภาพทางอาหารที่ได้รับมาตรฐานที่มีคุณภาพสูง (5) การผลิตอาหารและอาหารแปรรูป เช่น แปรข้าวเปลือกเป็นข้าวสารแปรเป็นรูปปลาเป็นปลาอบแห้ง ปลาเส้นและการแปรรูปผลไม้ เป็นต้น 2) กระบวนการสร้างความมั่นคงทางอาหารในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน 1) การเรียนรู้ของกลุ่มเกษตรกร 2) การตระหนัก/สำนึกของกลุ่มเกษตรกร 3) การยอมรับของกลุ่มเกษตรกร 4) การประยุกต์ใช้ผลผลิตของกลุ่มเกษตรกร และ 5) การใช้นวัตกรรมการสร้างความมั่นคงทางอาหาร 3) การสร้างความมั่นคงทางอาหาร พบว่า มีการผลิตอาหารจากการร่วมกลุ่มเกษตรกร ส่งเสริมการเกษตร กลุ่มวิสาหกิจชุมชน กลุ่มเกษตรกรมีทั้งรูปแบบการผลิต และการแปรรูปผลผลิต เช่น ทำนาปลูกข้าวเป็นหลัก ผลิตผัก มีการแปรรูปข้าวเปลือกให้เป็นข้าวสาร กลุ่มแปรรูปผลไม้ กลุ่มแปรรูปปลาอบแห้ง เป็นต้น ผู้วิจัยจึงเสนอการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย โดยนำแนวคิดกระบวนการพัฒนาสังคมมาประยุกต์ใช้เป็นกระบวนการสร้างความมั่นคงทางอาหาร สรุปได้ 3 ลักษณะ คือ (1) แบบเกษตรชุมชนทำสวนเป็นฐาน (2) แบบเกษตรชุมชนทำไร่นาสวนผสม (3) แบบกลุ่มผลิตอาหารและการแปรรูปผลผลิต โดยการเสริมสร้างความมั่นคงทางอาหารในชุมชน เป็นวงเกลียวการเรียนรู้มีลักษณะเชื่อมโยงต่อเนื่องกันขึ้นไป 3 ระยะ คือ (1) การเรียนรู้เพื่อฟื้นฟูพัฒนาวิถีชุมชนและการพึ่งตนเองสู่การเสริมสร้างความมั่นคงทางอาหาร (2) การเรียนรู้เพื่อปรับเปลี่ยนชุมชนสู่การเสริมสร้างความมั่นคงทางอาหารร่วมกัน (3) การเรียนรู้เพื่อพัฒนาการสร้างเสริมความมั่นคงทางอาหารของชุมชนในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา มุ่งเป้าหมาย เพื่อ การสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย

Abstract: This study consists of the following objectives: 1) to study the state of food security for sustainable development of the Thai society; 2) to study the process of building food security for sustainable development of the Thai society; and 3) to present food security-building for sustainable development of the Thai society. It was conducted by using qualitative research, in which the data were collected by reviewing the concerned documents and particularly in-depth interviewing the farmers groups in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province with the help of interview-forms tool. The collected data analysis employed content analysis technique. The research’s results have been found as follows: 1) As for the state of food security, it was found that Phra Nakhon Si Ayutthaya Province is a lowland area being suitable for farming, in which most of the population is mainly in the field of agricultures with plenty of rivers flowing through, including an abundance of food as well as several groups of farmers promoting food security. Meanwhile, contexts of communities are very different. Furthermore, there are several structures and interactions to promote food security, i.e., (1) sufficient food and suitable quality, (2) sufficient food-access, (3) utilization emphasizing on healthy food consumption, (4) food stability with high quality standards, and (5) food products and processed food, viz., processed rice in fish shape, fish strips, as well as processed fruits, etc. 2) As for the process of building food security in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province, it was noticed that the process consists of 5 steps: namely, (1) Farmer's learning, (2) Farmer's awareness, (3) Farmer's recognition, (4) the application of agricultural products, and (5) using innovations to build food security. 3) As for the food security-building for sustainable development, it was found that there was a pattern of food production by farmers' joining-groups, agricultural promotion, and community enterprise group. There are two kinds of farmer-groups: groups of production and processed-product groups, for example, rice-planting group, vegetable-product group, milled rice processed-product groups, fruit-processed group, as well as fish processed group, etc. Finally, the researcher intends to propose a food security model for sustainable development of the Thai society by applying the concept of social development process to build food security, which can be summarized in 3 groups: (1) garden-based community, (2) mixed farming-community, and (3) food production and processed product community. The 3 groups are to be driven by enhancing food security in community as the learning spiral being connected in 3 consecutive stages, namely: (1) learning to rehabilitate and develop community way of life and self-reliance to enhance food security; (2) learning to transform community towards enhancing food security together; and (3) learning to develop food security for communities in Phra Nakhon Si Ayutthaya Province with the aim to create food security for the sustainable development of the Thai society.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: รศ.ดร.โกนิฎฐ์ ศรีทอง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: รศ.ดร.วิวัฒน์ หามนตรี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2565

Modified: 2023-07-09

Issued: 2566-05-15

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาการพัฒนาสังคม

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	qIHvnzPwHbXmP1eT4bYxehqMlDAGFz5siblJGQ87.pdf	6.51 MB	27	2025-02-12 14:40:41

ใช้เวลา

0.019963 วินาที