การเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนโดยสันติวัฒนธรรม ของชาติพันธุ์ไทเดิ้งในจังหวัดนครราชสีมา

Name: พระมหาณัฏฐ์ สติเวปุลฺโล (รัตนโชติ)

Organization : ผู้วิจัย

keyword: ความเข้มแข็งของชุมชน

; สันติวัฒนธรรม

; ชาติพันธุ์ไทเดิ้ง

Abstract: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) โดย มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ คือ 1) เพื่อศึกษาวิเคราะห์ บริบท ประวัติ วัฒนธรรม ประเพณี สภาพปัจจุบัน ปัญหาการอยู่ร่วมกันของชาติพันธุ์ไทเดิ้งในจังหวัดนครราชสีมา 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักสันติวัฒนธรรมในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนชาติพันธุ์ไทเดิ้งบนฐานการมีส่วนร่วม ของชุมชน 3) เพื่อเสนอการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนโดยสันติวัฒนธรรมของชาติพันธุ์ไทเดิ้งในจังหวัดนครราชสีมา เครื่องมือวิจัย ได้แก่ 1) การสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการ 2) การสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม 3) การสนทนากลุ่มกับชาวบ้าน 4) การใช้ SOAR และ AIC เพื่อร่วมสะท้อนปัญหา กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ 1) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก 2) ชุมชนไทเดิ้งบ้านประสุข ผลการศึกษาพบว่า 1) ชุมชนไทเดิ้งบ้านประสุข เป็นชุมชนที่มีการตั้งถิ่นฐานมาไม่ต่ำกว่า 200 ปี เป็นชุมชนที่ถูกหล่อหล่อมด้วยความเชื่อทางพระพุทธศาสนา ทำให้มีทุนทางวัฒนธรรมที่ดี มีประเพณีแห่พระไม้ ประเพณีลอยกระทง ประเพณีตัดจุกโกนผมไฟ เป็นต้น ปัจจุบันพบว่ามีปัญหาเรื่องความเห็นต่าง ทางการเมือง ระยะห่างระหว่างวัย และขาดการมีส่วนร่วมในการร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมแก้ไขปัญหา ของชุมชน 2) หลักสันติวัฒนธรรมบนพื้นฐานการมีส่วนร่วม คือ หลักสาราณียธรรมและ อปริหานิยธรรม พร้อมถอดบทเรียนจากชุมชนต้นแบบ พบว่า ธรรมะที่ควรนำไปปรับใช้กับชุมชน ไทเดิ้งบ้านประสุข ได้แก่ (1) ทิฏฐิสามัญญตา เรื่องความเห็นต่างทางความคิด (2) สีลสามัญญตา ได้จัดทำกติกา ข้อบังคับชุมชน (3) การหมั่นประชุมกันเนืองนิตย์ (4) พร้อมเพรียงกันประชุม เลิกประชุมและกระทำกิจที่ควรทำ (5) ไม่บัญญัติสิ่งที่ไม่ได้บัญญัติและไม่เลิกล้มสิ่งที่บัญญัติ 3) การเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนโดยสันติวัฒนธรรม มี 2 ระยะ ได้แก่ (1) สร้างกรอบแนวคิดกิจกรรมการมีส่วนร่วมและนำหลักสันติวัฒนธรรมไปปรับใช้กับชุมชน (2) กิจกรรมสร้างการตระหนักรู้และสร้างจิตสำนึกกับชาวบ้านและเยาวชน ทำให้เห็นจุดเด่นและ จุดที่ควรพัฒนาของวัฒนธรรมประเพณีในชุมชน ทุกคนมีความภูมิใจในท้องถิ่นของตน และกิจกรรมรวมพลังขับเคลื่อนชุมชน ผลที่เกิดขึ้นทำให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการ ที่ประกอบด้วยทุกภาคส่วน ของชุมชนเพื่อดำเนินการขับเคลื่อนชุมชนเข้มแข็งตามวิสัยทัศน์ พันธกิจ และกติกาชุมชน ทำให้ชุมชนเกิดความเข้มแข็ง 4 ด้านได้แก่ (1) ชุมชนเข้มแข็งทางกาย (2) ชุมชนเข้มแข็งทางสังคม (3) ชุมชนเข้มแข็งทางจิตใจ (4) ชุมชนเข้มแข็งทางปัญญา ทำให้ได้องค์ความรู้ใหม่ที่เรียกว่า “TAI DOENG Model” มีองค์ประกอบย่อย ได้แก่ T : Traditional culture คือ วัฒนธรรมดั้งเดิมของชุมชนซึ่งเป็นวัฒนธรรมประเพณี ที่ดีงาม A : Aspiration or pride in conservation คือ เกิดแรงบันดาลใจหรือความภาคภูมิใจ ในการอนุรักษ์ วัฒนธรรมประเพณีของชุมชน I : Incorporation to discuss common solutions คือ มีการรวมตัวพูดคุยกัน ในรูปแบบของคณะทำงานเพื่อขับเคลื่อนชุมชนเข้มแข็ง ตามวิสัยทัศน์ พันธกิจและกติกาของชุมชน ที่ได้ตกลงร่วมกัน D : Develop and extending community culture คือ การสืบสาน พัฒนา และ ต่อยอดวัฒนธรรม ประเพณีที่ดีงามของชุมชน อย่างมีแบบแผนและเป็นระบบระเบียบ O : Open space for youth activity คือ การเปิดพื้นที่ให้เยาวชนได้มีส่วนร่วม ในการทำกิจกรรมในชุมชน E : Engagement of all levels คือ การเข้ามามีส่วนร่วมของคนทุกระดับ ในการร่วมกันวางแผน ร่วมกันคิด ร่วมกันทำ ร่วมกันแก้ไขปัญหาและร่วมกันรับผลประโยชน์ในชุมชน N : Network with a strong community model คือ การสร้างเครือข่ายกับชุมชนเข้มแข็งต้นแบบและชุมชนอื่น ๆ เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารและเรียนรู้ซึ่งกันและกันกับชุมชนที่เป็นเครือข่าย G: Good community strengthening and peaceful คือ ชุมชนมีความเข้มแข็งและอยู่ร่วมอย่างสันติสุข ด้วยผลจากการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนทั้งผู้นำ ปราชญ์ชาวบ้าน เยาวชน และชาวบ้าน ในการร่วมกันคิด ร่วมกันทำ ร่วมกันแก้ไขปัญหา รวมไปถึงการร่วมกันพัฒนา สืบสาน รักษา วัฒนธรรมประเพณี วิถีชีวิตที่ดีงามของชุมชน

Abstract: The study used participatory action research with the following objectives: 1) to examine the Tai Doeng ethnicity's context, history, cultures, traditions, and current state of coexistence in Nakhon Ratchasima Province; 2) to investigate the culture of peace in strengthening the Tai Doeng ethnic community through community participation; and 3) to propose the community strengthening through culture of peace of Tai Doeng ethnicity in Nakhon Ratchasima Province. The research tools were 1) unofficial interview; 2) participant and non-participant observation; 3) dialogue with villagers; 4) the use of SOAR and AIC to reflect on problems. The target group included 1) key informants and 2) Baan Pra Suk Tai Doeng community. From the study, the following results are found: 1) Baan Pra Suk Tai Doeng community has been settled for at least 200 years and has been shaped by Buddhist beliefs, giving it good cultural capital e.g., Hae Phra Mai tradition, Loy Krathong tradition, Gone Phom Fai tradition, etc. Currently, there are problems with differing political perspectives, generation gaps, and a lack of participation in co-thinking, co-doing, and co-resolving community problems. 2) The culture of peace based on participation refers to Sārāṇīyadhamma (states of conciliation), Aparihāniyadhamma (conditions of welfare), as well as the lesson learned from model community. The Dhammas that should be applied with Baan Pra Suk Tai Doeng community are: (1) Diṭṭhi-sāmaññatā (to be endowed with right views along with one’s fellows, openly and in private) in regards to differing viewpoints; (2) Sīlasāmaññatā (to keep without blemish the rules of conduct along with one’s fellows, openly and in private) in forming community regulations and rules; (3) to hold regular and frequent meetings; (4) and to introduce no revolutionary ordinance, or break up no established ordinance, but abide by the original or fundamental norm and principles. 3) Community strengthening through the culture of peace consists of two phases: (1) Creating a conceptual framework for activities that emphasize participation and implementing a peace culture in communities; and (2) Activities that raise awareness among villagers and youth, allowing them to see the strengths and weaknesses of community traditions and cultures that should be developed in order for them to be proud of their hometown. As a result, a committee is formed comprising members from all sectors of the community in order to mobilize the strong community in accordance with the vision, mission, and rules. The strong community consists of four aspects which are: (1) Physical strength; (2) Social strength; (3) Mental strength; and (4) Intellectual strength. The study produced the model "TAI DOENG”, which consists as follows: “T” stands for Traditional culture of the community which is a good tradition and culture; “A” stands for Aspiration or pride in preserving the community’s tradition and culture; “I” stands for Incorporation to discuss common solutions in order to mobilize a strong community in accordance with the community's shared vision, mission, and regulations; “D” stands for Developing and extending community tradition and culture by using a structured and orderly approach; “O” stands for Open space for youth to take part in community’s activities; “E” stands for Engagement of all levels in planning, taking action, solving problems and receiving benefits; “N” stands for Network with a strong community prototype in order to exchange news and information with other interested communities and to learn from one another; “G” stands for Good community with strength and peaceful coexistence as a consequence of community members' engagement in planning, taking actions, and solving problems together, whether they are leaders, local scholars, youth, or villagers. Including, developing, inheriting, and preserving the community's tradition and culture.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: ผศ. ดร.ขันทอง วัฒนะประดิษฐ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระครูปลัดอดิศักดิ์ วชิรปญฺโญ, ดร.

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2565

Modified: 2023-06-11

Issued: 2566-05-08

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาสันติศึกษา

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	BlTY7OaDrYnFYN79ypj71Shnbjf4vpgR2O8fneIH.pdf	21.23 MB	35	2025-10-05 21:10:19

ใช้เวลา

0.020391 วินาที