แนวทางการจัดการเรียนรู้การใช้สมุนไพรในการรักษาคิลานภิกษุ ในพระพุทธศาสนา

Name: ปิยะนุช เพชรบุตร

Organization : ผู้วิจัย

keyword: การใช้สมุนไพร

; คิลานภิกษุ

Abstract: การวิจัยเรื่อง “แนวทางการจัดการเรียนรู้การใช้สมุนไพรในการรักษาคิลานภิกษุ ในพระพุทธศาสนา” เป็นวิจัยแบบผสมผสานวิธี (Mixed Research Method) ได้แก่ 1) การวิจัยเชิงสำรวจ (Survey Research) 2) การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาแนวทางจัดการเรียนรู้การใช้สมุนไพรในการรักษาคิลานภิกษุในพระพุทธศาสนา 2) เพื่อศึกษาวิธีการรักษาตามแนวทางจัดการเรียนรู้การใช้สมุนไพรในการรักษา คิลานภิกษุในพระพุทธศาสนา 3) เพื่อศึกษาและเสนอแนะแนวทางจัดการเรียนรู้การใช้สมุนไพรในการรักษาคิลานภิกษุในพระพุทธศาสนา กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ คือ พุทธศาสนิกชน พระภิกษุ สามเณร แม่ชี อุบาสก อุบาสิกา และสุภาพชนทั่วไป จำนวน 106 รูป/คน ซึ่งผู้วิจัยเลือกแบบเจาะจงในการตอบแบบสอบถามแบบออนไลน์ ใช้สถิติพรรณนา (Descriptive Statistics) ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ 1) ค่าความถี่ (Frequency) 2) ค่าร้อยละ (Percentage) 3) ค่าเฉลี่ย (Mean) 4) ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และการสัมภาษณ์ (In-depth interview) คือเข้าไปพบปะ พระสงฆ์เถระ ผู้ทรงคุณวุฒิ และปราชญ์ชาวบ้าน จำนวน 6 รูป/คน ตามกระบวนการวิเคราะห์ข้อมูล ตามลำดับขั้นตอน 1) จัดระเบียบข้อมูล (Data organizing) 2) การแสดงข้อมูล (Data display) 3) การหาข้อสรุปตีความและตรวจสอบความถูกต้องของผลการวิจัย (Conclusion, Interpretation and Verification) เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่า 1) ผลการวิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปของผู้ตอบแบบสอบถามจำแนกตามเคยใช้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพ พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่เคยใช้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพจำนวน 69 รูป/คน คิดเป็นร้อยละ 69 และผู้ตอบแบบสอบถามที่ไม่เคยใช้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพ จำนวน 31 รูป/คน คิดเป็นร้อยละ 31 2) พื้นฐานผู้ตอบแบบสอบถาม โดยภาพรวม อยู่ในระดับมาก (x̅= 3.91, S.D.= 0.256) เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ ตอบข้อที่ 7. การใช้สมุนไพรบรรเทาอาการ/รักษาโรคต้องใช้สมุนไพรในปริมาณมาก ทำให้สิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย อยู่ในระดับมาก (x̅=4.18, S.D. = 0.892) รองลงมาคือ ข้อที่ 16. การใช้สมุนไพรบรรเทาอาการ/รักษาโรคสามารถหาสมุนไพรได้ง่ายสามารถปลูกไว้เองได้ที่บ้าน อยู่ในระดับมาก (x̅=4.12, S.D.=0.967) รองลงมาคือ ข้อที่ 13. การใช้สมุนไพรบรรเทาอาการหรือรักษาโรคช่วยให้ประหยัดค่าใช้จ่าย (x̅=4.12, S.D.= 0.913) รองลงมาคือ ข้อที่ 5. เมื่อดูจากลักษณะ สี กลิ่น และรสชาติของสมุนไพรท่านคิดว่าเป็นอุปสรรคต่อการใช้สมุนไพร อยู่ในระดับมาก (x̅=4.12, S.D.= 1.037) รองลงมาคือ ข้อที่ 14. การใช้สมุนไพรบรรเทาอาการ/รักษาโรคมีความปลอดภัยมากกว่าการใช้ยาแผนปัจจุบันลดปัญหาเรื่องสารเคมีตกค้างในร่างกาย อยู่ในระดับมาก (x̅=4.10, S.D. =0.937) และข้อที่มีความคิดเห็นน้อยที่สุด คือข้อ 3. การใช้สมุนไพรบรรเทาอาการ/รักษาโรคทำให้ท่านรู้สึกว่าไม่ทันสมัย ล้าหลัง โบราณ อยู่ในระดับปานกลาง (x̅=3.40, S.D. =1.206) 3) ข้อเสนอแนะในการวิจัย ภาครัฐบาลหรือองค์กรเกี่ยวกับแพทย์แผนไทย ควรกำหนดนโยบายและสนับสนุนให้มีกิจกรรมการอนุรักษ์ สืบทอดการรักษาโรคด้วยสมุนไพร เพื่อรักษาภูมิปัญญาบรรพบุรุษไว้ให้ยั่งยืน การใช้สมุนไพรรักษาพระสงฆ์ที่อาพาธ เพราะเป็นพืชปลอดภัย ไม่มีสารตกค้าง และเป็นทางเลือกในสังคมพุทธศาสนิกชนให้มากยิ่งขึ้น เพื่อนำไปสู่ความสำเร็จในการดำเนินชีวิตและความสุขสันติของสังคมต่อไป

Abstract: This thesis entitled ‘Guidelines for Knowledge Management in Utilizing Herb for the Treatment of Sick Monks in Buddhism’ has three objectives: 1) to study the states of problem and guidelines for knowledge management in utilizing herb for curing sick monks in Buddhism, 2) to study the treatment approaches in accordance with knowledge management for curing sick monks in Buddhism, and 3) to study and propose the guidelines for knowledge management in utilizing herb for curing monks in Buddhism. This research employed the Mixed Research Methods, Survey and Qualitative Ones. Buddhist laity, Buddhist monks, novices, nuns, Buddhist laymen and lay women including general people were used as the samples; the total numbers were of 106 whereby purposive samples were selected in answering online questionnaires. The Descriptive Statistics, Frequency, Percentage, Mean and Standard Deviation was used in analyzing the data collected. In addition, In-depth interview of six senior Buddhist monks, expertise, and village wise men was made. The processes in analyzing data composed of: 1) Data organizing, 2) Data Display, 3) Conclusion, Interpretation and Verification. The research tools were of Questionnaires and Interview Forms. The results of such research were found that: 1) The results gained from the analysis of collected data which were answered through questionnaires divided according to people who used to utilize herb for curing the health were found that there were of 69 people whose treatment was done through utilizing herb where 69% were counted, and those who never utilized herb for health treatment were of 31 in numbers which was 31 in percentage. 2) In overall, the basis of those who answered questionnaires was of highest level (x̅=3.91, S.D. =0.256), viewed from each point gained from those who answered questionnaires, most of them answered the 7th item, the treatment was done through herb in accordance with its symptom/the high numbers of herb were utilized while curing certain diseases resulting in paying high expenditure which was of highest level (x̅=4.18, S.D. =0.892), the next was 16th item showing that the herb could be used to treat the symptom/the curing of diseases could be done through usage of herb by which it was easily found wherein self-plantation could be made at home that was of highest level (x̅=4.12, S.D. =0.967), and then the 13th item showing that the treatment done through the usage of herb or curing of diseases caused less expenditure could be made (x̅ =4.12, S.D. =0.913), then the 5th item showing that when the character, color, smell and taste of herb were considered, the negative answers in utilizing herb for treatment were given which were of highest level (x̅ =4.12, S.D. =1.037), then the 14th item showing that the treatment of symptom done through herb/curing diseases was safety more than the contemporary treatment made through modern medicine due to chemical contamination in the body which was of higher level (x̅ =4.10, S.D. =0.937), and the 3rd item was of less view showing that the treatment of symptom done through herb/curing diseases caused non-modernization or outdated one which was of medium level (x̅ =3.40, S.D. =1.206) respectively. 3) Suggestions gained from the research were proposed that the government sectors or the organization of traditional Thai medicine should provide certain policy and support where the activity concerning the conservation and preservation the utilization of herb in curing diseases could be made in order to sustain the ancestors’ folk wisdom, the treatment of ill monks made through herb, for instance, could be performed because of its safety which is without contamination and it could become higher alternative medicine in Buddhist society so as to meet the endless success in living life and peaceful society.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: ผศ. ดร.นิเวศน์ วงศ์สุวรรณ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: รศ. ดร.สมชัย ศรีนอก

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2565

Modified: 2023-05-16

Issued: 2566-05-07

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ครุศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาการสอนสังคมศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	12sEbtJlBAuRCP44Npybf8uPpf0VlXdIYb5phXeY.pdf	6.55 MB	5	2025-01-14 20:37:24

ใช้เวลา

0.027013 วินาที