การกำหนดขอบเขตความเสียหายต่อจิตใจตามร่างพระราชบัญญัติการต่อต้านการทรมาน

The scope of mental suffering in the anti torture act

Name: กันตทัศน์ สวพงษ์

keyword: อันตรายแก่จิตใจ

; การทรมาน

; จิตใจ

Abstract: “การทรมาน” ตามอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน และการประติบัติหรือการลงโทษอื่นที่โหดร้ายไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรี ค.ศ. 1984 (Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishmnt 1984: CAT) นั้นจะต้องเป็นการที่เจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำโดยเจตนาไม่ว่าจะก่อให้เกิดทางร่างกายหรือจิตใจ คำว่า “จิตใจ” ตามอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน ฯ (UNCAT) ถึงแม้จะมิได้บัญญัติคำว่า “จิตใจ” ไว้โดยเฉพาะในอนุสัญญา แต่ก็มีการตีความของถ้อยคำดังกล่าวจากศาลสิทธิมนุษยชนยุโรป หรือศาลสิทธิมนุษยชนทวีปอเมริกา คำว่า “จิตใจ” นั้นหมายถึงอารมณ์ ความรู้สึกด้วยประเทศไทยถือเป็นหนึ่งในภาคีของอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน ฯ ซึ่งจะต้องบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวกับการทรมานว่าเป็นฐานความผิดโดยเฉพาะ ในปัจจุบันได้มีการตรากฎหมายที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดฐานทรมานไว้โดยเฉพาะคือ “ร่างพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. …..” พระราชบัญญัติฉบับนี้มีการบัญญัติว่า การกระทำความผิดฐานทรมานเป็นฐานความผิดโดยเฉพาะ แต่มิได้บัญญัติคำนิยามของคำว่า “อันตรายแก่จิตใจ” นั้นมีความหมายว่าอย่างไร ดังนั้นจึงต้องพิจารณาตามประมวลกฎหมายอาญา คำว่า “อันตรายแก่จิตใจ” ถือเป็นองค์ประกอบอย่างหนึ่งของความผิดอาญาในแต่ละฐานความผิด เช่น ความผิดฐานทำร้ายร่างกายตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 295, ข่มขืนกระทำชำเราตามมาตรา 276, ความผิดฐานชิงทรัพย์จนเป็นเหตุให้ได้รับอันตรายแก่กายหรือจิตใจตามมาตรา 339 วรรค 3 ซึ่งคำว่า “จิตใจ” นั้นมิได้บัญญัติคำนิยามไว้ในประมวลกฎหมายอาญาไว้โดยเฉพาะ แต่ก็มีคำพิพากษาของศาลฎีกาได้ให้คำนิยามไว้ คำว่า “จิตใจ” หมายถึง การสั่งการทของระบบประสาท ทำให้สมองไม่สามารถสั่งการได้ตามปกติ แต่ทั้งนี้ไม่รวมถึงอารมณ์ ความรู้สึกแต่อย่างใด ซึ่งบรรดาคำพิพากษาของศาลฎีกาได้ยึดถือคำว่า “จิตใจ” นั้นไม่รวมถึงอารมณ์และ ความรู้สึก เป็นบรรทัดฐาน จนกระทั่ง พ.ศ. 2558 ได้มีคำพิพากษากลับบรรทัดฐานของบรรดาคำพิพากษาในฉบับก่อนหน้านี้โดยวินิจฉัยว่า อันตรายแก่จิตใจนั้นให้หมายความรวมถึงอารมณ์ ความรู้สึกด้วย ซึ่งในปัจจุบันยังมิได้มีคำพิพากษาที่วินิจฉัยเป็นบรรทัดฐานตามปี พ.ศ. 2558 แต่อย่างใด ซึ่งยังไม่แน่ชัดว่า ประเทศไทยจะยึดถือตามแนวบรรทัดฐานใด ย่อมเป็นปัญหาว่า คำว่า “จิตใจ” ตามกฎหมายประเทศไทยมีความไม่แน่นอนและชัดเจนซึ่งขัดกับหลักสำคัญของกฎหมายอาญาคือ กฎหมายอาญานั้นจะต้องมีความแน่นอนและชัดเจนการศึกษาค้นคว้าอิสระฉบับนี้ได้ศึกษาเกี่ยวกับคำว่า “อันตรายแก่จิตใจ” ของประเทศต่าง ๆ ได้แก่ ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศฟิลิปปินส์ เพื่อนำกฎหมายของต่างประเทศมาเป็นแนวทางในการกำหนดคำนิยามของคำว่า “จิตใจ” ตาม ร่างพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมาน ฯ ของประเทศไทยเพื่อให้สอดคล้องกับคำว่า “จิตใจ” ตามอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน ฯ ในประเทศสหรัฐอเมริกานั้นได้มีการบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวกับการทรมาน และอันตรายแก่จิตใจไว้หลายฉบับ แต่อย่างไรก็ตามคำนิยามของคำว่า “อันตรายแก่จิตใจ” ตามกฎหมายของประเทศสหรัฐนั้นไม่สอดคล้องกับคำนิยามของคำว่า “จิตใจ” ตามอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน ฯ ไว้ ส่วนประเทศฟิลิปปินส์นั้นได้มีการบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการทรมาน และอันตรายแก่จิตใจไว้โดยเฉพาะไว้ในพระราชบัญญัติต่อต้านการทรมาน ค.ศ. 2009 โดยมีการแยกบัญญัติไว้ชัดเจนว่า อันตรายแก่กาย กับ อันตรายแก่จิตใจมีคำนิยามว่าอย่างไร และคำว่า “อันตรายแก่จิตใจ” ตามพระราชบัญญัติฉบับนี้ สอดคล้องกับคำว่า “จิตใจ” ตามอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน ฯ ดังนั้นหากในอนาคต หากร่างพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมาน ฯ มีผลใช้บังคับเป็นพระราชบัญญัติ ประเทศไทยควรที่จะนำคำนิยามของคำว่า “อันตรายแก่จิตใจ” ของประเทศฟิลิปปินส์มาเป็นแนวทางในการกำหนดถ้อยคำนิยามเนื่องจาก คำนิยามของประเทศฟิลิปปินส์นั้นสอดคล้องกับอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน ฯ มาเป็นแนวทางในการกำหนดคำนิยามเพื่อให้คำนิยามนั้นมีความสอดคล้องกับอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน ฯ มากยิ่งขึ้น

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: preserv@tu.ac.th

Name: รณกรณ์ บุญมี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2564

Modified: 2566-04-24

Issued: 2566-04-24

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

DOI: 10.14457/TU.the.2021.634

tha

DegreeName: นิติศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: กฎหมายอาญา

Grantor: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	11389kantatas.pdf	1.56 MB	10	2025-11-30 16:40:50

ใช้เวลา

0.033141 วินาที