ผลกระทบของปัจจัยทางกายภาพและการจัดการของเกษตรกร ต่อระบบผลิตมันฝรั่งแบบพันธสัญญา กรณีศึกษา อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่
EFFECTS OF PHYSICAL ENVIRONMENT AND FARMER'S MANAGEMENT ON CONTACT FARMING OF POTATO PRODUCTION CASE STUDY SANSAI DISTRICT, CHIANG MAI PROVINCE
Abstract:
พื้นที่อำเภอสันทราย จังหวัดเขียงใหม่ เป็นพื้นที่ที่มีการปลูกมันฝรั่งแบบพันธสัญญา และมีการผลิตมันฝรั่งเป็นระยะเวลานาน ซึ่งมีรายงานการใช้ปุ๋ยในปริมาณที่สูง จึงได้ทำการศึกษาบริบทของ พื้นที่ และผลกระทบของการปลูกมันฝรั่งเป็นระยะเวลานานต่อสมบัติดิน รวมไปถึงหาแนวทางการจัดการในพื้นที่การปลูกมันฝรั่งที่เหมาะสม โดยใช้แบบสัมภาษณ์เกษตรกร และสุ่มเก็บตัวอย่างดินก่อน การปลูกและหลังการเก็บเกี่ยวในแปลงเกษตรกร ที่ระดับความลึก 30 เซนติเมตร เพื่อศึกษาสมบัติทางเคมีของดินบางประการ ผลการศึกษาพบว่าเกษตรกรในพื้นที่มีการจัดการแปลง โดยไถกลบตอ ชังข้าว ใช้โดโลไมท์ปรับปรุงดินก่อนปลูก ส่วนการจัดการปุ๋ยมีการใช้ปุ๋ยเคมีร่วมกับปุยอินทรีย์และปุ๋ยคอก ด้านปัจจัยทางกายภาพพบว่าพื้นที่ศึกษามีอุณหภูมิที่เหมาะสมในช่วงฤดูกาลปลูกมันฝรั่ง โดยมีอุณหภูมิต่ำสุด-สูงสุดเฉสี่ยอยู่ที่ 13.7-37.1 องศาเซลเซียส อีกทั้งมีระบบชลประทานที่ได้รับน้ำจากโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แฝก-แม่งัดสมบูรณ์ชล อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ ในพื้นที่ศึกษาพบสมบัติทางกายภาพของดินตัวอย่างจัดอยู่ในกลุ่มชุดดินที่ 5, 44, 46, 47, 47-RL และ 62 ซึ่งกลุ่ม ชุดดินที่ 5 มีสมบัติทางกายภาพที่เหมาะสมในการปลูกมันฝรั่ง ผลการวิเคราะห์ดินพบการเปลี่ยนแปลงสมบัติทางเคมีของดินบางประการหลังการเก็บเกี่ยวเมื่อเปรียบเทียบกับดินก่อนปลูก และมีการเปลี่ยนแปลงจากสมบัติทางเคมีในรายงานค่าสมบัติทางเคมีของดินของกรมพัฒนาที่ดินโดยพบว่ามีค่าความเป็นกรดเป็นด่างของดินหลังการเก็บเกี่ยวลดลง (0.2-1.0 หน่วย PH) ปริมาณอินทรียวัตถุในดินที่เก็บตัวอย่างหลังการเก็บเกี่ยวมีค่า 0.9-1.8 % ปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์และปริมาณโพแทสเชียมในดินหลังการเก็บเกี่ยวมีค่าสูงกว่าดินก่อนการปลูกเฉลี่ย 1.8 และ 3.9 เท่า ตามลำดับ และสูงกว่าค่าที่รายงานไว้โดยกรมพัฒนาที่ดินในทุกกลุ่มชุดดิน (เฉลี่ย 24.1 และ 3.8 เท่า สำหรับปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ และปริมาณโพแทสเชียม ตามลำดับ) ผลจากการจัดการปุ๋ย อย่างเข้มข้นของเกษตรกร โดยใช้ปุ๋ยเคมีในอัตราที่สูงในแปลงปลูกมันฝรั่งเป็นระยะเวลานาน ทำให้ได้ผลผลิต 4.3-5.3 ตันต่อไร่ และมีคุณภาพผลผลิตอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน (มีเปอร์เซ็นต์แป้ง 18.1-19.1 %) แต่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงคุณสมบัติทางเคมีของดินซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อสมดุลของธาตุอาหารในดิน จึงควรพิจารณาถึงการจัดการแปลงปลูก และการใช้ปุ๋ยเคมีที่เหมาะสมต่อความต้องการของพืชด้วย
มหาวิทยาลัยแม่โจ้. สำนักหอสมุด
Role:
อาจารย์ที่ปรึกษาหลัก
Role:
อาจารย์ที่ปรึกษารอง
Role:
อาจารย์ที่ปรึกษารอง
©copyrights มหาวิทยาลัยแม่โจ้