ภูมิปัญญาท้องถิ่นและองค์ความรู้ของเกษตรกรในการเลี้ยงไก่พื้นเมือง

Local Wisdom and Body Knowledge of Farmers in Native Chicken Raising

Name: นฤมล สมคุณา

Name: เอกสิทธิ์ สมคุณา

keyword: ภูมิปัญญาท้องถิ่น

Othors: Local wisdom

; องค์ความรู้

Othors: Body knowledge

; การยอมรับ

Othors: Acceptance

; สมุนไพร

Othors: Herbs

; ไก่พื้นเมือง

ThaSH: Native chicken

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการใช้สมุนในการเลี้ยงไก่พื้นเมืองของเกษตรกรในจังหวัด 2) ศึกษาองค์ความรู้ของเกษตรกรที่เกิดจากการใช้สมุนไพรในการเลี้ยงไก่พื้นเมือง และ 3) ศึกษาการยอมรับการเลี้ยงไก่พื้นเมืองด้วยสมุนไพรของเกษตรกร กลุ่มเป้าหมายเป็นเกษตรกรผู้เลี้ยงไก่พื้นเมืองในชุมชนบ้านถลุงเหล็ก หมู่ 1 9 และ 15 ตําบลถลุงเหล็ก อําเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ จําานวน 10 ราย คัดเลือกด้วยวิธีจําเพาะเจาะจง และได้ผ่านการอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้จากการวิจัยการใช้ประโยชน์จากสมุนไพรในการเลี้ยงไก่พื้นเมือง และได้ทดลองเลี้ยงไก่พื้นเมืองด้วยสมุนไพร ทําการศึกษาเป็นระยะเวลา 8 เดือน รวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์ครัวเรือน โดยใช้แบบสัมภาษณ์ประกอบการถามและสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ และนําเสนอด้วยการพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่นส่วนใหญ่เลี้ยงไก่พื้นเมืองแบบปล่อยให้หากินตามธรรมชาติ เนื่องจากเป็นการเลี้ยงแบบดั้งเดิมที่มีการปฏิบัติมานาน มีการใช้สมุนไพรบางชนิด เช่น ใบกระเพรา ใบมะกรูด ใบตะไคร้หอม หรือ ใบน้อยหน่า รองพื้นคอก ช่วยในการกําจัดไรเหาไก่ และมีการใช้สมุนไพรในการถ่ายพยาธิภายใน ได้แก่ เนื้อในหมากสุก อาหารที่ใช้เลี้ยงไก่พื้นเมือง เป็นรํา ปลายข้าว ข้าวเปลือก ใบตําลึง ผักโขม หรือเศษอาหารในครัวเรือน มีการเสริมด้วยอาหารข้นบ้าง ไม่มีการทําวัคซีน และเมื่อไก่เจ็บป่วยเกษตรกรจะซื้อยาจากร้านขายยาสัตว์มาผสมนํา้าให้ไก่กิน ภายหลังจากการอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้จากการวิจัยการใช้ประโยชน์จากสมุนไพร ในการเลี้ยงไก่พื้นเมือง และให้เกษตรกรทดลองเลี้ยงไก่พื้นเมืองด้วยสมุนไพร เป็นระยะเวลานาน 13 สัปดาห์ จากนั้นประชุมกลุ่มเกษตรกรและจัดการความรู้เรื่องเลี้ยงไก่พื้นเมืองด้วยสมุนไพร พบว่า เกษตรกรเกิดองค์ความรู้ในการใช้สมุนไพรชนิดต่าง ๆ ที่สามารถนํามาใช้เลี้ยงไก่พื้นเมือง การจัดการให้อาหาร การสุขาภิบาลที่ดี การทําวัคซีนตามโปรแกรมที่กําหนด การเก็บข้อมูลสมรรถภาพการเจริญเติบโต คุณภาพซาก การคํานวณต้นทุน การผลิต และผลกําไรตอบแทน และเกษตรกรกลุ่มเป้าหมายมีการยอมรับการใช้สมุนไพรในการเลี้ยงไก่พื้นเมือง เนื่องจากมีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับสมุนไพรที่สามารถนําามาใช้เลี้ยงไก่พื้นเมือง

Abstract: The objectives of this study were: 1) to study the local wisdom of farmers in Buriram in context of raising native chicken, 2) to study of body knowledge of farmers from using herbs for raising in native chickens, and 3) to study the acceptance of farmers in context of raising native chicken by herbs after training. The target group consisted of 10 farmers in Moo 1, 9, and 15 Ban Talunglek, Tambon Talunglek, Amphur Muang, Buriram Province. Those farmers were purposively selected using as population samples. The farmers also had passed the training workshop on raising crossbred native chickens and experienced in raising native chickens. Data were collected from household interview and group discussion. Qualitative analysis was used in this research and the analytical descriptive was presented. The results showed that most of farmers raised chickens as free range (backyard system) which was the conventional system as they have been done for a long time. They used some herbs such as holy basil leaves, kaffir lime leaves, citronella grass or custard apple leaves as floor foundation materials for controlling external parasites. They also used some herbs for deworming internal nematodes such as ripped betel nut. They fed the chickens by local feedstuffs such as rice bran, broken rice, paddy rice glaucoma leaves, spinach leaves, and also wasted food from kitchen. Concentrate feed was sometimes supplemented in the diet. There was no vaccination program and the sick chickens were treated by medicines form animal food store using water-mixing. After the farmers trained in the workshop on raising crossbred native chickens and experienced in raising native chickens, they have implemented the knowledge by raising native chickens by themselves for 13 weeks. Subsequently, the knowledge management of using herbs for raising native chickens was evaluated in a focus group. It was found that the farmers gained the knowledge of using herbs for raising native chickens, feeding, good sanitation, regularly vaccination program, collecting the data of growth performances, carcass quality, calculation of cost production, and return profit. In addition, the target farmers had accepted the using herbs for raising native chickens since they had knowledge and understanding about herbs that can be used in raising native chickens.

มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์. ศูนย์วิทยบริการ.

Address: บุรีรัมย์

Email: library@bru.ac.th

Created: 2561

Modified: 2566-03-29

Issued: 2565-10-21

บทความ/Article

application/pdf

BibliograpyCitation : วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. ปีที่ 10 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม - ธันวาคม 2561) : หน้า 49 - 61

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	3171.pdf	223.97 KB

ใช้เวลา

-0.979066 วินาที