การศึกษาความสัมพันธ์สภาพแวดล้อมกายภาพกับปฏิสัมพันธ์ทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีพภายหลังการพลัดถิ่น : กรณีศึกษาชุมชนชาวอีสาน หมู่บ้านสมานมิตร จังหวัดเชียงราย

The study of relationships between physical environments and livelihood-related social interactions after displacement: a case study of displaced Ishan group in Samanmitr village, Chiangrai province

Name: พรธิดา เดี่ยวตระกูล

ThaSH: คนพลัดถิ่น -- ไทย -- สมานมิตร (เชียงราย)

ThaSH: ปฏิสัมพันธ์ทางสังคม -- ไทย -- สมานมิตร (เชียงราย)

LCSH: Diaspora -- Thailand -- Samammitr (Chaingrai)

LCSH: Social interaction -- Thailand -- Samanmitr (Chaingrai)

Abstract: การพลัดถิ่นฐานมีโอกาสส่งผลกระทบทางลบด้านต่าง ๆ ต่อกลุ่มผู้พลัดถิ่นโดยเฉพาะด้านความสัมพันธ์ทางสังคมซึ่งส่วนหนึ่งนั้นมีความเกี่ยวข้องกับปัจจัยทางสภาพแวดล้อมหากแต่ความสัมพันธ์ดังกล่าวยังต้องการการขยายความในรายละเอียดเพิ่มเติม งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์หลักในการศึกษาคุณลักษณะทางสภาพแวดล้อมกายภาพที่เอื้อต่อการสร้างปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของกลุ่มดำรงชีพภายหลังพลัดถิ่น โดยอยู่บนฐานของ 2 แนวคิดหลัก คือ 1.) แนวคิดแบบจำลองความเสี่ยงต่อความยากจนภายหลังพลัดถิ่น (Impoverishment Risk and Reconstruction Model) ที่กล่าวถึงความเสี่ยงต่อความแตกแยกทางสังคมภายหลังการพลัดถิ่น และ 2.) แนวคิดองค์ประกอบพฤติกรรม (Behavior Setting) ที่ช่วยให้กรอบการศึกษาองค์ประกอบทางสภาพแวดล้อมกายภาพกับรูปแบบปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของกลุ่มคน ผ่านแนวทางการวิจัยเชิงคุณภาพที่อาศัยกรณีศึกษา หมู่บ้านสมานมิตร จ.เชียงราย ซึ่งเป็นหมู่บ้านของกลุ่มชาวอีสานพลัดถิ่นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2504 ถึงปัจจุบัน โดยมีแบบสังเกตพฤติกรรม แผนผังจินตภาพ (Cognitive Map) และการสัมภาษณ์เชิงลึกเป็นเครื่องมือการเก็บข้อมูลหลัก ผลการวิจัยพบปฏิสัมพันธ์ทางสังคม 2 รูปแบบหลักคือ 1) ปฏิสัมพันธ์ที่เกี่ยวกับกระบวนการในการดำรงชีพที่แบ่งย่อยได้ 2 หัวข้อคือ 1.1) ปฏิสัมพันธ์ที่เกี่ยวกับกระบวนการผลิตโดยตรง 1.2) ปฏิสัมพันธ์ที่สนับสนุนการผลิต 2) ปฏิสัมพันธ์ที่เกี่ยวกับประเพณีในการดำรงชีพ และพบคุณลักษณะของสภาพแวดล้อมกายภาพที่เอื้อต่อปฏิสัมพันธ์ทางสังคมในการดำรงชีพ 7 คุณลักษณะคือ 1. พื้นที่ สาธารณะในลักษณะลานกลาง 2. พื้นที่จุดตัดของชุมทางถนนสัญจร 3. พื้นที่เปิดโล่งบนไหล่ทางสัญจร 4. ทัศวิสัยระหว่างพื้นที่สาธารณะกับพื้นที่กึ่งสาธารณะ 5. การมีช่องเปิดที่เชื่อมพื้นที่ระหว่างบ้านเครือญาติ 6. การเกาะกลุ่มของที่อยู่อาศัยในกลุ่มเครือญาติและการใช้พื้นที่ลานบ้านร่วมกัน 7. ความยืดหยุ่นของพื้นที่ภายในอาคารการมีคุณลักษณะทางสภาพแวดล้อมดังที่กล่าวมาเป็นฐานสำคัญส่วนหนึ่งต่อความยืดโยงทางสังคมอันนำไปสู่การลดโอกาสของการแตกแยกทางสังคมภายหลังการพลัดถิ่นในที่สุด องค์ความรู้ดังกล่าวจึงสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการออกแบบและวางแผนที่อยู่อาศัยในกรณีที่การย้ายถิ่นเป็นทางออกที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. สำนักหอสมุดกลาง

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: Lifelong@kmitl.ac.th

Name: คณิน หุตานุวัตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Email : khanin.hu@kmitl.ac.th

Name: พิยะรัตน์ นันทะ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Created: 2562

Modified: 2565-07-01

Issued: 2565-07-01

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: สถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สถาปัตยกรรมภายใน

Grantor: สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง

©copyrights สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	Fulltext Pondtida Deawtrakul.pdf	19.22 MB	14	2025-12-01 21:28:56

ใช้เวลา

0.0388 วินาที