ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมภายในเรือนพื้นถิ่นหมู่บ้านขี้เหล็กใหญ่ จ.บึงกาฬ

Factors affecting interior environmental change of vernacular house Khihlek Yai village Bueng Kan province

Name: ชญาสวัสดิ์ สุริยศราญสุข

ThaSH: สถาปัตยกรรมพื้นถิ่น -- ไทย -- บ้านขี้เหล็กใหญ่ (บึงกาฬ)

LCSH: Vernacular architecture -- Thailand -- Khihlek Yai (Bueng Kan)

Abstract: งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาสภาพแวดล้อมทางกายภาพภายในเรือนพื้นถิ่นของหมู่บ้านขี้เหล็กใหญ่ ตำบลหนองพันทา อำเภอโซ่พิสัย จังหวัดบึงกาฬ โดยวิธีการสำรวจลักษณะสถาปัตยกรรมทั้งภายในและภายนอกด้วยการรังวัดผังพื้นและรูปทรงร่วมกับการสัมภาษณ์ผู้อยู่อาศัยภายในเรือนพื้นถิ่นอีสานดั้งเดิม จำนวน 7 หลัง เพื่อค้นหาปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางด้านสภาพแวดล้อมทางกายภาพเรือนพื้นถิ่น ผลการศึกษาพบว่าเรือนพื้นถิ่นทั้ง 7 หลัง เป็นเรือนพื้นถิ่นอีสาน 3 ประเภท คือ เรือนเกย เรือนแฝด และเรือนเหย้า โดยเรือนเกยและเรือนแฝดมีองค์ประกอบของพื้นที่ 5 ส่วน คือ ใต้ถุน ชานแดด เกย เรือนนอน และครัวไฟ เช่นเดียวกันเรือนทั้งสองประเภทแตกต่างกันเพียงรูปทรงหลังคา เรือนแฝดนั้นมีหลังคาเป็นทรงจั่วแฝด เรือนเกยมีหลังคาทรงจั่วเดี่ยวและเพิงหมาแหงน ยื่นออกมาคลุมส่วนชานแดดและเกย ส่วนเรือนเหย้า มีองค์ประกอบของพื้นที่ 2 ส่วน คือ ใต้ถุนและ เรือนนอนพบว่าปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมทางกายภาพเรือนพื้นถิ่นมากที่สุดคือปัจจัยด้านบุคคล ได้แก่ ปัจจัยจำนวนผู้อยู่อาศัยและความต้องการส่วนบุคคล และยังพบปัจจัยด้านอาชีพ ฐานะทางเศรษฐกิจของครอบครัว สุขภาพปัจจัยที่นอกเหนือจากด้านบุคคล ได้แก่ ปัจจัยสภาพภูมิอากาศ อุปกรณ์สมัยใหม่และวัสดุทำให้แต่ละองค์ประกอบของเรือนมีลักษณะของผังพื้นภายในแตกต่างจากเดิมเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของกิจกรรมและพฤติกรรมของผู้อยู่อาศัย เช่น พื้นที่เกยถูกเปลี่ยนแปลงเป็นที่นอน พื้นที่ฮ้านแอ่งน้ำหายไปมีห้องน้ำเพิ่มขึ้นบนเรือนพื้นที่ใต้ถุนที่มีการต่อเติมห้อง เป็นต้น อย่างไรก็ตามพบว่าปัจจัยที่ทำให้ไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงการใช้พื้นที่ คือ ความเชื่อและประเพณี ทำให้เรือนส่วนใหญ่ยังคงมีพื้นที่วางหิ้งพระและหิ้งผีตำแหน่งเดิม บางหลังยังคงมีประเพณีการทำพิธีบายศรีสู่ขวัญ เพราะเกี่ยวข้องกับการก่อสร้างเรือนของคนชาวอีสานมานาน งานวิจัยนี้นอกจากรวบรวมรูปแบบประเภทและองค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางกายภาพภายในเรือนพื้นถิ่น สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลพื้นฐาน ข้อมูลอ้างอิงเชิงประวัติศาสตร์ เพื่อการวิจัย และพัฒนาตามนโยบายของชุมชนแล้วยังได้เสนอแนวทางการอนุรักษ์และพัฒนาเรือนพื้นถิ่นอีสาน เพื่อตอบสนองความเป็นอยู่ และอนุรักษ์เรือนพื้นถิ่นอีสาน ให้มีความเหมาะสมสอดคล้องกับวิถีชีวิตของผู้อาศัยเรือนพื้นถิ่นในปัจจุบันและอนาคต

สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. สำนักหอสมุดกลาง

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: Lifelong@kmitl.ac.th

Name: จันทนี เพชรานนท์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Email : jantanee.be@kmitl.ac.th

Created: 2562

Modified: 2565-07-01

Issued: 2565-07-01

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: สถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สถาปัตยกรรมภายใน

Grantor: สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง

©copyrights สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	Fulltext Chayasawat Suriyasaransuk.pdf	22.22 MB	5	2024-02-04 18:13:52

ใช้เวลา

0.020533 วินาที