ปัญหาการปล่อยชั่วคราว : ศึกษาการผิดสัญญากรณีการใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกัน

The problems of provisional release : a study of infringement in case of guarantor of security

Name: นันทวัน ใจมูลมั่ง

Organization : มหาวิทยาลัยพายัพ. คณะนิติศาสตร์

ThaSH: การปล่อยชั่วคราว

Classification :.DDC: 340

Abstract: วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์ปัญหาการปล่อยชั่วคราวกรณีใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกัน และปัญหาเกี่ยวกับการบังคับคดีเมื่อผู้ขอประกันผิดสัญญาประกัน เพื่อเสนอแนะการแก้ไขหลักเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องในการปล่อยชั่วคราวโดยใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกัน ในการศึกษาครั้งนี้ได้ใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาและรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร ค้นคว้าและรวบรวมจากตัวบทกฎหมายที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งตาราวิชาการ บทความทางกฎหมายในวารสารต่างๆ การปล่อยชั่วคราวโดยใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกันเป็นมาตรการหนึ่ง เพื่อขยายโอกาสแก่ผู้ต้องหาหรือจำเลยที่ไม่มีหลักทรัพย์ในการขอปล่อยชั่วคราว ให้ได้รับอิสรภาพ ในระหว่างการดำเนินคดีตามหลักสันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ต้องหาหรือจำเลยเป็นผู้บริสุทธิ์จนกว่าจะมี คำพิพากษาอันถึงที่สุดของศาลว่าบุคคลนั้นเป็นผู้กระทำความผิดจริง ผลการศึกษาพบว่าในประเทศไทยมีการค้างบังคับชำระค่าปรับเป็นจำนวนมาก เนื่องจากผู้ประกันที่ใช้บุคคลหรือตำแหน่งของตนเป็นประกันหรือหลักประกันผิดสัญญาประกันจำเลยระหว่างการดำเนินกระบวนพิจารณาคดี นอกจากการไม่สามารถบังคับคดีกรณีที่ผู้ประกันใช้ตำแหน่งเป็นประกันจำเลยได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว การที่ผู้ประกันดังกล่าวก็ไม่ได้ขวนขวายเพื่อนำตัวจำเลยมาส่งต่อศาลตามกำหนดนัด ยิ่งไปกว่านั้นการใช้บุคคลเป็นหลักประกันแม้ศาลจะสั่งปรับผู้ประกันประกันก็ไม่สามารถบังคับคดีเพื่อนำเงินมาชำระค่าปรับตามคำสั่งศาลได้ในคราวเดียว เนื่องจากผู้ประกันเป็นข้าราชการซึ่งเงินเดือน ค่าจ้าง บำนาญ เบี้ยหวัด หรือรายได้อื่นในลักษณะเดียวกันไม่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 286 ด้วยเหตุผลต่าง ๆ ในขั้นตอนการดำเนินงานของกรมบังคับคดีหรือสำนักงานศาลยุติธรรม นอกจากจะก่อให้เกิดผลเสียหายโดยตรงแก่รัฐที่จะได้รับเบี้ยปรับจัดส่งเป็นเงินได้แผ่นดินในเวลาที่รวดเร็วแล้วนั้น รัฐต้องนำเงินค่าปรับตามคำพิพากษาในคดีอาญามาใช้เป็นค่าใช้จ่ายในการติดตามจับกุมจำเลยที่ได้รับการปล่อยชั่วคราวหลบหนีกลับมาดำเนินคดี ดังนั้นจะเห็นได้ว่ารัฐต้องเสียเงินเป็นจำนวนมากเพื่อเป็นเงินสินบนหรือเงินรางวัลให้แก่ผู้แจ้งความนำจับหรือเจ้าหน้าที่ผู้นำจับผู้ต้องหาหรือจำเลยเหล่านี้ จากการศึกษาปัญหาดังกล่าวพบว่าหลักเกณฑ์การปล่อยชั่วคราวโดยใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกันนั้นไม่มีความรอบคอบและรัดกุมเพียงพอที่จะบังคับคดีผู้ประกันและจำเลย นอกจากนี้ยังเป็นการชี้ทางให้จำเลยที่ได้รับการปล่อยชั่วคราวเหล่านั้นหลบหนีอันเนื่องมาจากการพิจารณาหลักประกันกรณีที่ใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกันนั้น การค้างบังคับชำระค่าปรับอันเนื่องมาจากการผิดสัญญาประกันจำเลยในคดีที่อยู่ระหว่างการดำเนินกระบวนพิจารณาคดีของศาลซึ่งใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกันเป็นจำนวนมาก และไม่สามารถบังคับคดีในกรณีนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากไม่พบทรัพย์สินที่จะนำมาชำระค่าปรับจึงต้องหักจากเงินเดือน ซึ่งเงินเดือนของข้าราชการไม่อยู่ในบังคับของการบังคับคดี นอกจากนี้ยังส่งผลกระทบต่อความรู้สึกของผู้เสียหายที่ได้รับผลร้ายจากการกระทำความผิดทางอาญาและส่งผลกระทบโดยอ้อมต่อความไม่เกรงกลัวของผู้กระทำความผิด ที่ถือโอกาสอาศัยช่องว่างของกฎหมายอันเนื่องมาจากหลักสันนิษฐานของกฎหมายในการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพจำเลยในการปล่อยชั่วคราวด้วยหลักเกณฑ์การประกัน อีกทั้งยังเป็นการเจตนากระทาการฝ่าฝืนข้อตกลงตามสัญญาประกันเพื่อหลีกเลี่ยงการบังคับใช้กฎหมายอาญาของรัฐซึ่งกรณีดังกล่าวถือเป็นการบ่อนทำลายต่อความเชื่อความศรัทธาต่อระบบในกระบวนการยุติธรรมไทยในสายตาของสาธารณชน ด้วยปัญหาที่กล่าวมาข้างต้น ผู้ศึกษาจึงมีข้อเสนอแนะว่าควรจัดตั้งหน่วยงานด้านความช่วยเหลือก่อนพิจารณาโดยมีบทบาทหน้าที่ในการให้ความช่วยเหลือแก่ศาลในการปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหาหรือจำเลย โดยมีหน้าที่รวบรวมและตรวจสอบข้อเท็จจริง ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลความสัมพันธ์ระหว่างผู้ขอประกันกับจำเลยซึ่งข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการนำไปสู่การปล่อยชั่วคราวของจำเลย ในกรณีที่ใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกัน นอกจากนี้รวมถึงข้อมูลเกี่ยวกับอันตรายใดๆ ที่อาจเกิดขึ้นต่อบุคคลอื่นและชุมชนหากมีการปล่อยชั่วคราวบุคคลนั้น และทำการเสนอต่อศาลก่อนมีการพิจารณาปล่อยชั่วคราว ซึ่งในการพิจารณาอนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหาหรือจำเลยโดยใช้บุคคลเป็นหลักประกันนั้นควรวิเคราะห์ถึงโอกาสหรือความเป็นไปได้ที่ผู้ต้องหาหรือจำเลยอาจหลบหนี ซึ่งต้องอาศัยข้อมูลหรือข้อเท็จจริงบางประการเกี่ยวกับตัวผู้ต้องหาหรือจำเลยนั้น โดยมีการไต่สวนข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น รวมถึงประวัติของผู้ต้องหาหรือจำเลย สำหรับการไต่สวนของผู้พิพากษานั้นอาศัยอำนาจตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 21 ประกอบประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 15 ส่วนเจ้าพนักงานอื่นที่มีอำนาจในการพิจารณาสั่งปล่อยชั่วคราวโดยไม่มีประกันหรือหลักประกัน ให้เจ้าพนักงานมีอานาจในการไต่สวนผู้ร้องขอปล่อยชั่วคราวเรียกพยานหลักฐานที่เกี่ยวกับการปล่อยชั่วคราว รวมทั้งประวัติผู้ร้องขอปล่อยชั่วคราวและความสัมพันธ์ในครอบครัวระหว่างผู้ร้องขอปล่อยชั่วคราวและผู้ต้องหาหรือจำเลยเพื่อใช้ในการประกอบการพิจารณาสั่งคำร้องขอปล่อยชั่วคราวในกรณีที่ใช้บุคคลหรือตำแหน่งเป็นหลักประกัน และควรมีการแก้ไขกฎหมาย ในส่วนของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 286 โดยให้สามารถอายัดเงินเดือนของนายประกันได้ไม่เกินร้อยละ 10 ของเงินเดือนที่เหลือกรณีผิดสัญญาประกันตัวผู้ต้องหาหรือจำเลย เพื่อเป็นมาตรการให้นายประกันขวนขวายที่จะตามหาผู้ต้องหาหรือจำเลยกลับมาสู่การพิจารณาคดีของศาล นอกจากนี้ควรกำหนดหลักเกณฑ์การปล่อยชั่วคราวโดยใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกันให้มีความรัดกุมมากขึ้น เพื่อบังคับใช้อย่างเคร่งครัดโดยให้ผู้ประกันแสดงรายการทรัพย์สินต่างๆ ของตนขณะที่มายื่นคำร้องขอปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหาหรือจำาเลยในคดีอาญาเพื่อที่ว่าเมื่อผิดสัญญาประกันจะได้มีการบังคับคดีได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งในกรณีที่ใช้บุคคลเป็นประกันหรือหลักประกันนั้นตามข้อบังคับข้อดังกล่าวได้อ้างถึงประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาคดีอาญามาตรา 114 (3) “มีบุคคลมาเป็นหลักประกันโดยแสดงหลักทรัพย์” แต่ตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขเกี่ยวกับการเรียกหลักประกันในข้อบังคับดังกล่าวมิได้กล่าวถึงการแสดงหลักทรัพย์ว่าควรมีหลักเกณฑ์หรือวิธีการอย่างไร เพื่อให้สอดคล้องกับ ข้อ 5 วรรคท้าย “ในกรณีที่จำต้องเรียกหลักประกัน ก็ให้พิจารณาว่าหลักประกันนั้นคุ้มกับวงเงินประกันที่กำหนดหรือไม่ โดยให้คำนึงถึงความน่าเชื่อถือของผู้ขอประกัน หลักประกัน และฐานะของผู้ต้องหาหรือจำเลยประกอบด้วย” ดังนั้นความน่าเชื่อถือของผู้ขอประกัน หลักประกัน ซึ่งใช้ตำแหน่งของตนเป็นประกันหรือหลักประกันนั้น หมายถึง บัญชีแสดงรายการทรัพย์สิน หรือหลักทรัพย์อื่นของผู้ขอประกัน ที่จะต้องนำมาแสดงต่อศาลในวันที่ยื่นคำร้องขอปล่อยชั่วคราว นอกจากนี้หากพบว่ามีการรายงานเท็จจะต้องถูกฟ้องฐานละเมิดอำนาจศาล

มหาวิทยาลัยพายัพ. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: napat_c@payap.ac.th

Name: สัญลักข์ ปัญวัฒนลิขิต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2561

Modified: 2565-04-26

Issued: 2565-04-26

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: ว.พ. 340 น425ป 2561

tha

DegreeName: นิติศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: นิติศาสตร์

Grantor: มหาวิทยาลัยพายัพ

©copyrights มหาวิทยาลัยพายัพ

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	M150427.pdf	2.14 MB	15	2023-12-15 18:57:24

ใช้เวลา

0.035062 วินาที