การพัฒนาพฤติกรรมนอกเหนือบทบาทของครูประถมศึกษาในภาคตะวันออก

Development of elementary school teachers' extra role behaviors in the Eastern region

Name: กุสุมา พูลเฉลิม

keyword: พฤติกรรมนอกเหนือบทบาท

ThaSH: ครูประถมศึกษา

; แรงจูงใจในการแสดงพฤติกรรมนอกเหนือบทบาท

ThaSH: บุคลากรทางการศึกษา

ThaSH: นักเรียน -- การให้คำปรึกษา

ThaSH: การพัฒนาบุคลากร

ThaSH: ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล

ThaSH: มิตรภาพ

ThaSH: ความสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียน

ThaSH: พฤติกรรมการช่วยเหลือ

ThaSH: ครูประถมศึกษา -- ความรับผิดชอบในการทำงาน

Abstract: การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาความหมาย องค์ประกอบ และปัจจัยที่เกี่ยวกับ พฤติกรรมนอกเหนือบทบาทของครู 2) เพื่อตรวจสอบความตรงเชิงโครงสร้างของโมเดลการวัด การรับรู้ ความสามารถของตนเองในการแสดงพฤติกรรมนอกเหนือบทบาท มิตรภาพในที่ทำงาน การริเริ่มด้วย ตนเองแรงจูงใจในการแสดงพฤติกรรมนอกเหนือบทบาท และพฤติกรรมนอกเหนือบทบาทของครูกับ ข้อมูลเชิงประจักษ์ 3) เพื่อตรวจสอบความตรงของโมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของพฤติกรรมนอกเหนือ บทบาทของครูกับข้อมูลเชิงประจักษ์ 4) เพื่อศึกษาผลการใช้โปรแกรมการพัฒนาพฤติกรรมนอกเหนือ บทบาทของครู โดยแบ่งการวิจัยออกเป็น 4 ระยะตามวัตถุประสงค์ของการวิจัย ประกอบด้วย การวิจัยระยะที่ 1 เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เทคนิคที่ใช้คือ การสัมภาษณ์ และกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครูผู้สอนระดับประถมศึกษาเขตอำเภอเมืองในภาคตะวันออก จำนวนทั้งสิ้น 12 คน วิเคราะห์ข้อมูล โดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า พฤติกรรมนอกเหนือบทบาท หมายถึง ความเต็มใจใน การช่วยเหลือนักเรียน เพื่อนร่วมงาน โรงเรียน และชุมชน ซึ่งการช่วยเหลือนั้นก่อให้เกิดผลดี เป็นการกระทำ ที่ไม่ใช่ภาระหน้าที่และนอกเหนือความต้องการขององค์การ เสียสละเพื่อส่วนรวม ไม่คิดเอาเปรียบ องค์ประกอบของพฤติกรรมนอกเหนือบทบาท ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่ องค์ประกอบที่ 1 พฤติกรรมนอกเหนือบทบาทต่อนักเรียน องค์ประกอบที่ 2 พฤติกรรมนอกเหนือบทบาทต่อเพื่อนร่วมงาน องค์ประกอบที่ 3 พฤติกรรมนอกเหนือบทบาทต่อโรงเรียน องค์ประกอบที่ 4 พฤติกรรมนอกเหนือบทบาท ต่อชุมชนและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมนอกเหนือบทบาท ได้แก่ แรงจูงใจ การรับรู้ความสามารถ ของตนเอง มิตรภาพในที่ทำงาน และการริเริ่มด้วยตนเอง การวิจัยระยะที่ 2 เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครูผู้สอนระดับประถมศึกษา เขตอำเภอเมืองในภาคตะวันออก ได้แก่ จังหวัดสระแก้ว จังหวัดปราจีนบุรี จังหวัดฉะเชิงเทราและ จังหวัดตราด จำนวนทั้งสิ้น 206 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน ผลการวิจัย พบว่า โมเดลการวัดทั้ง 5 ตัวแปรมีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ การวิจัยระยะที่ 3 เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครูผู้สอนระดับประถมศึกษา เขตอำเภอเมืองในภาคตะวันออก ได้แก่ จังหวัดจันทบุรี จังหวัดชลบุรี และจังหวัดระยอง จำนวนทั้งสิ้น 503 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถามใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลทั้ง 5 ตัวแปร ได้แก่ การรับรู้ ความสามารถของตนเองในการแสดงพฤติกรรมนอกเหนือบทบาท มิตรภาพในที่ทำงาน การริเริ่มด้วย ตนเอง แรงจูงใจในการแสดงพฤติกรรมนอกเหนือบทบาท และพฤติกรรมนอกเหนือบทบาท วิเคราะห์ ข้อมูลโดยการวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้าง ผลการวิจัยพบว่า โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของ พฤติกรรมนอกเหนือบทบาทของครูมีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ ทั้งนี้ตัวแปรใน โมเดลทั้ง 4 ตัว อธิบายความแปรปรวนในตัวแปรพฤติกรรมนอกเหนือบทบาทได้ร้อยละ 56 โดยมิตรภาพ ในที่ทำงานมีอิทธิพลทางตรงต่อพฤติกรรมนอกเหนือบทบาทมากที่สุด การวิจัยระยะที่ 4 เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครูผู้สอนระดับประถมศึกษา เขตอำเภอเมืองในภาคตะวันออก จำนวนทั้งสิ้น 12 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถามและโปรแกรม การพัฒนาพฤติกรรมนอกเหนือบทบาทของครู วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการทดสอบ Friedman Test และ Wilcoxon Signed-Rank Test ผลการวิจัยพบว่า ครูมีคะแนนพฤติกรรมนอกเหนือบทบาทก่อน การทดลอง หลังการทดลอง และการติดตามผล แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และ การเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างคะแนนก่อนการทดลอง หลังการทดลอง และการติดตามผล การทดลองของพฤติกรรมนอกเหนือบทบาทรายคู่ พบว่า ครูมีคะแนนหลังการทดลองเพิ่มขึ้นก่อน การทดลอง คะแนนการติดตามผลเพิ่มขึ้นก่อนการทดลอง และคะแนนการติดตามผลเพิ่มขึ้นหลัง การทดลอง

Abstract: The purposes of this research were 1) to study the definition elements of extra role behaviors and thefactors influencing teacher's extra role behaviors 2) to investigate the validity of measurement models of self-efficacy in extra role behaviors, workplace friendship, personal initiative, motivation in extra role behaviors and teacher's extra role behaviors with empirical study 3) to investigate the validity of causal relationship model of teacher's extra role behaviors with empirical study 4) to study the effect of the development teacher's extra role behaviors program. The research was divided to 4 stages following the purposes. Phase 1 was a qualitative research. The samples of this study were 12 elementary school teachers in the area of Mueang District in Eastern Thailand.The data were collected by interview and were analyzed by content analysis.Results indicated that : the definitions of extra role behaviors mean "willingness to help the students, co-workers, schools and communitiesis beneficial. It is not obligation. Moreover, it excludes organizational requirement, sacrifice and not taking an advantage". The factors of extra role behaviors consisted extra role behaviors toward the student, extra role behaviors toward the co-worker, extra role behaviors toward the school and extra role behaviors toward the community and factors associated with extra role behaviors consisted motivation, self-efficacy, workplace friendship and personal initiative. Phase 2 was a quantitative research. The samples consisted of 206 elementary school teachers in the area of Mueang District in Eastern Thailand including Sakaeo, Prachinburi, Chachoengsao and Trat. Confirmatory Factor Analysis (CFA) was used to analyze data. Results indicated that all measurement models were consistent with empirical data. Phase 3 was a quantitative research. The samples consisted of 503 elementary school teachers in the area of Mueang District in Eastern Thailand including Chanthaburi, Chonburi, and Rayong. In this study, questionnaires were used to collect data about five variables as follows: self-efficacy in extra role behaviors, workplace friendship, personal initiative, motivation in extra role behaviors and extra role behaviors. Structural equation modeling (SEM) was used to analyze data. Results indicated that the structural model was consistent with empirical data. 56% of the variance in associated with extra role behaviors was explained by four predictors. Specifically, workplace friendship had the strongest direct effect on extra role behaviors. Phase 4 was a quantitative research. The samples consisted of 12 elementary school teachers in the area of Mueang District in Eastern Thailand. In this study, instruments were questionnaires and the development of teacher's extra role behaviors program. Friedman TestandWilcoxon Signed-Rank Test were used to analyzed data. Results indicated that there was difference in teacher’s extra role behaviors between before training, after training and follow up period at a statistically significant level of .01 andafter trainingwas higher thanbefore training, follow up period was higher thanbefore trainingand follow up period was higher thanafter training.

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ. สำนักหอสมุดกลาง

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@kmutnb.ac.th

Name: มานพ ชูนิล

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Email : manop.chunin17@gmail.com, manop.c@arts.kmutnb.ac.th

Name: ปิ่นกนก วงศ์ปิ่นเพ็ชร์

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Email : pinkanok2519@gmail.com, pinkanok_26@yahoo.com

Created: 2561

Modified: 2020-10-02

Issued: 2563-09-21

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: จิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ

Grantor: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

©copyrights มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	B17179701.pdf	3.67 MB	35	2025-03-22 11:34:13

ใช้เวลา

0.037658 วินาที