แบบแผนครอบครัวและรูปแบบการดูแลของครอบครัวที่มีบุตรปลูกถ่ายตับ

Family and taking care patterns in families with liver-transplanted children

Name: ศิริวรรณ ประทุม

ThaSH: ครอบครัว -- สุขภาพและอนามัย

ThaSH: ตับ -- การปลูกถ่าย

ThaSH: บุตร -- การดูแล

Abstract: เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพแบบปรากฎการณ์วิทยา เพื่อศึกษาแบบแผนครอบครัวและรูปแบบการดูแลของ ครอบครัวที่มีบุตรเข้ารับการปลูกถ่ายตับในโรงพยาบาลรามาธิบดี ผู้ให้ข้อมูลหลักเป็นบิดามารดาหรือผู้เลี้ยงดูหลักที่มี ประสบการณ์เรื่องการดูแลบุตรที่มีอายุน้อยกว่า 6 ปี ซึ่งได้รับการผ่าตัดปลูกถ่ายตับ และจำหน่ายจากโรงพยาบาลไม่น้อย กว่า 6 เดือน โดยมีการรักษาต่อเนื่องที่โรงพยาบาลรามาธิบดี จำนวน 19 ครอบครัว การเก็บข้อมูลใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก พร้อมการบันทึกเสียง และใช้การวิเคราะห์เนื้อหาในการประมวลผลข้อมูล ผลการวิจัยที่สำคัญพบว่า ร้อยละ 58 ของ ครอบครัวตัวอย่างเป็นครอบครัวขยาย ผู้ให้ข้อมูลและผู้ดูแลหลักเป็นมารดาคิดเป็นร้อยละ 89 และ 79 ตามลำดับ ทั้งนี้ร้อยละ 68.4 ของครอบครัวตัวอย่าง พบว่าบิดาและมารดาเป็นผู้ตัดสินใจร่วมกันในการให้บุตรเข้ารับการผ่าตัดเปลี่ยนตับ และพบ ร้อยละ 63.2 ของผู้บริจาคตับเป็นมารดา จากการที่ครอบครัวมีบุตรเข้ารับการปลูกถ่ายตับได้ส่งผลกระทบต่อครอบครัวโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ด้านการ ดำเนินชีวิตประจำวันและด้านเศรษฐกิจ เมื่อพิจารณาความสามารถในการปรับตัวของครอบครัวโดยคำนึงถึงผลกระทบต่อ ครอบครัวในด้านอื่น ๆ เพิ่มเติม สามารถจำแนกแบบแผนครอบครัวได้ 2 แบบแผน คือ 1) แบบแผนครอบครัวที่ปรับตัวได้ เป็นแบบแผนที่ครอบครัวสามารถปรับตัวและเผชิญกับภาวะวิกฤตได้อย่างเหมาะสม และได้รับผลกระทบน้อย โดยส่วนใหญ่ ร้อยละ 83.3 เป็นครอบครัวเดี่ยว และ 2) แบบแผนครอบครัวที่ปรับตัวไม่ได้ เป็นแบบแผนที่ครอบครัวไม่สามารถผ่านหรือ เผชิญกับภาวะวิกฤตที่เกิดขึ้นได้อย่างเหมาะสม มีผลให้ครอบครัวได้รับผลกระทบในด้านจิตใจและอารมณ์ และด้าน สัมพันธภาพในครอบครัว เกิดภาวะเครียดสูงภายในครอบครัว โดยส่วนใหญ่ร้อยละ77 เป็นครอบครัวขยาย และเมื่อ พิจารณาถึงสุขภาพของบุตรที่เปลี่ยนถ่ายตับ สามารถจำแนกรูปแบบการดูแลบุตรภายหลังออกจากโรงพยาบาลของ ครอบครัวได้ 2 รูปแบบ คือ 1) รูปแบบการดูแลบุตรที่ได้รับแรงสนับสนุนทางสังคม เป็นรูปแบบที่เหมาะสมส่งผลให้บุตรมี ภาวะแทรกซ้อนน้อยและมีภาวะโภชนาการสมวัย และ 2) รูปแบบการดูแลที่ขาดแรงสนับสนุนทางสังคม เป็นรูปแบบที่ มารดาเป็นผู้ดูแลหลักเพียงลำพัง โดยไม่มีญาติเข้ามาช่วยเหลือ ส่งผลให้บุตรมีภาวะแทรกซ้อนบ่อยครั้ง มีสุขภาพและภาวะ โภชนาการต่ำกว่าเกณฑ์ปกติ ผลการวิจัยนำไปสู่การพัฒนาแนวทางให้คำแนะนำและช่วยเหลือครอบครัวที่นำบุตรเข้ารับการปลูกถ่ายตับ โดยการเตรียมญาติสายตรงให้เข้ามามีส่วนร่วมดูแลบุตรและครอบครัว ตั้งแต่เข้ารับการปลูกถ่ายตับที่โรงพยาบาล และดูแล ต่อเนื่องหลักออกจากโรงพยาบาลเล้ว นอกจากนี้แล้วครอบครัวจำเป็นต้องมีการหาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการดูแลบุตร ภายหลังออกจากโรงพยาบาลแล้ว

Abstract: This study is qualitative and phenomenological research that aimed to study the family and taking care patterns in the families with children who underwent a liver transplantation at Ramathibodi Hospital. The informants were the parents or primary caregivers from 19 families who were taking care of a live-transplanted child under 6 years of age that were discharged from the hospital more than 6 months before the time of the study and that had continued his or her treatment at the same hospital thereafter. Data collection was carried out through in-depth interviews and from audio records of the interviews. Content analysis was employed in data processing. The results showed that 58% of the sample came from an extended family, and 89% of informants and 79% of primary caregivers were mothers of the children. In 68.4% of the studied families, both parents were involved in the decision making for the undergoing of liver-transplantation, and 63.2% of liver doners were the mothers. All families with liver-transplanted children were affected to a certain degree in terms of daily living and economic status. Based on this and coupled with other impacts on the families, the family patterns could be classified into two types: 1) Adjustable family pattern, in which the families were able to cope with the crisis appropriately and suffered a slight impact, most families with this pattern type (83.3%) were single families; and 2) Nonadjustable family pattern, in which the families failed to adjust and encounter the crisis appropriately, which resulted in psychological and emotional impacts, poor family relationship, high level of stress in family, and most familes with the pattern of this type (77%) were extended families. Based on the health condition of liver-transplanted children, the taking care pattern could be categorized into two types: 1) Socially supported taking care pattern, in which the liver-transplanted children had only a mild complication and had a normal nutritional status; and 2) Non-socially supported taking care pattern, in which the mothers were the only primary caregivers without assistance from their relatives, which contributed to frequent complications and under-nutritional status. The results from this research would inform the development of instructions for the families of the children that will undergo a liver-transplantation to ensure that the family members would engage in the provision of care continuously throughout the pre- and postliver- transplantation periods. The study results also suggest that it is essential for the families to seek more information regarding how to take care of liver-transplanted children after they are discharged from the hospital.

มหาวิทยาลัยมหิดล. หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล

Address: นครปฐม

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: วิริณธิ์ กิตติพิชัย

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Name: ศุภชัย ปิติกุลตัง

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Name: ชื่นฤดี คงศักดิ์ตระกูล

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2557

Modified: 2563-01-07

Issued: 2563-01-07

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: วพ ศ486บ 2557

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: อนามัยครอบครัว

Grantor: มหาวิทยาลัยมหิดล

©copyrights มหาวิทยาลัยมหิดล

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	5436858.pdf	25.68 MB	8	2023-06-21 01:02:35

ใช้เวลา

0.320387 วินาที