ศึกษากระบวนการสืบสานวิถีวัฒนธรรมเชิงพุทธของคนยองในอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย

A Study of The Process In Preserving Buddhist Culture of Yong People In Mae Jan District, Chiang Rai Province

Name: พระอธิการจำลอง สุเมโธ (ทุนกาศ)

keyword: วัฒนธรรมเชิงพุทธ

Abstract: การศึกษาวิจัยโครงการ “ศึกษากระบวนการสืบสานวิถีวัฒนธรรมเชิงพุทธของคนยอง ในอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย” งานวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์ในการศึกษา คือ ๑) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาและวิถีชีวิตของคนยองในอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย ๒) ศึกษากระบวนการสืบสานวิถีวัฒนธรรมเชิงพุทธของคนยองในอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย และ ๓) วิเคราะห์วิถีวัฒนธรรมเชิงพุทธกับการสร้างเครือข่ายทางสังคมของคนยองในอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย การศึกษาวิจัยครั้งนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ภายใต้การดำเนินการวิจัยวิจัยเพื่อชุมชน (Community base research) โดยผู้วิจัยมุ่งศึกษาประวัติความเป็นมา และวิถีชีวิตของคนยองเชิงพุทธ กระบวนการสืบสานวิถีวัฒนธรรมเชิงพุทธของคนยอง และวิเคราะห์วิถีวัฒนธรรมเชิงพุทธกับการสร้างเครือข่ายทางสังคมของ คนยอง เครื่องมือในการวิจัยใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลที่สำคัญ และการศึกษาทบทวนวรรณกรรมจากเอกสาร รวมทั้งวิเคราะห์พิจารณาความสอดคล้องของเนื้อหา โดยยึดหลักเทียบเคียงกับแนวคิด ทฤษฎี ควบคู่กับบริบทของพื้นที่ที่ดำเนินการศึกษา ผลการศึกษาพบว่า ๑. ประวัติความเป็นมา และวิถีชีวิตของคนยองในอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย การอพยพของคนยองเข้าสู่เมืองเชียงราย เริ่มต้นในรัชกาลที่ ๓ ได้มีการจัดตั้งเมืองเชียงรายฟื้นคืนให้เป็น บ้านเมืองขึ้นมาใหม่ เพื่อเป็นกำลังช่วยเหลือเชียงใหม่ป้องกันภัยจากพม่า การอพยพเข้าสู่เมืองเชียงราย มี ๔ อำเภอที่มีชาวยองอาศัยมากที่สุดก็จะมี อำเภอแม่จัน รองลงมาแม่สาย และเชียงแสน กับพาน วิถีวัฒนธรรมชาวยองเป็นวิธีชีวิตที่เรียบงานและมีความสุข ซึ่งเกิดจากพลังศรัทธาแห่งการอุทิศเพื่อจรรโลงวิถีวัฒนธรรมพุทธและพุทธศาสนา ศิลปวัฒนธรรม ประเพณีอันดีงาม สิ่งเหล่านี้คือ พลังแห่งการมีส่วนร่วม ไม่ว่าจะทั้งพระสงฆ์ ชาวบ้าน ที่ร่วมกันหล่อหลอมจนเป็นวัฒนธรรมคนยองที่เข้มแข็งจนถึงปัจจุบัน ๒. กระบวนการสืบสานวิถีวัฒนธรรมเชิงพุทธของคนยองในอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย กระบวนการสืบสานวัฒนธรรมคนยองที่สืบทอดต่อกันมาจากอดีตจนถึงปัจจุบันผ่านขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรมสืบทอดต่อ ๆ กันมาจากบรรพบุรุษถึงรุ่นลูกหลาน ประเพณีวัฒนธรรมของคนยองที่ยังคงอยู่และมีความเกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาในปัจจุบันมีการสืบสานวัฒนธรรม คนยอง โดยมีกระบวนการถ่ายทอด ในระดับครอบครัว ผ่านกระบวนการขัดเกลาทางสังคม (Socialization) จากครอบครัวเป็นด้านหลัก ระดับชุมชน มีการสืบสานกันในรูปของโครงการต่างๆ ที่จัดทำขึ้นในชุมชน โดยความร่วมมือของวัด บ้าน โรงเรียน และองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น และการรวมกลุ่มอาชีพต่างๆ และระดับสังคม การสืบสานวัฒนธรรมผ่านสมาคมคนยองอำเภอแม่จัน เช่น มีการถ่ายทอดวัฒนธรรมคนยองให้กับนักเรียนโรงเรียนจันจว้าวิทยาคม ๓ วิถีวัฒนธรรมเชิงพุทธกับการสร้างเครือข่ายทางสังคมของคนยองในอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย วิถีวัฒนธรรมของคนยองที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนามีส่วนสำคัญในการสร้างเครือข่ายทางสังคมของคนยองให้มีความเข้มแข็งตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ซึ่งสามารถแยกให้เห็นได้ถึงวัฒนธรรมเชิงพุทธจากงานประเพณีต่างๆ โดยมีวัดเป็นศูนย์กลางของเครือข่าย ผ่านระบบหัววัดที่อยู่ในเครือข่ายหรือพื้นที่เดียวกัน หรือพื้นที่ใกล้เคียง บางวัดอาจะมีเครือข่ายต่างพื้นที่แต่ผ่านระบบความสัมพันธ์ทางเครือญาติ การเคารพนับถือกัน หรือความเป็นมิตรภาพกันอย่างแน่นแฟ้น

Abstract: The study entitled “A Study of the Process in Preserving Buddhist Culture of Yong People in Mae Jan District, Chiang Rai Province” aimed 1) To study the Tai Yong’s background and way of life in Chiang Rai, 2) To investigate the process of inheriting Buddhist cultural way of life, and 3) To analyze Buddhist cultural way and Yong’s social network. This is a qualitative research conducted in community-based- research focusing on Yong’s history, their way of life-based on Buddhism, the process of inheriting Buddhist cultural way of life and analysis on Buddhist cultural way and Yong’s social network. Research instruments were an in-depth interview with key informants combing with observation, literature review from documentation including an analysis on content consistency based on comparison with concepts and theories joined with the context of the study area. Findings were as follows: 1) History and the way of life of the Yong people in Mae Jan District, Chiang Rai: The migration of the Yong to Chiang Rai began in the reign of King Rama III. The city of Chiang Rai was revived to support Chiang Mai from Burmese invasion. The immigrants to Chiang Rai scattered in four districts. A large number of Yong population is found in Mae Chan, and the second to Mae Chan is Mae Sai and Chiangsaen respectively. The Yong culture is simple and happy due to the devotion and dedication to preserving the Buddhist culture and Buddhism, and these are the power of participation from both Buddhist monks and villagers together to form a strong culture of the Yong people till present. 2) The process of inheriting the Buddhist culture of the Yong people in Mae Jan District, Chiang Rai : The process of preserving the Yong culture from the past to present has been inherited through hereditary traditions and culture from the ancestors to generations. The cultural and traditions which are still present and related to Buddhism today are preserved and inherited by the imparting process at the family level through the process of socialization from the family – base, at committee level continuing in the form of various projects arranged in the community with the cooperation of temples, villages, schools, local administration organizations, and the combination of occupations. At the social level, it is through the Association of Yong people in Mae Chan, such as the imparting process to the Yong culture to students of Chanjwa school. 3) Buddhist cultural way and Yong’s social networking in Mae Jan District, Chiang Rai: The Yong people’s cultural way based on Buddhism has played an important role in structuring the strong social network of the Yong people from past to present. This can be seen from the Buddhist culture from various traditional events arranged by temples the center of the network so-called “Huawat” (temples) which are located on the same network or area. Some temples may have a different area network, but through the relative relationship system or close connection with profound respect.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: วันชัย พลเมืองดี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระราชปริยัติ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2560

Modified: 2562-09-25

Issued: 2562-09-25

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU600202177.pdf	1.93 MB

ใช้เวลา

0.032099 วินาที