ท้าวเวสสุวัณในสังคมและวัฒนธรรมไทย

The thao vessuvan in thai socio-cutural life

Name: กิติยวดี ชาญประโคน

ThaSH: มหาวิทยาลัยบูรพา สาขาวิชาไทยศึกษา

ThaSH: วิทยานิพนธ์ -- ปริญญาเอก

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาและบทบาทของท้าวเวสสุวัณ เพื่อวิเคราะห์บทบาทและรูปแบบของท้าวสุวัณในสังคมและวัฒนธรรมไทยตั้งแต่อดีต-ปัจจุบัน และเพื่อสังเคราะห์สถานภาพในปัจจุบันของบทบาทของท้าวเวสสุวัณที่ปรากฏในสังคมและวัฒนธรรมไทยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ และนํากรอบแนวคิดของกรมศิลปากรในส่วนของวัฒนธรรมมาใช้ในการวิจัยโดยเก็บข้อมูลจากการศึกษาเอกสารและการศึกษาภาคสนามในแหล่งข้อมูลที่ปรากฏหลักฐานชัดเจนถึงบทบาทและรูปแบบของท้าวเวสสุวัณ ผลการวิจัยพบว่า ท้าวเวสสุวัณมีบทบาทในสังคมและวัฒนธรรมไทย ตั้งแต่ก่อนสมัยราชอาณาจักรไทยจนถึงปัจจุบัน ทั้งในระดับราชสำนักและประชาชนทั่วไปโดยมีบทบาทใน 3 ฐานะคือในฐานะโลกบาลเป็นผู้คุ้มครองป้องกันภยันตรายทั้งปวงในฐานะเทพแห่งความมั่งคั่ง เป็นผู้ประทานทรัพย์สมบัติและโชคลาภ และในฐานะผู้พิทักษ์พระพุทธศาสนาและพุทธสถานเป็นผู้คุ้มครองป้องกันมิให้สิ่งชั่วร้ายรุกล้ำเข้าในเขตพุทธสถาน หรือทําอันตรายพุทธศาสนิกชน บทบาทของท้าวเวสสุวัณทั้ง 3 ฐานะนี้ยังคงอยู่ในสังคมและวัฒนธรรมไทยโดยมีการปรับเปลี่ยนให้สอดคล้องเหมาะสมกับวิถีชีวิตในสังคมปัจจุบันดังเห็นได้จากบทบาทในฐานะผู้พิทักษ์พระพุทธศาสนาและพุทธสถาน นิยมสร้างเป็นรูปเคารพขนาดใหญ่ในท่ายืนประดิษฐานอยู่ในตําแหน่งสองข้างของทางเข้าพุทธสถาน ซึ่งพบว่ามีรูปลักษณ์ทั้งที่ถูกต้องตามแบบแผนและเบี่ยงเบนไปบางตามความคิดของผู้สร้าง สําหรับบทบาทในฐานะโลกบาลและเทพแห่งความมั่งคั่ง นิยมการสร้างวัตถุมงคลที่เป็นรูปท้าวเวสสุวัณในรูปแบบและขนาดที่สะดวกในการพกพาติดตัว รูปแบบของวัตถุมงคลที่พบส่วนมากได้แก่ รูปเคารพขนาดเล็กแบบหล่อลอยตัวในท่ายืนหรือท่านั่ง เหรียญรูปท้าวเวสสุวัณ และผ้ายันต์รูปท้าวเวสสุวัณในส่วนของการบูชาพบว่ามีแนวปฏิบัติที่เป็นไปตามความเชื่อของผู้เคารพนับถือท้าวเวสสุวัณเพื่อให้เกิดการคงอยู่ของบทบาทของท้าวเวสสุวัณซึ่งมีความสําคัญและมีประโยชน์ต่อสังคมและวัฒนธรรมไทย หากมีการสร้างรูปเคารพท้าวเวสสุวัณควรคํานึงถึงความเหมาะสมในด้านบทบาท และรูปแบบที่ถูกต้องตามแบบแผน

Abstract: This research aims to study the background and role of the Thao Vessuvan in order to analyze the roles and forms of the Thao Vessuvan in Thai socio-cultural life from past till present and synthesize current status of the Thao Vessuvan roles appeared in Thai socio-cultural life. The cultural concept of Fine Arts department is used in qualitative research methods by investigation information from documentation and field study conducted in data sources with clear evidence on the Thao Vessuvan roles and forms. Study results suggest that the Thao Vessuvan has played important roles in Thai socioculture life since early days of Kingdom of Thailand to date, whether at royal level and general public. There are 3 roles of the Thao Vessuvan including keeper of the world, protecting against all dangers, a god of prosperity, providing wealth and fortune and guardian of Buddhism and Buddhist monastery, preventing evil intrusion into Buddhist monastery or harm to Buddhists. All three roles of the Thao Vessuvan are rooted in Thai socio-culture life with adaptation to current lifestyle in society. As seen from his role as guardian of Buddhism and Buddhist monastery, big statues in standing position enshrined in both sides of Buddhist temple entrance are generally built in formal and deviant appearance, according to creators. The Thao Vessuvan roles, keeper of the world and god of prosperity, are mostly crafted as sacred objects in convenient-to-carry forms and sizes. Most forms of sacred objects that were discovered include small casted sculpture floating in standing or sitting posture, Thao Vessuvan medallion and Thao Vessuvan talisman. In respect of worship, practices found to be in accordance with people’s beliefs in the Thao Vessuvan. An image of Thao Vessuvanstatue should consider suitability of role and conventional form in order to achieve persistence of the Thao Vessuvan role, which is important and benefit Thai socio-culture life

มหาวิทยาลัยบูรพา. สำนักหอสมุด

Address: ชลบุรี

Email: buulibrary@buu.ac.th

Name: มนัส แก้วบูชา

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาหลัก

Name: ภารดี มหาขันธ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Created: 2560

Modified: 2565-02-23

Issued: 2562-07-23

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: ไทยศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยบูรพา

©copyrights มหาวิทยาลัยบูรพา

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	54810039.pdf	6.64 MB	19	2025-01-21 22:28:53

ใช้เวลา

0.018382 วินาที