การศึกษาเปรียบเทียบคุณธรรมของเทพในทัศนะของพระพุทธศาสนาเถรวาทกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดู

A Comparative Study of the Virtue of Deva in Theravada Buddhism and Hinduism

Name: พระอาคม อาภทฺธโร (หอมชะเอม)

keyword: คุณธรรม

; พระพุทธศาสนา

; ศาสนาพราหมณ์

Abstract: การศึกษาวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑)เพื่อศึกษาคุณธรรมของเทพในทัศนะของพระพุทธศาสนาเถรวาท ๒) เพื่อศึกษาคุณธรรมของเทพในทัศนะของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และ ๓) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบคุณธรรมของเทพในทัศนะของพระพุทธศาสนาเถรวาทกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ผลการวิจัยพบว่า คุณธรรมของเทพในทางพระพุทธศาสนา ได้แยกคุณธรรมที่เป็นเหตุให้เป็นเทพไว้ ๒ ประเด็นด้วยกัน คือ ๑) คุณธรรมก่อนเป็นเทพ เป็นคุณธรรมที่บำเพ็ญหรือปฏิบัติทำให้เกิดเป็นเทพ มีอยู่ ๓ ประการ ได้แก่ สัมปทา วัตตบท และบุญกิริยาวัตถุ ๒) คุณธรรมขณะเป็นเทพ เป็นคุณธรรมที่เทพพึงมีพึงปฏิบัติอยู่เสมอ ได้แก่ เทวธรรม และพรหมวิหารธรรม คุณธรรมของเทพฮินดู ซึ่งมุ่งศึกษาเฉพาะเทพที่เป็นรูปธรรม ๓ กลุ่ม คือ ๑) พระพรหม เทพผู้สร้างและรังสรรค์ มีคุณธรรมประจำที่เรียกว่า พรหมวิหารธรรม ๒) พระวิษณุ เทพผู้ปกป้องและคุ้มครอง มีคุณธรรมคือการผู้ช่วยเหลือผู้ที่ประสบทุกข์ให้มีความสุข โดยไม่หวังผลตอบแทน และ ๓) พระศิวะ มหาเทพผู้ทำลายล้าง มีคุณธรรม คือ ความเมตตากรุณา และการข่มบุคคลที่สมควรข่ม ยกย่องผู้ที่ควรยกย่อง นัยที่เหมือนกันของทั้งสองศาสนาในประเด็นเรื่องคุณธรรมของเทพ คือ เทพในทั้งสองศาสนานั้นล้วนมีหลักธรรมที่เหมือนกันคือความมีเมตตา กรุณา เป็นพื้นของจิต ที่นึกสงสารผู้อื่นอยู่เสมอ ส่วนนัยที่ต่างกันคือทางพระพุทธศาสนาจะแยกเป็นคุณธรรมก่อนเป็นเทพอันเป็นสาเหตุให้ได้รับผลคือความเป็นเทพ และมีคุณธรรมที่เทพพึงมีอยู่เสมอ ส่วนคุณธรรมของเทพในทางศาสนาพราหมณ์จะเน้นถึงหน้าที่ของเทพผู้เป็นใหญ่ที่พึงกระทำเป็นสำคัญ คือความเป็นผู้สร้าง ผู้รักษา และผู้ทำลาย ความเป็นมนุษย์กับเทพจึงแตกต่างกันในบางแง่มุม แต่ถึงอย่างนั้นก็ตามความที่เทพเจ้าก็เป็นสัตว์โลกเป็นเหตุให้เทพเจ้าต้องตกอยู่ภายใต้กฎเกณฑ์ของโลกเหมือนกับมนุษย์ ซึ่งกฎเกณฑ์ดังกล่าวเรียกกันว่าเป็นธรรมะบ้างธรรมชาติบ้างหรือกฎสัจธรรมบ้าง ซึ่งกฎเหล่านี้เองที่ถือว่าเป็นสากลของโลกและจักรวาล และเนื่องจากเทพเจ้านั้นมีคุณธรรมที่สูงส่งในระดับที่เป็นภพภูมิที่เหนือกว่ามนุษย์ แต่ก็สามารถที่จะสื่อสารสัมพันธ์กับมนุษย์ได้ ดังนั้น คุณธรรมของเทพเจ้าจึงสามารถที่จะนำมาเป็นกรอบหรือเป็นเกณฑ์ที่ทำให้มนุษย์ปฏิบัติเพื่อความสุขของชีวิตของสังคมได้เหมือนกันและคุณธรรมของเทพดังกล่าวก็ได้พัฒนามาเป็นพื้นฐานทางศีลธรรมและจริยธรรมให้กับมนุษย์ได้

Abstract: This research is of three respects :- 1) to study of the virtue of Deva in Theravada Buddhist perspective, 2) to study of the virtue of Deva in Hindu perspective, and 3) to comparative study of the virtue of Deva in perspective of Theravada Buddhism and Hinduism. From the research, it is found that the virtue of Deva in Buddhism is divided the virtue of Devahood into two points, namely, 1) the virtue before Devahood, there are three practices virtue to be Deva, e.g. accomplishment, the subject of function, and the bases of meritorious action, 2) the virtue during being Deva, it is the virtue that Deva have to practice always such as Deva’s dhamma and sublime state of mind. The virtue of Deva in Hindu emphasize three Devas, they are 1) Brahma who is creator, the virtue is the sublime state of mind, 2) Vishnu who is preserver or protector, his virtue is to help suffer person to be happier person. 3) Shiva who is destroyer or judge, his virtue is loving-kindness and not force down to one who is not be, admire one who is to be. The similarity of Deva’s virtue in two religions is the both Deva in Buddhism and Hinduism have the same principle, which is having loving-kindness, compassion which is the basic of mind. They are always having compassion. Then, the difference of Deva’s virtue is, Buddhism has divided the virtue before to be Deva which causes of Devahood, and the virtue which Deva should always have. The virtue of Deva in Hinduism emphasize to the duty of Deva who are Great Gods as creator, protector, and destroyer. Human beings are different in another point of Devahood. However, the gods are living beings, it causes gods are also under the law of the world as human beings. That law is called Dhamma, nature, or the law of truth. These laws are named as world law and universal law, because Deva have the higher virtue in the world higher than human beings. It can contact with human beings. So the virtue of Deva can be taken as the criterion that human beings perform for happiness of society. And the virtue of Deva has also developed as the basic of morality and ethics for human beings.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University. Center Library

Address: AYUTTHAYA

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระครูโฆสิตพุทธิศาสตร์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: แสวง นิลนามะ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2557

Modified: 2561-09-25

Issued: 2561-09-25

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาศาสนาเปรียบเทียบ

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU560207004.pdf	1.33 MB	20	2024-02-17 09:43:28

ใช้เวลา

0.033003 วินาที