ศึกษาหลักธรรมในการเจริญวิปัสสนาภาวนาในฉวิโสธนสูตร

A Study of Vipassanābhāvanā practice of Chavisodhanasutta

Name: พระมหาชูชีพ สุทฺธิญาโณ (อินประดิษฐ์)

keyword: หลักธรรม

; ฉวิโสธนสูตร

; วิปัสสนาภาวนา

Abstract: วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาเนื้อหาหลักธรรมใน ฉวิโสธนสูตร เพื่อศึกษาการเจริญวิปัสสนาภาวนาในพุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษาหลักธรรมในการเจริญวิปัสสนาภาวนาในฉวิโสธนสูตร โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท คือ พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา และคัมภีร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น คัมภีร์วิสุทธิมรรค เป็นต้น โดยการรวบรวมข้อมูล นำมาประมวล วิเคราะห์ โดยเรียบเรียงบรรยายเชิงพรรณนา และสรุป ตรวจสอบความถูกต้องโดยผู้เชี่ยวชาญ จากการศึกษาพบว่า ฉวิโสธนสูตรเป็นพระสูตรที่พระธรรมสังคาหกาจารย์ รวบรวมร้อยกรองไว้ในคัมภีร์มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ ต่อจากลำดับ อนุปทสูตร โดยมีหลักธรรมที่เป็นสาระสำคัญที่ทรงแสดงไว้ในฉวิโสธนสูตร คือ ทรงแสดงหลักการตรวจสอบความเป็นพระอรหันต์ ๖ ประการ ได้แก่ ๑) โวหาร ๔ ประการ ๒) หลักการตรวจสอบอุปาทานขันธ์ ๕ ประการ ๓) หลักการตรวจสอบธาตุ ๖ ประการ ๔) หลักการตรวจสอบอายตนะ ๑๒ ประการ ๕) หลักการตรวจสอบเรื่องการถอนอนุสัย ๖) สิกขาและสาชีพของภิกษุ ซึ่งเป็นสิ่งที่พระอรหันต์ผู้อยู่จบพรหมจรรย์แล้ว ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลงภาระได้แล้ว บรรลุประโยชน์ตนโดยลำดับแล้ว สิ้นภวสังโยชน์แล้ว หลุดพ้นแล้วที่จะต้องตรวจสอบ วิปัสสนาภาวนา คือ การปฏิบัติเพื่อให้เกิดปัญญารู้แจ้งรูปนาม โดยความเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ซึ่งหลักการดังกล่าวพระพุทธองค์ทรงแสดงไว้ในพระสุตตันตปิฎก สติปัฏฐานสูตร ทีฆนิกายมหาวรรค ว่า. “ภิกษุทั้งหลายทางนี้เป็นทางเดียว เพื่อความบริสุทธิ์ของเหล่าสัตว์ เพื่อล่วงโสกะและปริเทวะ เพื่อดับทุกข์ และโทมนัส เพื่อบรรลุญายธรรม เพื่อทำให้แจ้งนิพพาน ทางนี้ คือ สติปัฏฐาน ๔” จากการศึกษาหลักธรรมในการเจริญวิปัสสนาภาวนาในฉวิโสธนสูตร พบว่า ในฉวิโสธนสูตร คือ สูตรแห่งการตรวจสอบพระอรหันต์ซึ่งเป็นพระอเสขะบุคคล หมายถึง ผู้อยู่จบพรหมจรรย์ คือเป็นพระอรหันต์ผู้สิ้นสังโยชน์แล้ว เป็นผู้รู้ชัดว่า จิตของเราหลุดพ้นแล้ว เพราะสิ้นไป เพราะสำรอก เพราะดับ เพราะสละ เพราะสลัดทิ้ง ซึ่ง โวหาร อุปาทานขันธ์ ธาตุ อายตนะ อนุสัย และดำรงซึ่งสิกขาและสาชีพของภิกษุอันบริสุทธิ์ ย่อมรู้ชัดในกายานุปัสสนา เวทนานุปัสสนา จิตตานุปัสสนา และธัมมานุปัสสนา เป็นผู้เห็นจิตของตน พ้นแล้วจากอาสวะทั้งหลาย เพราะไม่ยึดมั่นในสิ่งเหล่านั้น เจริญซึ่งสติอันสมบูรณ์

Abstract: This thesis is of 3 objectives, namely: to study the essence of the doctrinal principles in Chavisodhanasutta, to study the development of the insight meditation in Theravada Buddhism and to study the doctrinal principles in developing the insight meditation in Chavisodhanasutta, by studying the data from Theravada Buddhist Scriptures, namely: The Tipitaka, The Commentaries, The Sub-commentaries and the connected under scriptures Such as Visuddhimagga Scripture etc..By collecting the data to be analyzed and concluded for the correctness by the experts. From the study, it is found that Chavisodhanasutta is the course collected by Commentators in Majjhimanikaya Uparipannasa after Anupadasutta with the doctrinal principles which are important shows in Chavisodhanasutta which shows the 6 states of being an Arahant, namely 1) The 4 contexts, 2) The 5 Upadānakhandhas, 3) The 6 Elements, 4) The 12 Āyatanas, 5) The principle of checking the withdrawing of the Anusaya and 6) The monks’ Sikkhas and Sājivas All of which are what the Arahant should perform for Lessing the responsibilities, for attain the personal benefits and for the extinguishing of Sangyojanas. The Development the Insight Meditation means the practice to causes the wisdom to arise in order realize the Form and the Name as being impermanent, suffering and selfless. All these facts were said by the Buddha in Satipalthāna Sutta which is devided into Kayānupassanā, Vedananupassanā, Cittānupassanā and Dhammanupassanā, and of which are principle of practice for being away from the suffering. This Sutta appear in Satipatthāna Sutta, Dighanikāya, Mahāvagga as “Oh! Monks this way is a single one for the purity of all the living beinges, for being away from the sorrow and the lamentation, for distinguishing the suffering, for realizing the Dhammas and for realizing Nibbāna. The said statements are the 4 Satipatthānas.” From the study of the doctrinal principles in developing the Insight Meditation in Chavisodhanasutta, It’s found that this Sutta is the one for checking the state of being an Arahant who is Asekha Puggala who completes the Bramachariya. The Arahant who is without the ten Sanyajans: Kāmaraga, Pathigka, Māna, Ditthi, Vichikitcha, Silabrathapramasa, Bhavaraga, Issā, Machariya and Avicha all of which are called Bhavasaṁyojana, because thise doctrines are connected all the peoples. The Arahant has destroyed the defilements.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระครูพิพิธวรกิจจานุการ

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Name: เสนาะ ผดุงฉัตร

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2557

Modified: 2561-08-31

Issued: 2561-08-31

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU570208023.pdf	17.66 MB	21	2020-04-20 18:39:07

ใช้เวลา

0.029628 วินาที