ศึกษาหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการเจริญวิปัสสนาภาวนาในอนุมานสูตร

A Study of Buddha’s Teachings Concerning to the Insight Development (Vipassanābhāvanā) in Anumānasutta

Name: พระครูจารุเขมากร [ถาวร ถาวโร (สังวราภรณ์)]

keyword: หลักธรรม

; อนุมานสูตร

; วิปัสสนาภาวนา

Abstract: วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาเนื้อหาและหลักธรรมในอนุมานสูตร เพื่อศึกษาหลักธรรมของผู้เจริญวิปัสสนาภาวนาตามหลักสติปัฏฐาน และเพื่อศึกษาหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการเจริญวิปัสสนาในอนุมานสูตร โดยศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท ได้แก่ พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกาและเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น คัมภีร์วิสุทธิมรรค เป็นต้น เรียบเรียง บรรยาย ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ จากการศึกษาพบว่า อนุมานสูตร เป็นพระสูตรที่พระธรรมสังคาหกาจารย์ รวบรวมร้อยกรองไว้ในคัมภีร์มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ สีหนาทวรรค โดยมีที่เป็นสาระสำคัญที่ทรงแสดงไว้ในหลักธรรมในอนุมานสูตร คือ ผู้ว่าง่ายสอนง่ายนั้น มี ๑๖ วิธี โดยหลักพื้นฐานแล้ว ต้องเป็นผู้สามารถข่มใจตัวเองได้ มีความเคารพอ่อนน้อมถ่อมตน ไม่โกรธ และมีปัญญา เพื่อละทิฏฐิมานะอันเป็นอุปสรรคต่อธรรมที่ว่าด้วยความเป็นผู้ว่าง่าย ส่วนกรณีตัวอย่างของความเป็นผู้ว่าง่ายสอนง่าย ที่เห็นได้ชัดเพื่อสำหรับประยุกต์ใช้กับสังคมปัจจุบัน ต่อการปฏิบัติให้ถึงสมควรแก่ธรรมจนถึงที่สุดบรรลุมรรคผลนิพพาน เพราะธรรมนั้นเป็นเหตุแห่งการบรรลุคุณ คือการละโทษได้ ซึ่งเป็นกุญแจไขไปสู่ความดีต่าง ๆ มากมาย และสามารถนำบุคคลนั้นไปสู่ความหลุดพ้นได้ การเจริญวิปัสสนาภาวนา คือ การเจริญสติเพื่อให้เกิดปัญญาญาณหยั่งรู้รูป-นาม โดยวิธีการปฏิบัติตามหลักสติปัฏฐาน ๔ การฝึกสติโดยให้ตั้งมั่นในฐาน ๔ คือ กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน การกำหนดรู้กองรูปว่าเป็นเพียงกองรูป เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน การตามรู้ทันเวทนา เป็นการกำหนดรู้เวทนาว่าเป็นเพียงเวทนา จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน การตามรู้ดูทันจิต คือ จิตของตนในขณะนั้น ๆ ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน การตามดูรู้ทันธรรม คือ การกำหนดรู้สภาวธรรมว่าเป็นเพียงสภาวธรรม กาย เวทนา จิต และธรรมเหล่านี้ ไม่ใช่สัตว์ บุคคล เรา ของเรา บุรุษหรือสตรี และมีสภาพไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ตัวตน ไม่สวยงาม โดยจำแนก เป็นสภาวะเห็น ได้ยิน เป็นต้น จากการศึกษาหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการเจริญวิปัสสนา ในอนุมานสูตร พบว่า เป็นพระสูตรที่แสดงข้อความที่เปรียบเทียบตนกับผู้อื่น ซึ่งเป็นการอนุมานตน โดยหลักธรรมที่ปรากฏดังกล่าว เป็นหลักของเจริญความเพียรเพื่อละอกุศลธรรมทั้งหลาย เช่น ความโกรธ ความริษยา ความมีมายาโอ้อวด เป็นต้น ซึ่งหลักการดังกล่าวนี้ สอดคล้องกับหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการเจริญวิปัสสนา คือ สัมมัปปธาน ๔ และ ปธานิยังคธรรม ๕ ประการ

Abstract: This thesis has three objectives: to study the dhamma taught in Anumānasutta, to study how insight meditation is taught in the Theravādā Buddhist Scriptures and to study how insight meditation is practiced in Anumānasutta. Clarified and analyzed data are taken from the Theravāda Buddhist scriptures namely, the Tipitaka, Buddhist commentaries, Tīga, academic texts and other related scriptures such as the Visuddhimagga then composed, explained in details, corrected and verified by Buddhist scholars. The study found that Anumānasutta was collected and compiled by Dhammasangāhaka Thera (the compiters of the scriptures). It is a verse appeared in the Majjhimanikāya (Collection of Middle-length Discourses). The main teachings in this Sutta stated about the 16 kinds of those who can be taught easily. Basically, this refer to those who would have to be able to suppress their own mind, is respectful with mild-mannered, no anger and is wise in abandoning opinionated, which is an obstacle to being an easy person to teach. This is an obvious benefit to be used in the present societies and is the dhamma that should be practiced to the most because this teaching is about attaining the virtue while can also help practitioners to abandon detriment. This is like the main key that would disclose practitioners to many kinds of virtues that can liberate them. The Insight meditation is the method for mind-training so that practitioners gain the wisdom to understand thoroughly the Rūpa and Nāma in the four Satipatthana; Kayanupassana is an awareness of the body-something experienced as breath and flesh and bone. Vedananupassana is mindfulness of feelings, both bodily sensations and emotions. In meditation, one learns to just observe emotions and sensations come and go, without judgments and without identifying with them. Cittanupassana is mindfulness of mind or consciousness. The “mind” in this foundation is called citta. This is a different mind from the one that thinks thoughts or makes judgments. Citta is more like consciousness or awareness. Dhammanupassana is mindfulness of Dharma. Here we open ourselves to the whole world, or at least the world that we experience From the studying principle of Dhamma that related with Vipassana training in Anumānasutta, it is found that it is the texts which compare us with other that infer us by using principle that appear above. It is principle of development of patience to abandon Akusalas (Evil) such as anger, envy, etc. These principle related with principle that connecting with Vipassana training; the Four efforts (the Four Sammappathāna) and the Five Padhāniyanga.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาสมลักษณ์ คนฺธสาโร (สาราภิวงศ์)

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Name: เวทย์ บรรณกรกุล

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2557

Modified: 2561-08-31

Issued: 2561-08-31

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU570208014.pdf	3.11 MB	24	2022-10-13 17:38:29

ใช้เวลา

0.029614 วินาที