วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างทฤษฏีความรู้กับปรัชญาภาษาในทัศนะ ของพระธรรมกีรติ

An Analysis of Relationship between Epistemology and Philosophy of Language in Concept of Dharmakīrti

Name: อรพรรณ สุชาติกุลวิทย์

keyword: ปรัชญาภาษา

; ทฤษฏีความรู้กับปรัชญาภาษา

; พระธรรมกีรติ

Abstract: ดุษฎีนิพนธ์เรื่อง “วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างทฤษฎีความรู้กับปรัชญาภาษาในทัศนะของพระธรรมกีรติ (Dharmakīrti) ” มีวัตถุประสงค์ ๑) เพื่อศึกษาทฤษฎีความรู้ในทัศนะของพระธรรมกีรติ (Dharmakīrti) ๒) เพื่อศึกษาปรัชญาภาษาในทัศนะของพระธรรมกีรติ (Dharmakīrti) และ ๓) เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างทฤษฎีความรู้กับปรัชญาภาษาในทัศนะของพระธรรมกีรติ (Dharmakīrti) การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร การศึกษาวัตถุประสงค์ข้อที่ ๑ พบว่า ทฤษฎีความรู้ของพระธรรมกีรติ (Dharmakīrti) มีทั้งส่วนที่ผ่านประสบการณ์ (Empirical) และการให้เหตุผล (Rational) แต่สิ่งที่พระธรรมกีรติ ( Dharmakīrti) เน้นย้ำในทฤษฎีความรู้คือความสำคัญของการปฏิบัติด้วยตนเองและมีประสบการณ์กับสิ่งๆนั้น ซึ่งประสบการณ์นี้เองจะเป็นฐานของการใช้เหตุผล วัตถุประสงค์ข้อที่ ๒ พบว่า ภาษาและความคิดอาศัยเครื่องมือการให้เหตุผลที่เรียกว่า การอนุมาน (Anumāna) ภาษาและความคิดมีความสัมพันธ์ระหว่างกันแบบ ๒ ทางกล่าวคือ ความคิดมีผลต่อภาษา และ ภาษามีผลต่อความคิด จริงอยู่แม้ว่าความคิดจะมีฐานมาจากประสบการณ์ (Pratyakṣa) แต่ในกรณีที่ปริมาณการใช้ภาษามีมาก อิทธิพลของภาษามีแนวโน้มที่มีผลต่อความคิดและส่งผลมากกว่าต่อประสบการณ์ และสามารถส่งผลซับซ้อนอันเนื่องมาจากการปรุงแต่งของจิต ดังนั้นด้วยเหตุนี้จึงทำให้ปรัชญาภาษาของพระธรรมกีรติ (Dharmakīrti) แม้มีรากฐานที่มาของภาษาจากประสบการณ์ (Empirical) และการให้เหตุผล (Rational) แต่ยังสะท้อนการใช้ภาษาในรูปแบบของปรากฏการณ์อันเนื่องมาจากกระแสความคิดของคน วัตถุประสงค์ข้อที่ ๓ พบว่าความสัมพันธ์ของทฤษฎีความรู้และปรัชญาภาษามี ๓ รูปแบบคือ ๑) ความสัมพันธ์เชิงความเป็นจริง เกิดจากการรับรู้โลกกายภาพของวัตถุผ่านอายตนะของมนุษย์ แต่ในการใช้ภาษาสิ่งที่ถ่ายทอดออกมาเป็นภาษาคือสิ่งที่สมมุติโลกกายภาพในช่วงขณะหนึ่ง ๆ ๒) ความสัมพันธ์เชิงเหตุและผล เกิดจากการรับรู้สาเหตุหรือผลลัพธ์เนื่องจากการมีอยู่ของสิ่งนั้น ๆ ความรู้และภาษาที่ใช้ในรูปแบบนี้เกิดจากการพิจารณาประโยชน์ของตนเองเป็นศูนย์กลาง และ ๓) ความสัมพันธ์เชิงปฏิบัติ เป็นความสัมพันธ์ที่สอดคล้องกับแนวคิดในทางศาสนา คือ การสร้างความมีส่วนร่วม สร้างกำลังใจ และ สร้างข้อพันธะสัญญา เกิดจากการเข้าใจความสำคัญของการตระหนักรู้และเจตนา ในงานวิจัยนี้ หลังจากพิจารณาความสัมพันธ์ทั้งสามรูปแบบในงานของพระธรรมกีรติ (Dharmakīrti) ผู้วิจัยเห็นด้วยกับการสร้างรูปตรรกศาสตร์ เพื่ออธิบายความรู้และการใช้ภาษาเนื่องจากเป็นการสร้างกรอบให้ผู้ศึกษางานทางศาสนามีความเข้าใจตรงกัน อย่างไรก็ตามผู้วิจัยเห็นข้อควรระวังถึงการยึดติดในกรอบ และการถกเถียงกันบนความคิดจนละเลยการปฏิบัติเพื่อให้เกิดประสบการณ์ตรง ซึ่งเป็นวัตถุประสงค์หลักของพระพุทธศาสนา

Abstract: This dissertation entitled “An analysis of relationship between epistemology and philosophy of language in concept of Dharmakīrti” has three objectives:1) to study the theory of knowledge in the viewpoint of Dharmakīrti, 2) to study the philosophy of language in the viewpoint of Dharmakīrti, and 3) to critically analyze the relationship between the theory of knowledge and the philosophy of language in the viewpoint of Dharmakīrti. This is a documentary research. In the study of the first objective, it was found that the theory of knowledge explained by Dharmakīrti consists in both empirical and rational bases. However, the core emphasis of this theory is the significance of one’s self-practice and deepened experiences by which the genuine basis of reasoning is provided. The second objective showed that both language and thought by nature rely on the tool of reasoning called inference (Anumāna). Based on this, the language and thought come to hold mutual relationship in two ways, the language is somehow influenced by thought and thought by language. In fact, despite being grounded on one’ s experience (Pratyakṣa), but the influence of language is inclined to affect upon more thought than experience in case of more communication of language giving rise to more complication due to mental conditions. Hence, the language philosophy of Dharmakīrti, even though may take root from the language attained out of empirical and rational foundation, strongly reflects the use of language that varies according to different social phenomena. As for the third objective, three relationships between the theories of knowledge and the philosophy of language can be found as follows: 1) the relationship in a reality-based format emerging from one’s perception of physical world through human senses, yet the use language involves solely the assumption of physical world at a certain moment, 2) the causal relationship originating from the perception of the cause or the result from the object existence and thus its use of language derives from the consideration of one’s own personal benefits, and 3) the practical relationship being consistent with religious beliefs in that it encourages participation, willpower and commitment that arise mainly from understanding the importance of awareness and intention. In this research, having thoroughly considered three kinds of relationships under the work of Dharmakīrti, the creation of logical system to elaborate knowledge and interpretation was agreeable as it clearly provides a framework enabling the common understanding for religious studies. However, one must be cautious of the over attachment with such framework as well as the mere discussion on ideas without gaining direct experience through practice which should be the main objective of Buddhism.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาพรชัย สิริวโร (ศรีภักดี),

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระครูโกศลศาสนบัณฑิต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2560

Modified: 2561-08-21

Issued: 2561-08-21

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาปรัชญา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU600113002.pdf	5.25 MB	22	2024-07-11 14:19:12

ใช้เวลา

0.018756 วินาที