การอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาการทอผ้าไหมของกลุ่มทอผ้าไหม บ้านดู่นาหนองไผ่ ตำบลนาหนองไผ่ อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์

Conservation and Development of Silk Weaving Wisdom of Bandunanongphai Silk Weaving Group, Na Nong Phai Sub-district, Chumphonburi District, Surin Province

Name: พระครูประภัทรสุตธรรม (วงศ์สุนทร)

keyword: การอนุรักษ์และพัฒนาการทอผ้าไหม

; กลุ่มทอผ้าไหม

; ภูมิปัญญา

Abstract: การศึกษาวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์หลัก ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาภูมิปัญญาการทอผ้าไหมของกลุ่มทอผ้าไหมบ้านดู่นาหนองไผ่ ตำบลนาหนองไผ่ อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์ ๒) เพื่อศึกษาแนวทางการอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาการทอผ้าไหมของกลุ่มทอผ้าไหมบ้านดู่นาหนองไผ่ ตำบลนาหนองไผ่ อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์ และ ๓) เพื่อศึกษาปัญหาและอุปสรรคที่มีต่อการอนุรักษ์และพัฒนาการทอผ้าไหมของกลุ่มทอผ้าไหมบ้านดู่นาหนองไผ่ ตำบลนาหนองไผ่ อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ รวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน ๓๓ คน ผลการวิจัย พบว่า ๑) บ้านดู่นาหนองไผ่เรียนรู้การทอผ้าไหมด้วยวิธีการลงมือทำจริง ตามกระบวนการทางครอบครัวและสังคม การที่เห็นพ่อแม่ทอผ้าได้ช่วยหยิบจับในขั้นตอนต่างๆ ด้วยจากสิ่งง่ายๆ ไปหาสิ่งยากแบบค่อยเป็นค่อยไปตามความสามารถหรือวุฒิภาวะของบุตรหลาน และการได้สัมผัสอยู่เป็นประจำด้วยกิจวัตรประจำวันของครอบครัว ไม่มีหลักสูตรการเรียนการสอน ที่แน่นอนแต่เป็นวิถีชีวิตที่ซึมซับจากพ่อแม่ทำไปด้วยกัน เจอปัญหาก็ซักถามแก้ไขไปพร้อมๆ กัน นอกจากนี้ ยังมีวิธีเรียนรู้การลอกเลียนแบบ ได้เห็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิตการประพฤติ ปฏิบัติของพ่อแม่ ปู ย่า ตา ยาย หรือการหยิบยืมตัวอย่างผ้ามาลอกเลียนแบบ การบอกเล่า แม่จะคอยบอกคอยสอนลูกสาวว่าอะไรควรทำไม่ควรทำเกี่ยวกับการทอผ้าไหม เช่น การบอกให้ไปเตรียมการฟอกไหมด้วยการเผาเปลือกนุ่น ผักขมหนามแห้ง และใบกล้วยแห้ง เพื่อเอาขี้เถ้าไปกรองเอานํ้าต้มฟอกไหม หรือการสาวไหมใช้ไฟอ่อนและร้อนขนาดไหนจึงจะทำให้เส้นไหมสวย ถ้าร้อนมากจะทำให้ไหมตึงไม่ขึ้นเพราะฝักไหมเปื่อยมาก ทำให้ตึงไม่ขึ้น ต้องแก้ไขด้วยการเติมน้ำเย็นและลดไฟให้อ่อนลง หรือเลี้ยงไหมในช่วงเวลาใดจึงจะเหมาะสม เป็นต้น องค์ความรู้เหล่านี้ได้ผ่านการเลือกสรร กลั่นกรอง และสั่งสมจากประสบการณ์ของคนรุ่นก่อนรวมถึงเรื่องของความเชื่อ เป็นจารีต ควรปฏิบัติของชาวบ้าน การไม่ให้ทำงานหากมีงานศพในหมู่บ้าน อาจจะเป็นกลไกให้ช่วยเหลือกันเวลามีความโศกเศร้าก็เป็นได้ เป็นสิ่งดีที่ลูกหลานควรยึดถือ ความเชื่อบางอย่างก็แปรเปลี่ยนไปตามการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ๒) แนวทางการอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาการทอผ้าไหมของกลุ่มทอผ้าไหมบ้านดู่นาหนองไผ่ ทำได้โดย (๑) การสร้างมูลเหตุจูงใจให้สืบทอดการทอผ้าไหม เพื่อให้เกิดรายได้และเป็นอาชีพที่เหมาะสมกับชาวบ้าน อันจะนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพชีวิตของชาวบ้านให้ดีขึ้น (๒) การสืบทอด โดยลูกหลานหรือสมาชิกในครอบครัวได้สัมผัสการทออย่างต่อเนื่องทั้งที่ตั้งใจและไม่ได้ตั้งใจ เป็นไปด้วยวิธีการธรรมชาติ เกี่ยวโยงสัมพันธ์กันของคนในครอบครัว ซึ่งเป็นกระบวนการขัดเกลาทางสังคมโดยการใช้ผ้าไหมเป็นเครื่องมือ เพื่อให้ผู้หญิงมีความสมบูรณ์พร้อมตามที่สังคมชุมชนคาดหวัง ๓) ปัญหาที่พบมีประเด็นข้อเสนอแนะดังต่อไปนี้ คือ ๑) หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรให้การสนับสนุนด้านความรู้ความเข้าใจ ทักษะ วัสดุ อุปกรณ์ งบประมาณให้เหมาะสมกับงาน ๒) ถ่ายทอดความรู้ให้แก่เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบ ๓) มอบหมายภารกิจและกระตุ้นเจ้าหน้าที่ฯ ระดับตำบลให้ความสำคัญ ๔) จัดการดำเนินงานส่งเสริมวิสาหกิจชุมชนในบทบาทภารกิจกิจหน่วยงานที่เหมาะสม และให้เป็นไปอย่างประสิทธิภาพ ๕) พัฒนาระบบสารสนเทศให้สามารถประมวลผลได้ครอบคลุมทุกด้าน ๖) ประสานความร่วมมือจากหน่วยงานภาคีระดับประเทศ จนถึงระดับพื้นที่ ๗) ประชาสัมพันธ์ สร้างความรู้ความเข้าใจให้แก่ผู้เกี่ยวข้อง

Abstract: The research consisted of three main objectives, namely: 1) to study the local wisdom in silk weaving of silk weaving group Bandunanongphai, Nanongphai Sub-district, Chumphonburi District, Surin Province; 2) to investigate ways to conserve and develop silk weaving of silk weaving group Bandunanongphai, Nanongphai Sub-district, Chumphonburi District, Surin Province; and 3. to explore problems and obstacles in conservation and development of silk weaving group’s silk weaving Bandunanongphai, Nanongphai Sub-district, Chumphonburi District, Surin Province. It is a qualitative research collecting data by interviewing 33 key informants. 1) Bandunanongphai villagers learn to weave silk in a practical way according to family and social processes. As seeing parents’ weaving helps to grasp the steps from simple things to find something more difficult gradual depending on children’s ability or maturity, including experience the family’s routines with no exact course of instruction. Of course, it is a way of life that is absorbed by parents. Having faced some problems, it is questioned to solve them simultaneously. Besides, there is also a way to learn imitation, have a look at the way of life and practices of parents and grandparents. And also examples of clothes are to be copied; furthermore, mother should tell her daughter what to do, not to do about silk weaving, such as telling to prepare for bleaching, burning shell, dry-spinach and dry-banana leaves to bring ash, filter and boil to clean silk. What is the soft and hot card to make beautiful silk. If it is too hot, it will not tighten up because the hatch is very thick, it does not need to be fixed by adding cold water and light the fire, or at any time to be appropriate, etc. This knowledge has been carefully selected and refined from experience of the older generation, including belief that should be treated conservatively, not to work if there would be a funeral in the village. It may be a mechanism to help each other at times of sadness that is a good thing should be keeped on. Some beliefs change as in Social change. 2) When exploring the guidelines to conserve and develop silk weaving wisdom of Bandunanongphai Silk Weaving Group, Na Nong Phai Sub-District, Chumphonburi District, Surin Province, it was found that the guidelines for the Conservation and Development of Traditional silk weaving house looks Phai achieved by (1) creating a motive to inherit silk weaving to achieve an appropriate job and income residents. This will contribute to improving the quality of life of people for the better (2) inherited by their children or other family members were exposed to continuous weaving both intended and unintended. It is the natural way concerning the relationship of the family and the socialization process by using silk as a tool. Women are ready to complete the community expect. 3) As for problems and obstacles as well as recommendations on the conservation and development of silk weaving wisdom of Bandunanongphai Silk Weaving Group, Na Nong Phai Sub-District, Chumphonburi District, Surin Province, it was recommended that: 1) the concerned agencies should support cognitive skills, materials and equipment to suit your budget; 2) knowledge of the authorities responsible for; 3) mission and urged the authorities. The district featured; 4) promote community enterprise operations management roles in business units where appropriate and to ensure effective; 5) develop a process to cover all aspects; 6) cooperating agency partners nationally until the area 7) Press Knowledge and understanding to those involved.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาอำนวย อํสุการี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: บัว พลรัมย์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2017

Modified: 2561-08-16

Issued: 2561-08-16

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาการพัฒนาสังคม

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU600201006.pdf	8.93 MB	74	2023-01-23 14:07:12

ใช้เวลา

0.026319 วินาที