กระบวนการพัฒนาเยาวชนตามหลักการหมู่บ้านรักษาศีล 5 เชิงพุทธบูรณาการ ในอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา

The Youth Development Process Based on the Five Precepts Village Model of Buddhist Integration in Dan Khun Thot District Nakhon Ratchasima Province

Name: พระครูวินัยธรคูณ จนฺทสีโล (เบ้าจันทึก)

keyword: ศีล

; เยาวชน

; หมู่บ้านรักษาศีล 5

Abstract: ดุษฎีนิพนธ์เรื่อง “กระบวนการพัฒนาเยาวชนตามหลักการหมู่บ้านศีล ๕ เชิงพุทธบูรณาการในอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา” มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการคือ (๑) เพื่อศึกษากระบวนการ พัฒนาเยาวชน (๒) เพื่อศึกษาหลักการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ (๓) เพื่อบูรณาการกระบวนการพัฒนาเยาวชนด้วยหลักการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ในอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ เน้นการศึกษาวิจัยภาคเอกสาร และมีการศึกษาวิจัยภาคสนามด้วยวิธีการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน ๓๔ รูป/คน ในเขตอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา เครื่องมือในการเก็บข้อมูลภาคสนามคือแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นจากการทบทวนวรรณกรรมและผ่านการตรวจสอบความเป็นปรนัยของแบบสัมภาษณ์โดยผู้ทรงคุณวุฒิ ผลการวิจัยพบว่า ปัญหาเกี่ยวกับเยาวชนเกิดจากปัจจัยหลายด้าน เช่น ขาดการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมอย่างจริงจังในระดับสถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษาจนกลายเป็นปัญหาในระดับสังคมและประเทศชาติ ค่านิยมทางวัตถุในปัจจุบันทำให้เยาวชนขาดการยับยั้งช่างใจ ไม่รู้คุณค่าแท้และคุณค่าเทียมของสิ่งของอุปโภคบริโภคจึงมีพฤติกรรมการใช้สอยสิ่งของแบบฟุ่มเฟือย ปัจจัยอีกด้านหนึ่งคือเยาวชนขาดความใส่ใจต่อคุณธรรมศีลธรรมส่งผลให้ขาดภูมิคุ้มกันทางจิตใจและอ่อนไหวต่อปัจจัยยั่วยุทางสังคมในยุคเทคโนโลยี ปัญหาที่พบบ่อยเช่น เยาวชนติดเกมส์ ไม่ตั้งใจศึกษาเล่าเรียน ไม่เชื่อฟังผู้ปกครองและครูอาจารย์เป็นต้นซึ่งส่งผลเสียต่ออนาคตของเยาวชน โครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ในอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา มีเป้าหมายเพื่อสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีแก่ชุมชนโดยความร่วมมือระหว่างบ้าน วัด และโรงเรียนตลอดทั้งผู้นำชุมชน ผู้นำทางศาสนาทั้งฝ่ายบรรพชิตและคฤหัสถ์ เป็นการสร้างสรรค์กิจกรรมให้เกิดความสามัคคีขึ้นในชุมชน โดยมีพระสงฆ์เป็นผู้ขับเคลื่อนโครงการ มีการสร้างแรงจูงใจให้ชุมชนรักษาศีล ๕ มีขั้นตอนการดำเนินโครงการ เริ่มจากการแต่งตั้งคณะกรรมการ กำหนดวิธีดำเนินโครงการ และมีการติดตามประเมินผล โดยมีพระสงฆ์เป็นผู้นำ มุ่งเน้นการสร้างความดีมีมิตรไมตรีที่ดีต่อกันในชุมชน ปัจจัยที่ทำให้โครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ประสบผลสำเร็จคือทุกฝ่ายต้องให้ความร่วมมืออย่างจริงจัง อุทิศตนเพื่อประโยชน์ส่วนรวมให้มากที่สุด ส่วนกระบวนการสร้างองค์ความรู้เพื่อพัฒนาเยาวชนตามหลักหมู่บ้านรักษาศีล ๕ เชิงพุทธบูรณาการมีองค์ประกอบปัจจัย ๔ ด้าน ได้แก่ (๑) ปัจจัยด้านครอบครัว ผู้ปกครองต้องแนะนำอบรมสั่งสอนให้เยาวชนให้รู้จักคุณค่าความเป็นคนดี มีความกตัญญูกตเวที มีความเคารพต่อบุพการีและผู้มีพระคุณ รู้จักให้เกียรติคนอื่นในทางที่ถูกต้องเหมาะสม และปลูกจิตสำนึกของเยาวชนให้ตระหนักถึงคุณค่าของคำสอนทางพระพุทธศาสนาและนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน นอกจากหลักการรักษาศีล ๕ แล้ว หลักธรรมที่เกื้อกูลต่อการพัฒนาเยาวชนในด้านครอบครัว ได้แก่หลักพรหมวิหาร ๔ คือเมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ซึ่งบิดามารดาหรือผู้ปกครองจะต้องปฏิบัติต่อบุตรธิดาให้ถูกต้องเหมาะสม (๒) ปัจจัยด้านการศึกษา ระบบการจัดการศึกษาต้องสอดคล้องกับความต้องการของเยาวชน มีช่องทางให้เยาวชนเลือกศึกษาเพื่อประกอบอาชีพในอนาคตตามความรู้ความสามารถ ส่วนหลักธรรมที่เกื้อกูลต่อการพัฒนาเยาวชนด้านการศึกษาได้แก่ หลักอิทธิบาท ๔ คือ ฉันทะ-ฝึกให้เยาวชนมีความพอใจในการเรียน วิริยะ-ฝึกให้เยาวชนมีความขยันพากเพียรเข้มแข็งอดทนไม่ท้อถอยในการเรียน จิตตะ-ฝึกให้เยาวชนมีความตั้งใจเรียนฝักใฝ่ต่อการเรียนฝึกจิตใจไม่ให้ฟุ้งซ่านเลื่อนลอย และวิมังสา-ฝึกให้เยาวชนมีการไตร่ตรองทดลองใช้ปัญญา (๓) ปัจจัยด้านหน่วยงานรัฐ ควรมีกิจกรรมเชิงรูปแบบที่ส่งเสริมคุณธรรมศีลธรรมแก่เยาวชนในระดับครอบครัว สังคม และระดับชาติ โดยสื่อต่างๆ จะต้องมีส่วนร่วมในการนำเสนอสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่เยาวชนไม่เฉพาะด้านบันเทิง ส่วนหลักธรรมที่เกื้อกูลต่อการพัฒนาเยาวชนอันเป็นหน้าที่ของหน่วยงานรัฐ ได้แก่ สังคหวัตถุ ๔ คือทาน-เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่เสียสละแบ่งปันช่วยเหลือด้วยวัตถุสิ่งของและให้ความรู้แนะนำสั่งสอน ปิยวาจา-กล่าวคำสุภาพไพเราะอ่อนหวานสมานสามัคคีให้เกิดไมตรีและความรักใคร่นับถือ อัตถจริยา-ประพฤติประโยชน์คือขวยขวายช่วยเหลือกิจการ บำเพ็ญสาธารณประโยชน์และช่วยเหลือส่งเสริมในทางจริยธรรมแก่เยาวชน และสมานัตตตา-ความมีตนเสมอคือวางตนเหมาะสมแก่ฐานะ ภาวะ บุคคล เหตุการณ์และสิ่งแวดล้อม (๔) ปัจจัยด้านสังคม การพัฒนาเยาวชนตามโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในชุมชน เช่นบ้าน วัด และโรงเรียน ต้องมีวิธีการถ่ายทอดองค์ความรู้ทางพระพุทธศาสนาที่น่าสนใจ เยาวชนต้องได้เรียนรู้ทั้งจากประสบการณ์ตรง ครอบครัว เพื่อน ชุมชน และจากแหล่งความรู้ต่างๆ ส่วนหลักธรรมที่ส่งเสริมได้แก่ การฝึกให้เยาวชนมีฆราวาสธรรม ๔ คือ สัจจะ- ความจริง ซื่อตรง ซื่อสัตย์ จริงใจ พูดจริงทำจริง ทมะ-การฝึกฝน ข่มนิสัย ปรับตัวรู้จักควบคุมจิตใจ แก้ไขข้อบกพร่อง ปรับปรุงตนให้เจริญก้าวหน้าด้วยสติปัญญา ขันติ-ความอดทน ตั้งหน้าทำหน้าที่การงานด้วยความขยันมั่นเพียร เข้มแข็งอดทนไม่ย่อท้อ และจาคะ-ฝึกให้เยาวชนมีความเสียสละความสุขส่วนตัวเพื่อประโยชน์ส่วนรวม ให้ความร่วมมือเอื้อเฟื้อช่วยเหลือคนอื่น

Abstract: Dissertation titled ‘the youth development process based on the five precepts village model of Buddhist integration in Dan Khun Thot district Nakhon Ratchasima province’ consists of three objectives, namely: (1) to study the youth development process (2) to study the concepts of the five precepts village model and (3) to integrate the youth development process based on the five precepts village model in Dan Khun Thot district Nakhon Ratchasima province. It is a qualitative research, focused on the documentary research including with the field research and used an interview for 34 exported populations in Dan Khun Thot district Nakhon Ratchasima province. The field research methodology is a structural interview forms which created by the researcher from literature review and certificated by exported scholars for objectively interview forms. The results of the study were found that: The youth problems are caused by many factors for example; lacking of ethical and moral cultivation in family and level of educational institution. These problems are enraged to the social and national level. Future more, the materialistic values make youth lack of mental inhibitions; they always do not remind the true value and the artificial value of consuming products. In other hand, ethics and moralities value almost never recognized by them which is a causes of mental weakness and sensitivity in meaning of social inclinations in the technology age. Moreover, the significant problem is the youth always interested in playing games, never almost reminded for studying in the class intentionally and always did not respected in parents and teachers suggestion etc. which it would be negatively affect in the future of them. The main purpose of project entitled ‘the five precepts village model in Dan Khun Thot District Nakhon Ratchasima Province’ is to cultivate a good quality of life in community. However, it needs to cooperate with families, Buddhist monasteries and school institution including with the community leaders and religious headers both Buddhist monks and lay peoples. In particularly, the creational activities have organizing for the harmony in community; and the project always forwarded and motivated by Buddhist monks to promote the five precepts in community. Future more, the project has organized in forms such as the committee reforming, the project’s process, monitoring and evaluation by emphasizing on cultivation to have a good friendship and relationship. Therefore, the factors that caused of projects successful in observing the five precepts were as follows; all participators have to cooperate seriously and have to dedicate the greatest benefit as soon as possible. The process of knowledge cultivation for youth based on principles of the five precepts village model of Buddhist integration has four factors, namely; (1) Family factor: families or parents must educate the youth to recognize the value of good people to have a gratitude respect for the parents and benefactor and also others in the right way. In otherwise, the youth must trained for awareness cultivation to realize the value of Buddhist teachings until they can apply it to practice in daily life. Not only have the five precepts used for youth development, but also the principles that support the development of youth in the family are the fourth sublime states of mind such as loving kindness, compassion, sympathetic joy and equanimity, which parents or guardians must practice to their children properly. (2) Educational factor: policy of educational management should support with the needs of the youth and they should have alternative way to study for a good careers in the future based on one own knowledge and abilities; the Buddhist principles that assist for youth development in education factor are the four paths of accomplishment such as 1) Chanta: it means will or inspiration; training the youth to will in learning 2) Viriya: it means effort; training the youth to be diligent, strong, patient, not discouraged in learning 3) Chitta: it means thoughtfulness; training the youth’s mind in concentration of learning, not be distracted 4)Vimangsa: it means investigation; training the youth to consider and to practice by using wisdom and reason. (3) Governmental factor: the government should reform activities to support virtues and morality for the youth in family, social and national level. At the same time, the mass media must cooperate together to present media which is benefits to the youth, not just only present the entertainment media. Meanwhile, the Buddhist principle should be recognized for supporting the youth development in this case such as the four bases of sympathy, namely: 1) generosity; it means the charity, the helping with objects and the giving knowledge and suggestion 2) kindly speaking; it means convincing speak, sweeting speak harmonious as well as kindly speak for friendship and love as it is respected words 3) useful conduct; it means life of service, public service and ethical cultivation which it should applied for the youth 4) even and equal treatment; it mentions equality consisting in impartiality, participation and behaving oneself properly in all circumstances, individual event and the environment. (4) Social factor: the youth development based on the concept of the five precepts village model need to dependent cooperation from all sectors in the community, such as family, Buddhist monasteries and school institution. Moreover, the transferring Buddhist teachings should be interesting method; the youth need to study from one own experience, family, friends, community and from various sources. At the same time, the Buddhist principles that support the youth development are the virtues for a good household life, namely: 1) Truth: it means honesty, truthfulness, sincerity, truth speech, truth practicing 2) taming: it mentions to train oneself, adjustment, mental controlling, to resolve the mistaking, the improvement into prosperity with mindfulness and wisdom 3) tolerance: it means forbearance, intention to do everything with effort strong and patience and 4) liberality or generosity: training the youth to liberate one own happiness for the mass benefits and cooperate with others.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: อยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: ประพันธ์ ศุภษร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ตวงเพชร สมศรี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2560

Modified: 2561-07-28

Issued: 2561-07-28

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU600102023.pdf	12.93 MB	169	2025-07-20 16:35:12

ใช้เวลา

0.034638 วินาที