การศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่สะท้อนผ่านบทเพลงไทย

An analytical study of Buddhist Principled as reflect in Thai Songs

Name: จินตนา จริยานนท์

keyword: พุทธศาสนา

; บทเพลง

; หลักธรรม

Abstract: วิทยานิพนธ์เรื่อง “การศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่สะท้อนผ่านบทเพลงไทย” มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาความเป็นมาของบทเพลงไทย (๒) เพื่อศึกษาหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่สะท้อนผ่านบทเพลงไทย (๓ ) เพื่อศึกษาคุณค่าของบทเพลงไทยที่มีต่อการดำเนินชีวิต ผลการศึกษาวิจัยพบว่า: แนวคิดเรื่องบทเพลงที่เกี่ยวกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ได้แก่ เพลงขับของสตรีเก็บดอกบัว ว่า ดอกปทุมชื่อ โกกนุทบานแล้วในเวลาเช้าถูกแสง พระอาทิตย์ให้เหี่ยวแห้งไป ฉันใด สัตว์ทั้งหลาย ผู้ถึงความเป็นมนุษย์ย่อมเหี่ยวแห้งไปด้วยกำลังชรา ฉันนั้น พระติสสะเถระเมื่อได้สดับเพลงที่เด็กหญิงร้อง ก็ส่งกระแสจิตไปตามบทเพลงแล้วก็บรรลุพระอรหันต์ และเพลงขับของหญิงซ้อมข้าวว่า สรีระนี่อาศัยหนังมีผิวเหี่ยวแห้ง ถูกชราย่ำยีแล้ว สรีระนี่ถึงความเป็นอามิส คือ เหยื่อ ของมฤตยู ย่อมตกไปเพราะมรณะ สรีระนี่เป็นที่อยู่ของหมู่หนอน เต็มไปด้วยซากศพต่างๆ สรีระนี่เป็นภาชนะของไม่สะอาด สรีระนี่เสมอด้วยท่อนไม้ และเพลงขับของปัญสิขะเทพบุตรว่าบุญใดที่เจ้าสร้างไว้ในพระอรหันต์ผู้มีจิตคงที่ ขอบุญนั้น จงผลิตผลให้ได้นฤมล เป็นคู่ครอง สุริยายอแสง เอย ข้ารัก และปรารถนาเจ้าอย่างสุดซึ้ง ดังหนึ่งศากยมุนี มีสติ ปรีชาญาณ ทรงบำเพ็ญฌานสมาธิจิต ปรารถนาอมฤตนฤพาน จากการวิเคราะห์หลักธรรมที่ปรากฏในเพลงไทยปัจจุบันที่มีเนื้อหาที่แฝงด้วยหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเช่น เพลงดาวลูกไก่ ที่เริ่มต้นด้วยการตั้งคำถามเกี่ยวกับชีวิต พื้นฐานของการตั้งคำถามดังกล่าวก็มาจากประสบการณ์ของการพิจารณาดูความเป็นมา และความเป็นไปเกี่ยวกับชีวิตของสัตว์โลกทั้งปวง ทำให้เกิดการเปรียบชีวิตแต่ละชีวิต ซึ่งยิ่งพิจารณาโดยละเอียดลึกซึ้ง ก็ยิ่งทำให้เห็นความซับซ้อน ความลึกล้ำ เสมือนมีอะไรอยู่เบื้องหลังชีวิตนี้ คำตอบเพียงแค่ว่า ชีวิตนี้กำเนิดมาจากครรภ์มารดาจึงไม่เพียงพอ เบื้องต้นจึงได้ยกเอาคติความเชื่อเรื่องสวรรค์ หรือ ที่พระพุทธศาสนาถือว่ามีส่วนสำคัญในการจำแนกชีวิตสัตว์โลกให้เป็นไปต่างๆ กัน ในประเด็นของการศึกษาเรื่องคุณค่าของบทเพลงไทยที่มีต่อการดำเนินชีวิต สรุปได้ว่า บทเพลงเป็นศิลปะทางดนตรีที่ช่วยกระตุ้นความรู้สึกนึกคิดทางศีลธรรม และจริยธรรมให้เกิดขึ้น เพื่อเน้นคุณค่าอันแท้จริงของชีวิตและดลใจให้มนุษย์ตระหนักแสวงหาคุณค่าทางจริยธรรม วิถีทางที่ถูกต้องในหน้าที่ การประกอบวิชาชีพส่งเสริมทัศนะอันดีงามที่เหมาะสม สร้างค่านิยม ความประพฤติในการงานให้เป็นไปด้วยความซื่อสัตย์สุจริต เพื่อประโยชน์ต่อสังคม ประเทศชาติให้เจริญก้าวหน้าและยั่งยืน

Abstract: This thesis is of 3 objectives, namely :- 1) to study the viewpoints about the songs connected with the Buddhist Doctrinal Principled. 2) to analyze the Doctrinal Principled appearing in Thai songs. 3) to estimate the righteousness of the Doctrinal Principled appearing in Thai songs. From the research, it is found that the viewpoints about the items of the songs requiring the Doctrinal Principled in Buddhism are the song sung by the young ladies taking the lotuses from the pond. Such the song was :- “This lotus flower is called.” Kotanuda blooming, in the morning and dejected away by the sun.In a similar way, the living beings who have become the human beings are dejected away by the old age. Ven. TissaThera, when listening to the songs sung by the young girl sent his menial streams to the songs and then attained Arahantaship. On the other hand, the song sung by a lady who milt the rice by hand was as:- “This body defends on the drying skin disturbed by the old age. This body reached the state of being the food of the death-falling down because of the death. This body was the living place for the groups of the worms full of the different dead bodies. This body in the vessel for the dirty things. It is equal to the wood piece. It is also the song sung by Pañca-Sikkha Deity as :- “The merit built by me in the past with Arahanta monks who were of the firm minds, let that merit be of the result causing me to have Nrmala as the my wife. Oh! Suriyāyawsacng! I love you wish to have you as my wife, such as phraShākya-Muni who was the mindfulness and the true knowledge and performed ñāṇa and Samadhicitta and wished for Nibbāna. From the analysis of the Doctrinal Principled appearing in the present songs with the essences mixed with the Buddhist Doctrinal Principled such as the song called “Down Look Kai” which begins with the question about the lives. The base of setting up the mentioned questions came from the experience in the consideration of the origin and the development of the human beings, lives, the fact of which causes the comparison of each life. When one considers this matter delicately, one can deeply see the confusions. This fact is like something behind this life. There is only the answer that this life comes from mother’s the womb, so it is not enough. At the beginning, the way of belief in the heaven was raised up. This point it regarded in Buddhism as of the important in diving the human beings’ lives to be of differences. From the study of the estimation of the righteousness of the Doctrinal Principled appearing in Thai songs, it can be concluded that the mental strength in composing the Thai songs is connected with Buddhist Doctrinal Principles in Thai societies. The composer of the Thai songs was of the purposed to use the Thai songs in spreading the Dhammas in practicing the Dhammas according to the Buddhist viewpoints by using the essence of the song which are if the Doctrinal Principles to canes the human beings’ beliefs the habits the vie points and the ways to lead the life to be better in the Thai societies in the patterns of the songs in the ceremonies.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: อยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระสุธีธรรมานุวัตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาสมบูรณ์ วุฑฺฒิกโร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2558

Modified: 2561-07-11

Issued: 2561-07-11

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU580102023.pdf	3.62 MB	37	2024-10-15 23:44:16

ใช้เวลา

0.045642 วินาที