การนำกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์มาใช้ในสถานศึกษา : กรณีศึกษาความขัดแย้งในโรงเรียนสู่ศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง

The restrorative justice for using in the mediation process in schools : case study in the conflict arose in school of the central family and juvenile court

Name: กิตติพันธ์ พูลวรลักษณ์

keyword: ความรุนแรงในครอบครัว

ThaSH: เด็ก -- การเลี้ยงดู

Classification :.DDC: 345.080269

Abstract: การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษา วิเคราะห์สาเหตุ ปัจจัยและองค์ประกอบของการเกิดความขัดแย้งในแต่ละกรณีศึกษา 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์การนำกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์ แนวคิดทฤษฎี และชุดเครื่องมือการจัดการความขัดแย้งมาใช้ในกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในสถานศึกษา 3) เพื่อศึกษาแนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพของกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์ในสถานศึกษา ในการศึกษาครั้งนี้ผู้ศึกษาศึกษาเฉพาะกรณีศึกษาที่มีความขัดแย้งที่ต่างกันของคดีความขัดแย้งในสถานศึกษาของศาลเยาวชน และครอบครัวกลาง จำนวน 3 กรณี และที่ดำเนินการในสถานศึกษาจำนวน 2 กรณี โดยการนำแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับจิตวิทยาวัยรุ่น พัฒนาการทางจิตสังคม แบบจำลองการจัดการความขัดแย้งของ แกรี่ ที เฟอร์ลอง การสื่อสารเชิงสัมพันธภาพมาใช้ในการจัดการความขัดแย้งของคู่กรณี ผู้ศึกษาใช้เครื่องมือจากการวิเคราะห์ และออกแบบกระบวนการเจรจาไกล่เกลี่ยและการเก็บข้อมูลโดยการดำเนินการไกล่เกลี่ย เชิงสมานฉันท์ สัมภาษณ์และสังเกตคู่กรณีด้วยตนเอง เพื่อนำมาวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ในแต่ละกรณีศึกษาเชิงทฤษฎี และนำเสนอเป็นข้อความเนื้อหาตามประเด็นวัตถุประสงค์ ผลการศึกษาพบว่า1.จากการวิเคราะห์สาเหตุ ปัจจัยและองค์ประกอบของการเกิดความขัดแย้ง พบว่าเด็กวัยรุ่นมีความเปลี่ยนเเปลงทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ ซึ่งต้องปรับตัวมากเพราะเป็นวัยที่กําลังพ้นสภาพความเป็นเด็กก้าวสู่ความเป็นผู้ใหญ่ สาเหตุจากปัจจัยหลายด้าน ซึ่งมีอิทธิพลต่อความรุนแรง ได้แก่ ปัจจัยส่วนตัว ปัจจัยด้านครอบครัว การอบรมเลี้ยงดูจากครอบครัว ปัจจัยด้านอิทธิพลทางสังคม สิ่งเร้าทางสังคม สื่อ และเกมส์ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับความรุนแรง สิ่งที่สำคัญคือค่านิยม และทัศนคติที่นิยมใช้ความรุนแรงในการแก้ไขปัญหาร่วมไปกับค่านิยมเรื่องศักดิ์ศรี เมื่อมีเหตุการณ์ที่ทำให้รู้สึกถูกกระทบหรือถูกท้าทายศักดิ์ศรี ก็ทำให้เกิดพฤติกรรมความรุนแรงขึ้นมา มักเป็นความโกรธ การควบอารมณ์ตนไม่ได้ จึงพร้อมจะกระทำผิดทั้งด้วยตัวเองหรือถูกเพื่อนชักชวนให้กระทำผิดและสู่ความรุนแรงได้ง่าย ประกอบกับการมีปัจจัยแรงผลักดันพื้นฐานที่มาของการเกิดความขัดแย้งมีห้าประการคือ การสื่อสาร (Communication) อารมณ์ (Emotion) ค่านิยม (Values) โครงสร้าง (Structure) (เมื่อมีการปฏิสัมพันธ์) และประวัติศาสตร์ นำไปสู่ความขัดแย้งและมีโอกาสเข้าสู่การใช้ความรุนแรง ซึ่งเป็นไปตามทฤษฎีกงเกวียนความขัดแย้ง (The Wheel of Conflict) ของเบอร์นาร์ด เมเยอร์ ดังกล่าว2.จากการวิเคราะห์การนำกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์ แนวคิดทฤษฎี และชุดเครื่องมือการจัดการความขัดแย้งมาใช้ในกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ในสถานศึกษา พบว่า ธรรมชาติของเด็กวัยรุ่นปัญหาความขัดแย้งจะคลี่คลายและจบได้ หากเขายอมรับผิดด้วยตัวเองไม่มีใครบังคับแต่เป็นการยอมรับผิดที่เกิดจากการให้โอกาสเขาได้หยุดคิดพิจารณาถึงสิ่งที่เขาได้กระทำไปแล้วพร้อมกับหลักฐานและพยานที่มี นำกระบวนการจัดการความขัดแย้งเชิงสมานฉันท์โดยการ ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์ผสมผสานกับองค์ประกอบตามทฤษฎีจิตวิทยาครอบครัว ทฤษฎีพัฒนาการทางจิตสังคม ทั้งด้านการรับรู้และด้านทัศนคติ โดยรูปแบบเครื่องมือจัดการความขัดแย้งของแกรี ที เฟอร์ลอง (Gary T. Furlong) ในการวิเคราะห์ ออกแบบ ทคนิคการสื่อสารเชิงสร้างสรรและระบบการช่วยเหลือดูแลนักเรียนติดตามพฤติกรรมยั่วยุอย่างใกล้ชิดไปใช้ในสถานศึกษาทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงลักษณะสำคัญของการคือ ไปสู่ระบบ “การจัดการกับอารมณ์อย่างใช้สติปัญญา” (Emotiona Lintelligence) และ “การจัดการต่อสัมพันธภาพ” (Relationship Management Approach) ซึ่งมีลักษณะมุ่งเน้นการสร้างสัมพันธภาพทางสังคมอันเป็นหัวใจของกระบวนการเชิงสมานฉันท์3.ด้านการศึกษาแนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพของกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์ในสถานศึกษา พบว่าการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์ในสถานศึกษาซึ่งดำเนิน การโดยคณะนักเรียน ซึ่งมีครูเป็นที่ปรึกษาเป็นกลไกและรูปแบบใหม่ที่จะทำให้นักเรียนมีแนวคิด และพื้นฐานด้านการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์ ผู้บริหารสถาน ศึกษาต้องมีนโยบายที่ชัดเจนสนับสนุนโดยขจัดปัญหาอุปสรรคด้านระเบียบ กฎเกณฑ์ อัตลักษณ์และทัศนคติของครู ในการส่งเสริมให้นักเรียนทำหน้าที่เป็นผู้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเชิงสมานฉันท์ในสถานศึกษา ในระยะยาวได้

Abstract: This study consisted of the following objectives 1) to study and analyze causes, factors, and components of the conflict in each case study, 2) to study and analyze the application of the mediation process, the concept and theory, and the conflict resolution toolbox in schools and 3) to study the way to increase the efficiency of mediation process in schools. In this study, the three different conflicts cases in schools of Central Juvenile and Family Court and two different conflicts cases in other schools were selected to be case studies by the researcher. The concepts and theories relating to adolescence psychology, social psychology development, Gary T. Furlong’s conflict resolution models, and relative communication were applied to manage the conflict between litigants. The researcher used the methods of the analysis and design of the mediation process and the data acquisition by conducting mediations, interviews, and observances to litigants in order to proceed the content analysis of each theoretical case study and present the content according to the objectives of the study. The results of this study are as follows: 1. From analyzing the causes, factors and components of conflicts occurrences, it was found that teenagers have both physical and psychological changes and need to adapt themselves from childhood to adulthood. As for the causes, many factors having influence on violence were personal factor, family factor, bringing up factor, social influence factor, social stimulus, media, violent games. The most important factor was value and attitude of using violence to solving problem and of self dignity. Thus, when the dignity was assaulted, violent behaviors, angers, and loss of emotional control will occur and so teenagers were easily driven to be wrongdoers and violence by their own or by persuaded from friends. In addition, five fundamental causes of conflict consisting of communication, emotions, values, structure, and history were factors leading to a potential conflict and a chance to violence according to the theory of The Wheel of Conflict created by Bernard Mayer, Ph.D. 2. From analyzing the application of the mediation process, the concept and theory, and the conflict resolution toolbox in schools, it was found that according to nature of teenagers the conflict problem would be resolved and ended if teenagers admitted by themselves, not to be compelled to admit but was derived from being given a chance to review past deeds and based on the evidence and witness. Furthermore, the mediation process mixed with the components of theory of family psychology, theory of family psychology, social psychology development in perception and attitude, and Gary T. Furlong’s conflict resolution models were applied to analyze and design creative communication techniques and student assistance system for monitoring behaviors in schools which could bring to “the emotional intelligence system” and “the relationship management approach” emphasizing on the characteristic of the social relationship which was the heart of mediation process. 3. As for the way to increase the efficiency of mediation process in schools, it was found that the mediation process which was conducted by a group of students under counseling of a teacher was a new mechanism and model to enhance the students to have ideas and mediation basic. Besides, educational institution administrators were required to have a policy to support this mediation process by eliminating any barriers such as regulations, rules, identity, and teachers’ attitudes so as to promote the students to be mediators in schools in the long term.

มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: ปทุมธานี

Email: arit@vru.ac.th

Name: ประกายรัตน์ ต้นธีรวงศ์.

Role: ประธานที่ปรึกษาภาคนิพนธ์.

Created: 2561

Modified: 2561-04-04

Issued: 2561-04-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

BibliograpyCitation : 8586515

CallNumber: วพ 345.080269 ก674ก 2557

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ฯ

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	8586515.pdf	22.13 MB	86	2025-03-16 14:03:22

ใช้เวลา

0.03112 วินาที