จารึกล้านนา : สารัตถะและโลกทัศน์

Lanna inscriptions essence and worldview

Name: ศิริสาร เหมือนโพธิ์ทอง

ThaSH: จารึก -- ไทย -- ประวัติศาสตร์ -- ล้านนา

ThaSH: ศิลาจารึก

ThaSH: วิทยานิพนธ์ -- ปริญญาเอก

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสืบค้น รวบรวมและจัดระบบสารัตถะที่สำคัญที่ปรากฎในจารึกล้านนา เพื่อวิเคราะห์และสังเคราะห์โลกทัศน์ของชาวล้านนาในช่วงพุทธศตวรรษที่ 19-ต้นพุทธศตวรรษที่ 25 และเพื่ออนุรักษ์ สืบสาน ส่งต่อและพัฒนามรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาของชาวล้านนา การศึกษาโลกทัศน์ล้านนา ผู้วิจัยสืบค้น รวบรวมและจัดระบบสารัตถะที่สำคัญจารึกล้านนา จำนวน 526 หลัก มีอายุระหว่าง พ.ศ. 1882-2500 เพื่อศึกษาโลกทัศน์ 3 ด้าน ดังนี้ 1. โลกทัศน์ที่มนุษย์มีต่อมนุษย์ การอยู่ร่วมกันในสังคมโดยมีวัดเป็นศูนย์กลาง ทำให้ล้านนามีทักษะว่าทุกคนที่เกิดมาต้องทำหน้าที่ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาและควรอยู่ร่วมกันอย่างสมัครสมานสามัคคีเพื่อค้ำจุนศาสนาให้ดำรงอยู่จนถึง 5000 ปี วัดและชุมชนต่างมีหน้าที่ต่อกัน เมื่อชุมชนทำบุญถวายทานให้วัดมาก วัดจึงช่วยเหลือจุนเจือสังคมด้านการเงินได้ด้วย 2. โลกทัศน์ที่มนุษย์มีต่อธรรมชาติ ชาวล้านนามีทัศนะว่าธรรมชาติเป็นสิ่งที่เกื้อกูลชีวิตจึงอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างรู้จักบุญคุณและเห็นคุณค่า ใช้ชีวิตอยุ่บนพื้นฐานของความเป็นไปตามธรรมชาติและจากการสร้างสรรค์ของคนล้านนาเองเพื่อให้ตนอยู่ในสภาวะแวดล้อมในแบบที่พึงพอใจ คนล้านนาจึงอยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างกลมกลืน 3. ด้านโลกทัศน์ที่มนุษย์มีต่อสิ่งเหนือธรรมชาติ ชาวล้านนามีทัศนะว่าสิ่งที่อยู่เหนือธรรมชาติและศาสนาเป็นสิ่งที่สามารถบันดาลสิ่งดีและไม่ดี ทัศนะนี้เกิดจากความเชื่อที่ผสมผสานกันในสังคมล้านนา ทำให้ระบบความเชื่อในล้านนาซับซ้อน และทำให้ศาสนามีลักษณะเป็นสิ่งเหนือธรรมชาติที่สามารถดลบันดาลสิ่งที่ปรารถนาได้ จารึกล้านนาบันทึกความรู้และภูมิปัญญาในอดีตไว้ ได้แก่ ด้านตัวอักษร ภาษา ขนบธรรมเนียม และประเพณี ซึ่งควรค่าแก่การศึกษาและอนุรักษ์โดยการปฏิบัติบัติเพื่อสืบทอดต่อไป เพราะธรรมเนียมประเพณีเนื่องในโอกาสเป็นกิจกรรมที่ช่วยกล่อมเกลาจิตใจให้อ่อนโยน ขัดเกลาจิตใจให้รู้จักเสียสละ รู้จักเผื่อ และช่วยเหลือเกื้อกุลผู้อื่นอันเป็นค่านิยมที่คนในสังคมพึงมีและสังคมก็พึงส่งเสริมให้ทุกคนมีค่านิยมเช่นนี้ ธรรมเนียมประเพณีดังกล่าวยังเอื้อให้คนในสังคมได้มีปฏิสัมพันธ์กัน สามารถสร้างความสมัครสมานสามัคคีทำให้สังคมสงบสุขร่มเย็นอีกด้วย

Abstract: The objective of this dissertation is to search, collect and systematize the essences contained in Lanna inscriptions. Moreover, its objective is to analyze Lannaus world view in the period of 19-25 Buddhist centuries. It is also to preserve, maintain and develop cultural heritage and wisdom of Lanna people. In this dissertation, the researcher search, collect and systematize the essences from 526 Lanna inscriptions in the period 1882-2500 Buddhist Era. It is to study world views in 3 dimensions as follows; 1. World view between human and human, Co-existence in society by being monastery as the centre, it made Lanna people thinking that all people must support to Religion and stay together with harmony in order to let Buddhism be sustaining up to 5000 years. Monastery and community are hand in hand. When people donated to temple, on the other hand temple also can support a lot to society. 2. World view between human and nature, Lanna people thought that people are in debt with nature, so they should be appreciate the value of nature. They should spend their life on the base of nature and also by the maintaining of Lanna people. So Lanna people stay in harmony with nature. 3. World view between human and supernatural, Lanna people thought that the supernatural and Religion can being created good and bad. This view happened with the mix of believes in Lanna society. Therefore it made Lanna society more complicated. It also made Religion be supernatural and able to makes achieve something desired. Lanna inscription inscribe knowledge and wisdom in previous times. Its knowledge is on the basis of Alphabets, Languages, cultures and customs. All of these deserve to reserve and sustain for all. Because the culture on religion is to purifies their minds and also to let them be a sacrifice. Society should arouse all people to behave on this. The mentioned value still makes people be harmonies and stay happily in the same community.

มหาวิทยาลัยบูรพา. สำนักหอสมุด

Address: ชลบุรี

Email: buulibrary@buu.ac.th

Name: ภารดี มหาขันธ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาหลัก

Name: กรรณิการ์ วิมลเกษม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Created: 2559

Modified: 2565-08-03

Issued: 2560-12-01

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: ว 411.7 ศ492จ

tha

DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: ไทยศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยบูรพา

©copyrights มหาวิทยาลัยบูรพา

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	53810216.pdf	12.06 MB	10	2025-12-15 10:29:04

ใช้เวลา

0.024984 วินาที