การพัฒนามาตรฐานอาชีพของผู้ประเมินสมรรถนะวิชาชีพตามระบบคุณวุฒิวิชาชีพ

Development of assessors' occupational standards relating to Thai vocational qualification

Name: ธีรพงษ์ วิริยานนท์

keyword: คุณวุฒิวิชาชีพ

ThaSH: อาชีพ -- มาตรฐาน

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนามาตรฐานอาชีพ และคู่มือการปฏิบัติงานประเมิน สมรรถนะวิชาชีพของผู้ประเมินสมรรถนะวิชาชีพตามระบบคุณวุฒิวิชาชีพ เนื่องจากระบบการ ประเมินมาตรฐานอาชีพเป็นองค์ประกอบสำคัญในการนำบุคคลเข้าสู่คุณวุฒิวิชาชีพ จะต้องมีระบบ การประเมินอย่างมีประสิทธิภาพ มีมาตรฐานอาชีพของผู้ประเมินสมรรถนะวิชาชีพ และแนวทาง การปฏิบัติงานประเมินสมรรถนะวิชาชีพ เพื่อให้การจัดตั้งและดำเนินการระบบคุณวุฒิวิชาชีพของ ไทยมีความสมบูรณ์ สามารถแก้ไขปัญหาการผลิตกำลังคนได้ มีมาตรฐานอ้างอิงเพื่อพัฒนาความรู้ ความสามารถของกำลังคนให้ทัดเทียมมาตรฐานสากล การดำเนินงานวิจัยมี 5 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1) การกำหนดแนวคิดและออกแบบ กระบวนการวิจัยโดยการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลในการกำหนดปัญหา วัตถุประสงค์และวิธีการ กำหนด กระบวนการในการทำวิจัย 2) การจัดทำร่างมาตรฐานอาชีพของผู้ประเมินสมรรถนะวิชาชีพและ คู่มือการปฏิบัติงานประเมินสมรรถนะวิชาชีพ 3) การจัดทำประชาพิเคราะห์เพื่อพิจารณารับรอง มาตรฐานอาชีพของผู้ประเมินสมรรถนะวิชาชีพโดยผู้ทรงคุณวุฒิ ประกอบด้วย ผู้บริหาร เจ้าของ กิจการจากกลุ่มอาชีพ และนักวิชาการ จำนวน 20 คน ประเมินและให้ข้อเสนอแนะเพื่อแก้ไข ปรับปรุงในการจัดทำมาตรฐานอาชีพของผู้ประเมินสมรรถนะวิชาชีพ และคู่มือปฏิบัติงานประเมิน สมรรถนะวิชาชีพ 4) การประชุมแนวทางปฏิบัติงานประเมินสมรรถนะวิชาชีพร่วมกับผู้เชี่ยวชาญ จาก 3 กลุ่มอาชีพ ได้แก่ กลุ่มอาชีพเครื่องประดับอัญมณี กลุ่มอาชีพผลิตสิ่งทอ และกลุ่มอาชีพ ค้าปลีก จำนวนรวม 20 คน เพื่อให้ความรู้และทำความเข้าใจแนวทางปฏิบัติงานประเมิน วางแผน การประเมินในการทดลองปฏิบัติงานประเมินสมรรถนะบุคคลตามมาตรฐานอาชีพ 5) การปฏิบัติงาน ประเมินสมรรถนะวิชาชีพตามขั้นตอนการประเมินที่กำหนดในมาตรฐานอาชีพของผู้ประเมิน โดย ทดลองประเมินผู้ปฏิบัติงานในกลุ่มอาชีพทั้ง 3 กลุ่มตามมาตรฐานอาชีพแต่ละระดับ มีผู้รับการ ประเมินรวม 57 คน แล้วจึงนำผลมาวิเคราะห์ข้อมูล ผลการวิจัยมาตรฐานอาชีพของผู้ประเมินสมรรถนะประกอบด้วย หน่วยสมรรถนะหลัก 4 หน่วย ได้แก่ 1) วางแผนการประเมินสมรรถนะวิชาชีพ 2) เตรียมการประเมิน 3) ดำเนินการ ประเมิน 4) รายงานผลการประเมิน และได้สมรรถนะย่อยที่สอดคล้องกับหน่วยสมรรถนะหลักรวม 11 หน่วย แต่ละสมรรถนะย่อยมีองค์ประกอบ ได้แก่ เกณฑ์การปฏิบัติงาน ขอบเขต และความรู้ที่ ประยุกต์ใช้ที่ครอบคลุมและสอดคล้องกับสมรรถนะย่อย หน่วยสมรรถนะหลักแต่ละหน่วยมีร่องรอย หลักฐานกำหนดขึ้นเพื่อแสดงให้เห็นถึงสมรรถนะของผู้ประเมิน ทั้งในเชิงคุณภาพและปริมาณ ขั้นตอนการตรวจสอบและประเมินสมรรถนะวิชาชีพมี 17 ขั้นตอน ที่ครอบคลุมและสัมพันธ์ กับหน่วยสมรรถนะทั้ง 4 หน่วย ใช้เป็นมาตรฐานการปฏิบัติงานของผู้เชี่ยวชาญที่ทำหน้าที่ประเมิน และแบบฟอร์มต่าง ๆ ที่ใช้ประกอบการประเมินรวม 8 แบบ เป็นแนวทางเพื่อนำไปประยุกต์ใช้ ประกอบการประเมินได้อย่างเหมาะสม ผลจากการทดลองใช้ประเมินสมรรถนะวิชาชีพ ผู้เชี่ยวชาญ เห็นว่า ระบบการประเมินโปร่งใส สามารถเปิดเผยได้ในระดับมากที่สุด วิธีการประเมินสอดคล้อง กับการปฏิบัติจริงในอาชีพมาก และช่วยกระตุ้นให้ผู้รับการประเมินพัฒนาสมรรถนะของตนเองได้ มาก ส่วนผู้รับการประเมินเห็นว่า ระบบคุณวุฒิวิชาชีพทำให้เกิดความภาคภูมิใจในสมรรถนะของ ตนเอง ช่วยกระตุ้นให้เกิดความต้องการพัฒนาสมรรถนะตนเองอย่างต่อเนื่อง และผลของการ ประเมินตรงกับสมรรถนะวิชาชีพของตนเอง มาตรฐานอาชีพส่งผลให้ผู้ปฏิบัติงานในอาชีพมี เป้าหมายและแนวทางที่ชัดเจนในการพัฒนาสมรรถนะวิชาชีพของตนเองได้อย่างตรงทิศทาง และ ต่อเนื่อง

Abstract: The purpose of this study was to develop the assessors’ occupational standards or competency standard and manual for assessors relating to Thai Vocational Qualification because the assessment procedure of assessors’ occupational standards was a crucial factor for leading individuals to obtain Thai Vocational Qualification. It required an effective procedure of occupational assessment for assessors and guidelines for the work of assessment in order to completely establish and manage the Thai Vocational Qualification system. This was able to solve the problems of manpower to meet the international standards. There were five phases of this study as follows. The first phase was to define the concepts and design research methodology by analyzing the data used for formulating research problems, objectives, and processes. The second phase was to draft the assessors’ occupational or competences standards and manual. The third phase was to conduct a focus group type of seminar for verification and validation of the assessors’ occupational standards and manual. The focus group consisted of 20 experts of administrators, business owners, and academics. They verified and validated the assessors’ occupational standards and manual and also made recommendations for improvement. The fourth phase was to organize a meeting for practical guidelines with a panel of 20 experts from three occupational clusters, jewelry craftsmen, manufacturing textile, and retailers. They were provided with knowledge and understanding of the practical guidelines of assessment, planning, and evaluation in order to conduct experiment for the practical work of assessors. The fifth phase was for a group to work as assessors by following the guidelines and procedures of assessment given in the assessors’ occupational standards and manual. Fifty-seven people from the three occupational clusters were assessed by the assessors. Data were analyzed and the finding indicated that the assessors’ occupational standards consisted of four major units of competence and 11 elements of competence relating to the four major units of competence. The four major units of competence were 1) planning, 2) preparing, 3) conducting, and 4) reporting the assessment. Each element of competence consisted of performance criteria, range, and related knowledge evidence. In each major unit of competence, some evidences were made to demonstrate the qualitative and competence of the assessors. There were 17 steps for assessing competence related to the four major units of competence for professional assessors. There were 8 assessment forms used as guidelines and applied to appropriate assessment. Results of experiment in the use of the assessment procedure to assess the vocational qualification given by the experts indicated that the assessment procedure was transparent and accountable at a “very high” level. The assessment procedure was relevant to the real practice of occupation and encouraged those who were assessed to improve themselves at a “high” level. Those who were assessed pointed out that the Thai Vocational Qualification made them proud of their competences, encouraged them to continue improving their competences, and the results of assessment relevance to their occupational competences. The occupational standards showed the occupational practitioners to see their clear goals and the right, continuous approaches to improve their competences.

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ. สำนักหอสมุดกลาง

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@kmutnb.ac.th

Name: ชนะ กสิภาร์

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Name: สมยศ เจตน์เจริญรักษ์

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Email : sjjr@kmutnb.ac.th

Modified: 2567-07-18

Issued: 2551-03-07

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: ดพ DTEM ธ631ว

tha

DegreeName: ครุศาสตร์อุตสาหกรรมดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: บริหารอาชีวะและเทคนิคศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

©copyrights มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	B15004600.pdf	20.12 MB	10	2025-09-03 14:11:54

ใช้เวลา

0.020748 วินาที