การศึกษาวิเคราะห์หน้าที่ความเป็นมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท

Name: พระสมุห์สุชาติ ปริสุทฺโธ (ทะยอมใหม่)

keyword: พุทธปรัชญาเถรวาท

Abstract: บทคัดย่อ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เป็นการวิจัยเอกสารซึ่งมีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อศึกษาความเป็นมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท หน้าที่ของความเป็นมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท และ วิเคราะห์หน้าที่ความเป็นมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท ผลการศึกษาพบว่า ความเป็นมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท กล่าวคือ ความหมายของมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท หมายถึง มนุษย์เป็นสัตว์สังคมและมนุษย์สามารถหลุดพ้นได้โดยจิต ซึ่งความสำคัญของมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท เน้นที่ตัวมนุษย์เป็นสำคัญ หรือมีมนุษย์เป็นศูนย์กลางของคำสอนและมีการฝึกฝนพัฒนาด้านจิตใจและปัญญาตามลำดับ ความเป็นผู้มีกาย, ศีล, จิตและปัญญาที่พัฒนาแล้วเท่านั้น จึงจะได้ชื่อว่าเป็นผู้ประเสริฐที่สุดในหมู่มนุษย์ และที่สำคัญมนุษย์ไม่ได้มีการดำเนินไปอย่างเลื่อนลอยโดยไม่มีกฏเกณฑ์อะไร แต่ดำเนินชีวิตอย่างมีระเบียบและตามกฎเกณฑ์ที่แน่นอน ซึ่งมนุษย์ได้สร้างหลักประกันความมั่นคงของมนุษย์ กล่าวคือ มนุษย์มีความสัมพันธ์กับบุคคลอื่น และถือหลักสิทธิมนุษยชน หลักเสรีภาพ และ เพื่อให้การพัฒนามนุษย์เป็นไปอย่างสมบูรณ์และปลอดภัยในชีวิต หน้าที่ความเป็นมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท กล่าวได้ว่า ความเป็นมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาทนั้นตามความหมายของหน้าที่มนุษย์ คือ สิ่งที่ต้องทำ หน้าที่ของมนุษย์ก็มีอยู่เพียงสองอย่างเท่านั้น คือ หน้าที่ที่ต้องทำแก่ตนเองอย่างหนึ่ง และหน้าที่ที่ต้องทำให้แก่คนอื่นอย่างหนึ่ง เพราะความสำคัญของหน้าที่มนุษย์นั้นอยู่ที่การนำเอาหลักธรรมมาปรับใช้ให้เหมาะสม โดยลักษณะหน้าที่ของมนุษย์ คือการแสวงหาความดีและให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ในหน้าที่ ซึ่งมนุษย์จะต้องรักษาศีล และการกระทำหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายอย่างเต็มที่ วิเคราะห์หน้าที่ความเป็นมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท กล่าวคือ การทำหน้าที่ของมนุษย์จะเกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ของตนเองและความสัมพันธ์กับบุคคลอื่นๆ ซึ่งจำแนกหน้าที่ออกได้เป็น ๖ ประการ คือ (๑) หน้าที่ของบิดา มารดา (๒) หน้าที่ของครูบา อาจารย์ (๓) หน้าที่ของภรรยา บุตร (๔) หน้าที่ของมิตร สหาย (๕) หน้าที่ของบ่าว ไพร่ ผู้อยู่ใต้บังคับบัญชา และ (๖) หน้าที่พระสงฆ์ สมณะพราหมณ์ หรือ นักบวช ซึ่งหลักพุทธปรัชญาเถรวาทได้กล่าวถึงมนุษย์ที่สมบูรณ์นั้น คือ จะต้องอาศัยการทำหน้าที่ของตนให้ดีก่อน และรู้จักนำเอาหลักธรรมมาปรับใช้กับหน้าที่ของตน มนุษย์จึงจะมีความความสมบูรณ์ในการทำหน้าที่ให้กับผู้อื่นต่อไป

Abstract: ABSTRACT This thesis aims to examine the concept of man in Theravada Buddhist philosophy, study the duties of man, and analyze the duties of man in Theravada Buddhist philosophy. The results showed the following. Man in Theravada Buddhist Philosophy. Man in Theravada Buddhist Philosophy refers to human beings as social animals who can develop themselves and achieve the highest level of spiritual emancipation. The importance of human beings in Theravada Buddhist philosophy lies in the fact that they are teachable and trainable physically, mentally, and spiritually. With the highest level of development, they can be called the noblest among men. However, man does not live without adhering to any rules and regulations. They still have to follow principles, rules and regulations to ensure the stability and continuity of human relationship, such as principles of human rights and freedom for the development of human potentials and life safety. The duties of man based on Theravada Buddhist philosophy. It can be stated that there are only two types of duties man must fulfill: Toward himself, and toward others. The significance of human duties depends upon the suitable applications of Dhamma principles by seeking higher levels of virtues to become perfect or complete in duties where he must observe moral precepts and perform his duties to the best of his ability. Analysis of human duties in Theravada Buddhist Philosophy. That is to say, human duties involve man and his relations with other people. These can be divided into 6 types: (1) as mother and father, (2) as master and teacher, (3) as husband and wife, (4) as friends and equals, (5) as servants and subordinates, and (6) as monk, priest and ascetic. In this regard, Theravada Buddhist Philosophy states that a perfect human being is obligated to fulfill his duties and know how to apply Dhamma principles to the performance of his duties before he can completely perform his duties toward others.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระครูสังวราภิรักษ์, พธ.บ., พธ.ม.., Ph.D.

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาสุพัตร์ วชิราวุโธ, พธ.บ., พธ.ม., Ph.D.

Name: ผศ.ดร.สุรพงษ์ คงสัตย์, พธ.บ., พธ.ม., ปร.ด.

Issued: 2556-09-27

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาปรัชญา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.022473 วินาที