การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดเรื่องมนต์คาถาในพุทธปรัชญาเถรวาทของสังคมไทย

Name: พระมหาสมคิด นาถสีโล (ใจเย็น)

keyword: พุทธปรัชญาเถรวาทของสังคมไทย

Abstract: บทคัดย่อ การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดเรื่องมนต์คาถาในพุทธปรัชญาเถรวาทของสังคมไทยมีวัตถุประสงค์ ๓ ประการคือ (๑) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องมนต์คาถาที่ปรากฏในคัมภีร์พุทธปรัชญา เถรวาท (๒) เพื่อศึกษาความเชื่อเรื่องมนต์คาถาในพุทธปรัชญาเถรวาทของสังคมไทย (๓) เพื่อวิเคราะห์ความเชื่อเรื่องมนต์คาถาในพุทธปรัชญาเถรวาทที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทย ผลการวิจัยพบว่า แนวคิดเรื่องมนต์คาถาที่ปรากฏในคัมภีร์พุทธปรัชญาเถรวาท นั้นเป็นสิ่งที่บุคคลส่วนใหญ่ให้ความสนใจว่ามนต์คาถาที่ปรากฏในพุทธปรัชญาเถรวาทจะส่งผลในด้านใดบ้าง กล่าวคือด้านความหมายมีปรากฏในพระไตรปิฏกและนักวิชาการให้ความหมายไว้ว่าคาถามีไว้ เพื่อสวดมนต์สรรเสริญคุณของพระพุทธเจ้า และเพื่อความเจริญรุ่งเรืองในการดำเนินชีวิต มูลเหตุที่มาของลัทธิความเชื่อคาถา กล่าวคือ เกิดจากความกลัวภัยพิบัติสวดเพื่ออ้อนวอนผีสางเทวดา การไหว้สวดอ้อนวอนเพื่อความอบอุ่นใจและเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตน ด้วยการบูชานับถือตามความเชื่อความรู้ของตน กล่าวคือ แม้ว่าจะมีความเชื่อบางประการที่แตกต่าง แต่หลักการสำคัญที่เป็นหลักคำสอนก็ยังคงยึดตามหลักของพระพุทธศาสนา ประเภทของคาถา คือ ประเภทที่บัญญัติไว้ในพระไตรปิฏก คัมภีร์อรรถกถา ฏีกา เป็นต้น และคาถาที่มาจากการแต่งขึ้นสำหรับผู้ประพันธ์ขึ้น แต่งโดยอิงจากบทพุทธจวนะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าคาถาบางบทนั้นไม่ได้เน้นให้ความสำคัญกับหลักไวยกรณ์บาลี แต่กลับแต่งขึ้นเพื่อเป็นจุดมุ่งหมายของจิตใจ ความเชื่อของคาถาตามหลักพุทธปรัชญาเถรวาท คือ เชื่อว่าสวดคาถาจะช่วยอำนวยผลแก่ตนและครอบครัวให้อยู่เย็นเป็นสุข ปราศจากอันตรายทั้งปวง และเชื่อในโชคลาภ การเสริมสร้างความเป็นสิริมงคลและเชื่อในคุณของพระพุทธเจ้า และวิธีการใช้คาถาส่วนใหญ่นิยมใช้ในการประกอบพิธีกรรมและในเวลาที่มี ความจำเป็นบ้าง ภาษาที่ใช้ของคาถาและคำฉันท์ ในพระพุทธศาสนาจะใช้ภาษาบาลี ส่วนใหญ่เป็นคำประพันธ์ประเภทร้อยกรอง จึงนิยมการสวดสรภัญญะทำให้เสียงไพเราะ น่าฟัง ชวนติดตามยิ่งขึ้น จุดมุ่งหมายของการแสดงคาถา กล่าวคือ เพื่อรักษาพระศาสนา การท่องจำพระสูตร พระสาวกทั้งหลายปฏิบัติต่อๆ กันมา ซึ่งวิธีสวดเหล่านี้จะส่งผลให้ผู้ปฎิบัติเกิดสมาธิ ปัญญาในที่สุด แนวคิดเรื่องมนต์คาถาในพุทธปรัชญาเถรวาท เนื่องด้วยสังคมไทยเป็นสังคมที่นับถือพราหมณ์มาก่อนและได้คาถามาจากลัทธิต่างๆ เมื่อพระพุทธศาสนารุ่งเรืองก็หันมานับถือพุทธ ต้องเข้าใจว่าคาถาย่อมส่งผลให้คุณประโยชน์และโทษมหันต์หากเกิดความเข้าใจผิดคลาดเคลื่อน ตามหลักพุทธปรัชญาเถรวาทมีการปรับโทษสำหรับผู้ไม่ปฏิบัติตามหลักศีลธรรม กล่าวคือ ผู้ที่เชื่อเรื่องคาถาอาคม จะต้องมีธรรมเนียมปฏิบัติตามหลักศีล ๕ เช่น ห้ามพูดคำหยาบคาย ห้ามด่าทำร้ายบุพการี ห้ามผิดประเวณี ห้ามลักทรัพย์ ห้ามรังแก ผู้ที่อ่อนแอกว่าหรือผู้ไม่มีทางสู้ ฯลฯ หากมีการละเมิดจากคำมั่นเดิมที่ได้ให้สัญญาไว้ก็เชื่อว่าทำให้วิทยาคมในคาถาอาคมนั้นเสื่อมถอยลงไปได้ วิเคราะห์แนวคิดความเชื่อเรื่องมนต์คาถาในพุทธปรัชญาเถรวาทที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทย กล่าวคือ แนวคิดความเชื่อเรื่องคาถามีอิทธิพลมากในสังคมไทย สืบเนื่องจากสังคมไทยได้รับอิทธิพลมาจากหลายลัทธิ และความเชื่อต่างๆ เช่น ความเชื่อของมนุษย์เกิดจากอิทธิพล ๒ ปัจจัยใหญ่ คืออิทธิพลอำนาจใน(ตัวเอง) และความเชื่อจากอิทธิพลอำนาจภายนอก ส่วนใหญ่จะอยู่ในลักษณะความเชื่อหวังพึ่งอำนาจเหนือธรรมชาติ การดลบันดาลจากอำนาจภายนอก เกี่ยวกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ อิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ สิ่งเร้นลับเหนือธรรมชาติ ซึ่งปัจจัยที่ ๒ จะมีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตของมนุษย์มากที่สุด ทำให้เกิดการเรียนรู้คาถาเพื่อป้องกันตัว และใช้คาถาไม่เหมาะสมและถูกต้อง จึงส่งผลกระทบโดยตรงทางด้านจิตใจ และความเชื่อเหล่านี้จึงมีการนำคาถาต่างๆ มาปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะเชื่อว่าคาถามีอิทธิพล ศักดิ์สิทธิ์อย่างยิ่ง แต่ในปัจจุบันแตกต่างในอดีตมากเพราะมักจะนำคาถามาใช้ให้เป็นประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่นในทางผิดๆ เช่น การสวดมนต์อ้อนวอนให้โชคลาภ มากกว่าการทำงานที่ยึดอาชีพสุจริตจึงทำให้อิทธิพลความเสื่อมของคาถาแบบดั้งเดิมลดลงไป แต่บุคคลใดที่ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ อิทธิพลของคาถาก็จะส่งผลให้เกิดความหลุดพ้นตามหลักพุทธปรัชญาเถรวาทได้ เช่น การดำเนินชีวิตด้วยความไม่หวาดกลัว เกิดความสุขทั้งทางกายและใจ และสามารถที่จะถ่ายทอดและเผยแผ่ให้ชนรุ่นหลังได้ปฏิบัติตามนำเอาคาถาที่ถูกต้องในหลักพุทธปรัชญาเถรวาทมาใช้ได้และเป็นประโยชน์อย่างแท้จริง

Abstract: ABSTRACT Analytical Study of Katha in Theravada Buddhist Philosophy Conceived by Thai Society aimed to (1) study the concept of Katha (Buddhist Montra or incantations) in Theravada Buddhist Philosophy (2) to examine perceptions and beliefs in Katha in Theravada Buddhist Philosophy of Thai society, and (3) to analyze the influence of Katha in Theravada Buddhist Philosophy on Thai Society. The study showed the following results: The concept of Katha (Buddhist Montra or incantations) in Theravada Buddhist Philosophy. Most Thai people are interested in Katha in Theravada Buddhist philosophy. By definition in Tipitaka, Katha refers to incantations or chanting of Montra to upheld the grace and glory of Lord Buddha and provide blessings for a prosperous and happy life. The perceptions of and beliefs in Katha had its origin in fears of natural disasters and supernatural or divine beings. Prayers and chanting are differently offered for safety and blessings depending on personal perceptions and beliefs, but the important principles are based on Buddhism. Many types of Katha had been classified and compiled in Tipitaka, its commentaries and sub-commentaries; some of them were composed later with no regard of Pali grammar, but still based on Lord Buddha’s words, and they were mostly composed for mental peace and life safety. Thai people believe that the proper chanting of Katha or incantations can result in personal and family happiness, safety, prosperity, peace, and success. Chanting of Katha was mostly performed in melodious Pali verses on various religious and cultural occasions. The main purposes of Katha chanting or incantations are for an individual or a group of individuals to have peace of mind and wisdom, and to maintain and continue the teachings of Lord Buddha in the tradition of Theravada Buddhism. The concept of Katha (Buddhist Montra or incantations) in Theravada Buddhist Philosophy in Thai society. Since Thai society had accepted Brahmanism and animism before Buddhism, perceptions of and beliefs in Katha derived from different sources. But after Thai people embraced Buddhism, they followed Buddhist ways of perceiving and chanting Katha. They also believed that inappropriate chanting of Katha can cause harms and undesirable results, and that those who chant Katha must observe the Five Precepts, failing which can lead to degradation of Katha and other evil effects. Analysis of the influence of Katha in Theravada Buddhist Philosophy on Thai Society. The perceptions and beliefs in Katha have been quite influential and strong due to its many origins and sources, mainly from these two sources: (1) internal sources, and (2) external sources. Most perceptions and beliefs are related to or involved supernatural power, divine interventions, and miracles, which exert strong influence on lives of the Thai people. That is the main reason they have to learn to chant Katha for protecting themselves and their family. As things stand today, the chanting of Katha and various forms of incantations are used for personal gains and benefits, sometimes in a wrong or dangerous way; instead of working things out by themselves, they tend to pray or chant to get what they want. However, if we also follow the teaching of Lord Buddha, we can practice the chanting of Katha as a stepping stone to attain higher peace, wisdom, and enlightenment as well. Moreover, we can continue the teachings of Theravada Buddhism through the study of Katha and apply its influence or relevance for the benefits and welfare of people and society as a whole.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระหัสดี กิตฺตินนฺโท, ดร.

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ผศ.ดร. สุรพงษ์ คงสัตย์,

Issued: 2556-09-27

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาปรัชญา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.015734 วินาที