ศึกษากระบวนการจิตอาสาตามหลักพระพุทธศาสนาของเจ้าหน้าที่เสถียรธรรมสถาน

Name: ทิพย์ขจร ฉายาสกุลวิวัฒน์

keyword: เสถียรธรรมสถาน

; จิตอาสา

; หลักพระพุทธศาสนา

; เจ้าหน้าที่

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ คือ (1) เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฏีจิตอาสาตามหลักพระพุทธศาสนา (2) เพื่อศึกษากระบวนการจิตอาสาของเจ้าหน้าที่เสถียรธรรมสถาน (3) เพื่อศึกษาการประยุกต์ใช้หลักการจิตอาสาตามแนวพระพุทธศาสนาของเจ้าหน้าที่เสถียรธรรมสถาน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสารและเชิงคุณภาพ การเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงเอกสารเกี่ยวกับแนวคิด ทฤษฏี กระบวนการจิตอาสา ผู้วิจัยได้ศึกษาเนื้อหาตามหลักพระพุทธศาสนา การเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพ ผู้วิจัยใช้แบบสังเกต และวิเคราะห์ข้อมูลจากบทสัมภาษณ์ โดยเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างจากเจ้าหน้าที่ที่ทำงานอย่างต่อเนื่องใน 4 กิจกรรมของเสถียรธรรมสถาน จำนวน 8 ท่าน การวิจัยพบว่า แนวคิดทฤษฎีจิตอาสาตามหลักพระพุทธศาสนามีการนำหลักพุทธธรรมมาเกื้อหนุนกัน แบ่งออกเป็น 5 หมวด คือ (1) หลักธรรมของผู้นำจิตอาสา ได้แก่ สังคหวัตถุ 4 อิทธิบาท 4 พรหมวิหาร 4 สัปปุริสธรรม 7 และทศพิธราชธรรม (2) หลักธรรมขององค์กร ได้แก่สัปปายะ 7 (3) หลักธรรมของบุคคลในองค์กร ได้แก่ ทาน กัลยาณมิตรธรรม 7 ภาวนา และ จาคะ (4) หลักธรรมของการอยู่ร่วมกัน ได้แก่ สาราณียธรรม 6 สัมมาวาจา ปิยวาจา และ อริยวินัย (5) กระบวนการสร้างจิตอาสาตามหลักพระพุทธศาสนา การศึกษากระบวนการจิตอาสาตามหลักพระพุทธศาสนาของเจ้าหน้าที่เสถียรธรรมสถาน มี 4 ประเด็น คือ (1) ผู้นำ (2) วัฒนธรรมองค์กร (3) สถานที่ (4) วิถีชีวิตชุมชน ซึ่งเป็นการทำงานในโครงการที่เกิดจากการหลอมรวมหลักพุทธธรรมที่นำไปสู่การให้ ช่วยเหลือ เกื้อกูล แบ่งปัน บรรเทาทุกข์ ผ่านโครงการของเสถียรธรรมสถาน ซึ่งประกอบด้วยงานอาสาจัดสถานที่ งานสื่อกระจายเสียง งานครัว งานจัดสวน งานแม่บ้านซึ่งกระจายอยู่ในโครงการต่างๆ 4 โครงการดังนี้ (1) โครงการศิลปะการพัฒนาชีวิตด้วยอานาปานสติภาวนา (2) ธรรมชาติบำบัดเพื่อชีวิตที่เป็นสุข (3) โครงการโรงเรียนพ่อแม่ และ (4) โครงการจิตประภัสสรตั้งแต่นอนอยู่ในครรภ์ การประยุกต์หลักการพัฒนาตนตามแนวพระพุทธศาสนาของเจ้าหน้าที่เสถียรธรรมสถานซึ่งได้จากการวิเคราะห์บทสัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ของเสถียรธรรมสถาน สรุปได้ว่า การได้เข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งของเสถียรธรรมสถานโดยการอาสารับใช้ เป็นผู้อยู่เบื้องหลัง เป็นเจ้าหน้าที่ที่ทำงานอย่างหนัก เจ้าหน้าที่เหล่านี้ทั้งเป็นส่วนหนึ่งขององค์กร เป็นทั้งจิตอาสา และยังได้รับการพัฒนาตนตามแนวพระพุทธศาสนา จนเอื้อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภายในจิตใจอยู่ตลอด ทำให้เห็นสัจจธรรมและมีชีวิตที่เป็นสุข

Abstract: The purpose of this study is three-fold: (1) To study the principles of volunteer spirit according to the Buddhist Doctrines; (2) To study the volunteer spirit process among staffs, Sathira–Dhammasathan; (3) To study the application of volunteer spirit process according to the Buddhist Doctrines among staffs, Sathira–Dhammasathan. Document and qualitative research was used for this research study. The topics of the Buddhist Doctrines consist of the principles of volunteer spirit process. The researcher conducted the in-depth interview with eight staff members who have involved in four activities at Sathira–Dhammasathan over a period of time. The results show the principles of volunteer spirit according to the Buddhist Doctrines consist of 5 aspects. They are as follows: (1) Virtues of the leader. They are Sangahavatthu (Virtues making for group integration and leadership), Iddhipada (Path of accomplishment), Sappurisa-Dhamma (Qualities of a good man), and Rajadhamma (Virtues of a ruler). (2) Virtues of the community. It is Sappaya (Seven things favorable to mental development). (3) Virtues of the members. They are liberality, Kalyanamitta-Dhamma (Qualities of a good friend), Bhavana (Ways of concentration-development), and Caga (Generosity). (4) Virtues for peace and harmony living. They are Saraniyadhamma (States of conciliation), Sammavaca (Right speech), Piyavaca (Kindly speech), and Ariyavinaya (Criteria of the Doctrine and the Discipline). (5) The volunteer spirit development process according to the Buddhist Doctrines. There are 4 aspects that relate to the application of volunteer spirit process according to the Buddhist Doctrines among staffs, Sathira–Dhammasathan. These are (1) The leadership (2) The community culture (3) Place (4) The community lifestyles. All of the 4 aspects have refined the staff members at Sathira–Dhammasathan to bring out their virtues in a variety of ways such as care, share, and respect as well as generosity, aid support, and relieve stress to others. Their seeds of mental development are cultivated and shown in different kinds of volunteer spirit activities such as decorating, broadcasting, cooking, gardening, and housekeeping. All of these activities are distributed in 4 programs at Sathira–Dhammasathan. They are as follows: (1) Intensive weekends of Anapanasati meditation (2) Natural healing program (3) School for the parents program (4) Crystal baby/Serene mind program. In addition, the staff members at Sathira–Dhammasathan have applied self development principles according to the Buddhist Doctrines. The results show that Sathira–Dhammasathan is a community where the Buddhist Doctrines become the basis and driving force for spiritual development. Therefore, it encourages the staff members to gain an inner peace, to train one’s mind to let go of self, to realize the ultimate truth, and to obtain a happy life.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Address: BANGKOK

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระเอกภัทร อภิฉนฺโท

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ประยูร สุยะใจ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Modified: 2025-10-16

Created: 2555

Issued: 2556-09-27

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพุทธศาสตร์และศิลปะแห่งชีวิต

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	ทิพย์ขจร ฉายาสกุลวิวัฒน์.pdf	1.19 MB

ใช้เวลา

0.027221 วินาที