การประยุกต์หลักศีล ๕ เพื่อพัฒนาพฤติกรรมของบุคคลในสังคม

Name: พระชัยณรงค์ วิทิโต (ร่องมะรุด)

keyword: หลักศีล ๕

Abstract: บทคัดย่อ วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาหลักศีล ๕ ในพระพุทธศาสนาเถรวาท (๒) เพื่อศึกษาพฤติกรรมของบุคคลในสังคม (๓) เพื่อประยุกต์หลักศีล ๕ พัฒนาพฤติกรรมของบุคคลในสังคม และการวิจัยครั้งนี้ เป็นการศึกษาวิจัยเชิงเอกสาร (Document Research) ใช้ข้อมูลจาก คัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา และเอกสารหนังสือ รวมทั้งวิทยานิพนธ์ที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัย และนำข้อมูลมาวิเคราะห์เรียบเรียงเชิงพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า ศีล ๕ เป็นหลักมนุษยธรรม เป็นข้อปฏิบัติให้ถึงความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ คือ การไม่ฆ่าสัตว์ การไม่ลักทรัพย์ การไม่ประพฤติผิดในกาม การไม่พูดเท็จ และการไม่ดื่มสุราเมรัย ศีล เป็นที่ตั้งแห่งกุศลธรรมเป็นลักษณะ มีความปรกติทางกายวาจาเป็นที่ตั้ง โดยมีองค์ประกอบของศีล ๕ แต่ละข้อ คือ เจตนา เป็นความไม่ก้าวล่วงทางกาย และวาจา ให้พ้นจากความชั่วทั้งปวง ย่อมมีความสงบสันติสุขในชีวิตปัจจุบัน และอนาคตเป็นอานิสงส์ และในตรงกันข้าม โทษของการละเมิดศีล เป็นเหตุให้ประมาทเป็นบ่อเกิดแห่งภัยเวรโดยประการต่างๆ ย่อมประสบทุกข์ทั้งในปัจจุบัน และสัมปรายภพ บั่นทอนความก้าวหน้าความเจริญ และความสงบสันติสุขในการดำเนินชีวิต พฤติกรรมของมนุษย์ เป็นผลอันเกิดจากการปฏิกิริยาโดยอาศัยระบบต่างๆ ทางร่างกาย และจิตใจ คือ ระบบประสาท กล้ามเนื้อ ระบบต่อม และสิ่งเร้าสิ่งแวดล้อมต่างๆ ทำให้เกิดความรู้สึกนึกคิดสภาวะจิตใจที่รับรู้อารมณ์ จึงแสดงพฤติกรรมต่างๆ ออกมาทางกาย วาจา และใจ และแสดงพฤติกรรมตอบสนองต่ออารมณ์นั้นๆ ทั้งด้านที่ดี และในด้านที่ไม่ดี กล่าวคือ พฤติกรรมด้านที่ไม่ดี เป็นพฤตกรรมที่แสดงออกมาต่อโลกภายนอก ที่ประกอบด้วยการประพฤติผิดในศีล ๕ มีการฆ่าสัตว์ การลักทรัพย์ การประพฤติผิดในกาม การพูดเท็จ การดื่มสุราเมรัย และขาดความเมตตากรุณา ความซื่อสัตย์สุจริต ใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผลในการตัดสินปัญหา ส่วนพฤติกรรมด้านที่ดี เป็นพฤติกรรมที่แสดงออกมาต่อโลกภายนอก ที่มีความซื่อสัตย์สุจริต มีหิริ โอตตัปปะ มีเมตตากรุณาประพฤติชอบทางกายวาจา และใจ เป็นที่ตั้ง หลักศีล ๕ ประยุกต์พัฒนาพฤติกรรมที่ไม่ดี คือ การนำหลักศีลไปประพฤติปฏิบัติพัฒนาพฤติกรรมของบุคคลในสังคมที่ประพฤติผิดในศีล ให้ประพฤติชอบทางกายวาจา และใจ โดยอาศัยองค์ธรรมในศีล ๕ ประการ คือ “เจตนา” เป็นเครื่องงดเว้นพฤติกรรมที่ไม่ดีที่เกิดขึ้นมาทางกายวาจา และใจ เพื่อให้ ลด ละ เลิก เว้น พฤติกรรมที่ไม่ดี เป็นพื้นฐานให้เกิดคุณธรรมต่างๆ คือ ความมีเมตตา กรุณา มีหิริ โอตตัปปะ ความซื่อสัตย์สุจริตให้ดำเนินชีวิตให้ถูกต้องตามแนวทางพระพุทธศาสนา หลักศีล ๕ ประยุกต์พัฒนาพฤติกรรมที่ดี คือ การนำหลักศีลไปประพฤติปฏิบัติ โดยประกอบด้วยธรรมหลายๆ อย่าง โดยอาศัยจิตใจเป็นที่ตั้ง ให้ความประพฤติชอบทางกาย วาจา มีความสงบเรียบร้อยมากยิ่งขึ้น คือ (๑) มีเจตนาตั้งใจเว้น (๒) มีเจตสิก คือ ความงดเว้น (๓) มีความสังวรด้วยสติ (๔) มีความไม่ก้าวล่วงกิเลสอย่างหยาบทางกายวาจา จึงเป็นศีลประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ มีความสำรวมระวัง ทำให้อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขสงบสันติ ดำเนินชีวิตถูกต้องตามแนวทางพระพุทธศาสนา และดับทุกข์ได้ในที่สุด

Abstract: Abstract This thesis consisted of three purposes. They were to study (1) the five precepts in Theravada Buddhism (2) the personality of the individual in society and (3)the application of five precepts to develop behaviors of persons in the society. This study was the document research and using data from Triptaka, Atthagatha, Deega, Anudeega, and books including the related research. The data were analyzed through the descriptive process. The results showed as follows: The five precepts were the Dhammar of human and considered as principles of practicing to pure human by abstaining from killing animals, stealing, bad sexual behaviors, lying and drinks. The five precepts were an origin of Dhammar as characteristics of a body and a speech and there were five concepts as attending as moving over a body and a speech and it would be cutting evils and peace in living all the time or future and if there were five precepts that would not be happening evils leading to the peace of life. The behavior of human was a result of effecting a body as mind and body that brain, muscle and stimulus that they will be happening of feeling in mind for getting senses to act of various behaviors to out of body and mind, that there were two kinds as good and bad that say as a bad Behavior action had presented to outside, belong five precepts such as killing, stealing, sexual and drinking that there was without a kindness and a honesty that it was sense more than reason to deciding the problems but a good behavior was action outside that there are kindness and honestly very much to living. The five precepts was applied to develop a bad behavior in society by practicing all the time in mind to control a body, a speech and mind with five precepts that there was being attention to do really that it will control action of people in society to do a bad behavior so there was a bit or small action to avoid cutting and excepting that five precepts will be a basic course to practice and supporting happened a kindness and a honesty for the way of living under Buddhism. The five precepts were applied to develop a good behavior in the society by practicing all the time in mind to control a body, a speech and mind with five precepts that there was peace more than it before action as everybody was being attention to do that they was consciousness as (1) determination (2) avoidance and (3) consciousness and there was not doing desires with the body and the speech that the five precepts would help controlling action as a good behavior or a bad behavior that it was consciousness of feeling so very happy for living together in society that the way of life to peace in Buddhism resulting in the end of suffering.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระหัสดี กิตฺตินนฺโท, ดร. พธ.บ., M. A., Ph.D.

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุรพงษ์ คงสัตย์, พธ.บ., M.A., ปร.ด.

Issued: 2556-09-08

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.015492 วินาที